Jak zbudowana jest komórka

Wszystko o komórce: ściana komórkowa, inkrusacja, adkrusacja, wakuola, organelle i wiele innych.
Wakuola - to wydzielona przestrzeń w cytoplazmie wypełniona sokiem komórkowym (wakuolarnym) zawierającym przede wszystkim wodę, a ponadto substancje zapasowe, wydaliny i wydzieliny komórki. Wakuola otoczona jest pojedynczą błoną białkowo-lipidową tzn. tonoplastem. Składniki soku wakuolarnego to:

* woda,
* związki nieorganiczne, sole, jony K, Na, Ca, Fe, Mg;
* związki organiczne: cukry, aminokwasy, białka enzymatyczne, kwasy organiczne tj. kwas jabłkowy, cytrynowy nadające kwaśny smak wielu owocom;


* barwniki: antocyjany i flawony, - antocyjany - nadają zabarwienie czerwone, niebieskie lub fioletowe organom rośliny ( w zależności od pH roztworu) np. owocom śliwy, jabłoni, czereśni, porzeczki, winogron, kwiatom fiołka, goryczki, maku, bratka, róży, liściom czerwonej kapusty; - - flawony - nadają żółtą barwę kwiatom np. lwiej paszczy, owocom śliwy, liściom herbaty.
Barwniki nadają barwę kwiatom, co stanowi czynnik wabiący owady. Duże ilości antocyjanów u roślin wysokogórskich stanowią czynnik ochronny przed nadmiarem promieniowania ultrafioletowego,

* garbniki są to związki organiczne wykorzystywane do garbowania skór,

* alkaloidy to związki nadające gorzki i cierpki smak. Należą do nich: nikotyna, kofeina, chinina i morfina. Związki te działają na układ nerwowy pobudzająco lub hamująco,

* wydaliny;

* wydzieliny;

* ciała stałe - nierozpuszczalne w wodzie np. kryształy szczawianu wapnia


Ściana komórkowa - otacza na zewnątrz komórkę roślinną. Jest wytworem prtoplastu.
Ścianę komórek rosnących nazywamy ścianą pierwotną (ta nazwa dotyczy także podkładu ściany komórki dojrzałej, nierosnącej, który został wytworzony przed zakończeniem jej rozrastania się).
Na wewnętrznej powierzchni ściany pierwotnej, po zakończeniu rozrastania się komórki może być odkładana ściana wtórna.
Stykające się ściany sąsiednich komórek są zlepione warstewką substancji pektynowych, zwaną blaszką środkową. Przez wspólną pierwotną ścianę przenikają pasemka protoplazmatyczne, łączące dwa sąsiednie protoplasy. Nad pierwotnymi polami jamkowymi (zagłębieniami w pierwotnej ścianie, gdzie występują plasmodesmy) nie odkłada się ściana wtórna i w ten sposób tworzą się jamki.
Ściana utworzona ze ściany pierwotnej i wtórnej nosi nazwę ściany złożonej.
Ściana pierwotna jest cienka, delikatna i elastyczna oraz silnie uwodniona. 20% suchej masy stanowi celuloza, reszta to pektyny i hemicelulozy.
Ściana wtórna jest zbudowana z kilku warstw (najczęściej trzech, przy czym środkowa jest najgrubsza).60% suchej masy stanowi celuloza (do 90% we włoskach nasion bawełny); mikrofibrylle są grube i regularnie ułożone.
Ściany komórek nie rosnących ulegają modyfikacjom:
I. INKRUSTACJA - odkładanie się nowych substancji wewnątrz istniejącej ściany np.:
- drewnienie - czyli odkładanie się ligniny, co nadaje sztywność, zwiększa odporność na działanie mikroorganizmów, oraz umożliwia funkcjonowanie komórek martwych,
- mineralizacja - przesycanie solami wapnia u krasnorostów a krzemionką u traw i skrzypów.
II. ADKRUSTACJA - odkładanie się substancji na powierzchni ściany komórkowej.
- korkowacenie - odkładanie suberyny na wewnętrznej powierzchni ściany pierwotnej, co czyni ścianę nieprzenikliwą dla wody, usztywnia i zapobiega przedostawaniu się pasożytów przez ścianę,
- kutynizacja - zewnętrzną powierzchnię ścian komórki skórki pokrywa kutyna, zabezpieczająca roślinę przed utratą wody, (jest zjawiskiem pośrednim między adkrustacją a inkrustacją),
- woskowacenie - na zewnątrz ściany komórkowej odkłada się wosk w postaci szarobiałego nalotu (można to zaobserwować na skórce jabłek, śliw, winogron),
- śluzowacenie - śluz tworzy otoczki wokół komórek np. glonów, bakterii.
Ściana komórkowa pełni kilka ważnych funkcji, należą do nich:
- zabezpieczenie przed nadmierną utratą wody,
- ochrona protoplastu pzred niekorzystnymi wpływami środowiska,
- tworzy mocne rusztowanie dla całej rośliny,
- dzięki jamkom i plasmodesmom zapewnia kontakt między komórkami.