Nadzór bankowy

Nadzór bankowy

Głównym celem nadzoru bankowego jest zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego oraz jej organ wykonawczy - Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego.

Cele i zadania nadzoru są realizowane poprzez prowadzenie polityki nadzorczej (w tym polityki licencyjnej) oraz sprawowanie nadzoru analitycznego i inspekcyjnego nad sektorem bankowym.

W ramach polityki nadzorczej tworzone są regulacje prawne, których celem jest zapewnienie, aby banki stosowały się do norm bezpiecznego funkcjonowania. Regulacje te odnoszą się przede wszystkim do poziomu kapitału i płynności banków, jakości kredytów i pożyczek oraz tworzenia rezerw. Stosowane obecnie regulacje są w pełni dostosowane do Unii Europejskiej.

Polityka licencyjna polega na określaniu warunków dokonywania inwestycji kapitałowych w sektorze bankowym przy zapewnieniu właściwego pochodzenia kapitału oraz rozpatrywaniu wniosków dotyczących prowadzenia działalności operacyjnej przez banki i przedstawicielstwa banków zagranicznych w Polsce.

Stała analiza sektora bankowego oraz poszczególnych banków zapewnia bezpieczeństwo całego systemu. W ramach analiz kompleksowych oceniane są m.in. sytuacja sektora bankowego oraz wpływ polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na sektor bankowy. Nadzór inspekcyjny nad działalnością banków polega na analizie i ocenie ryzyka oraz przestrzegania przez banki norm bezpiecznego funkcjonowania. Nadzór bankowy czuwa też nad sprawnym przebiegiem restrukturyzacji i uzdrowieniem sytuacji banków realizujących programy naprawcze.

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej weszły w życie przepisy normujące zasady podejmowania i prowadzenia działalności na terenie Polski przez instytucje kredytowe mające siedzibę w innych krajach Unii. Obowiązuje zasada jednej licencji. Oznacza to, że bank mający licencję wydaną w jednym z krajów UE może podjąć działalność na terenie wszystkich państw Unii, po zawiadomieniu kraju, na którego terenie będzie jego placówka.
Działania na rzecz systemu płatniczego

System płatniczy umożliwia przepływ środków finansowych w kraju. Działania Narodowego Banku Polskiego w tym zakresie polegają na organizowaniu rozliczeń pieniężnych w gospodarce - zarówno między osobami fizycznymi, jak i podmiotami gospodarczymi. Do najważniejszych działań należą:
· organizowanie rozliczeń pieniężnych,
· działania regulacyjne,
· nadzór nad systemami płatności oraz systemami rozrachunku papierów wartościowych.

NBP prowadzi system płatności SORBNET, obejmujący rachunki bieżące banków. Umożliwia on szybki i nieodwołalny rozrachunek transakcji dokonywanych na rynkach międzybankowych. W tym systemie dokonuje się też rozrachunku zleceń płatniczych obsługiwanych przez pośredników rozliczeniowych, takich jak Krajowa Izba Rozliczeniowa SA oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA.

NBP opracowuje przepisy dotyczące rozliczeń pieniężnych oraz opiniuje przepisy dotyczące tych zagadnień tworzone przez inne instytucje.

Podstawowym celem nadzoru nad krajowymi systemami płatności jest zapewnienie ich sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania. NBP wydaje zezwolenia na uruchamianie nowych systemów płatności, ocenia zasady działania poszczególnych systemów, zbiera dane statystyczne, a także wydaje zalecenia w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, stwarzających ryzyko dla określonego systemu. NBP współpracuje również z Komisją Papierów Wartościowych i Giełd w kwestiach związanych z nadzorem nad systemami rozrachunku papierów wartościowych.

W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej NBP planuje uruchomienie nowego systemu SORBNET-EURO do obsługi rachunków bieżących banków w euro. Umożliwi on również obsługę płatności pomiędzy bankami polskimi a bankami z krajów Unii Europejskiej. System SORBNET-EURO pozwoli także na rozrachunek zleceń płatniczych, które będą obsługiwane w budowanym przez Krajową Izbę Rozliczeniową SA nowym systemie obsługi płatności detalicznych w euro (EURO-ELIXIR).