Społeczeństwo informacyjne

W poł. lat 60-tych rząd Japonii zaangażował dla celów planowania gospodarczego grupę ekspertów, której zadaniem było zbadanie ówczesnych trendów rozwoju społeczeństwa japońskiego. W raporcie wydanym w 1966 r. użyli oni sformułowania "społeczeństwo informacyjne" dla określenia kierunku, w jakim zmierzał rozwój tego kraju.
Społeczeństwo informacyjne- taki typ społeczeństwa, w którym udział sektora informacyjnego gospodarki w dochodzie narodowym, a także zatrudnienie w tym sektorze przekraczają 30% całego dochodu i zatrudnienia.
Podstawą funkcjonowania tego społeczeństwa jest nadanie działalności związanej z produkcją i dystrybucją informacji znamion aktywności gospodarczej, przynoszącej wymierne zyski. Charakterystyczny jest dla niego łatwy, szybki, efektywny proces transmisji informacji oraz proces przetworzenia jej w formę pożądaną przez odbiorcę. Informacja jest powszechnie dostępna , a jej koszt zróżnicowany.

Koncepcje społeczeństwa informacyjnego:
a) postindustrialna teoria społeczeństwa informacyjnego Daniela Bella
Uważa on, że społeczeństwo industrialne i związane z nim struktury należą do przeszłości. Społeczeństwo informacyjne powstało w wyniku rewolucji informacyjnej i jest kulminacją rozwoju społecznego, a jednocześnie kontynuacją społeczeństwa industrialnego w zakresie obowiązujących w nim praw wolnego rynku. Źródłem jego powstania jest innowacja techniczna (komputer + mass media = społeczeństwo postindustrialne).
Idea społeczeństwa informacyjnego ma wartość poznawczą, o czym świadczy wszechobecne zjawisko informacji. Centralne miejsce w tym społeczeństwie Bell przyznaje wiedzy teoretycznej. Praca i kapitał mają zostać wyparte przez wiedzę i informację, które nabierają charakteru dóbr materialnych.

b)reindustrialna koncepcja społeczeństwa informacyjnego (Schiller, Mosco, Douglas, Guback)
Społeczeństwo to jest tylko kontynuacją społeczeństwa przemysłowego. Informacja jest takim samym produktem jak każdy inny, podlega więc tym samym prawom rynku,co inne towary.

c)konsensualna teoria społeczeństwa informacyjnego Schement'a i Lievrouw'a
Uwzględniają podejście postindustrialne i reindustrialne. Społeczeństwo informacyjne jest dla nich społeczeństwem przemysłowym skoncentrowanym na produkcji i dystrybucji informacji, nosi ono w sobie znamiona tak zmiany, jak i kontynuacji.
Podstawowym przejawem jego istnienia jest handel informacją na dużą skalę- uczynienie z niej towaru porównywalnego do innych dóbr. Prawa rynku zachowują w tym społeczeństwie swą ciągłość.

Władza w społeczeństwie informacyjnym jest definiowana w kategoriach procesu wymiany społecznej (podejście procesualne). Konieczne jest uczestniczenie w niej co najmniej 2 stron (uczestnictwo polityczne- uczestnictwo w stosunku wymiany, zmierzające do wywarcia wpływu na jego przedmiot). Decydującym źródłem władzy jest tu organizacja. Sferą niepewności kontrolowaną przez danego aktora jest tu dostęp do informacji i kanałów informacyjnych. Osoba je kontrolująca może sterować przepływem informacji tak, by poprawiła się ich moc decyzyjna i pracowała na korzyść realizacji jej interesów.