Rejestr systemowy w Windows

Co to jest rejestr?

Rejestr jest to centralna baza danych przeznaczona do przechowywania w ujednolicony sposób wszystkich informacji konfiguracyjnych systemu operacyjnego i aplikacji. Zawiera on kompletny zestaw wpisów dotyczących ustawień takich elementów, jak programy obsługi (sterowniki) urządzeń, pamięć czy programy obsługi sieci. Narzędzia systemu operacyjnego pozwalają na dostęp do niego zarówno z komputera, którego dotyczy, jak również poprzez siec. Architektura Rejestru jest połączeniem idei znanych z Windows 3.X plików INI oraz występującego także w tym środowisku Rejestru (przechowującego znacznie mniej informacji). Rejestr Windows 95 ujednolica i łączy te mechanizmy. Sekcjom plików INI odpowiadają tzw. klucze Rejestru, a poszczególnym wpisom -- wartości Rejestru. Podstawowe różnice to wprowadzenie struktury hierarchicznej (drzewiastej) i umożliwienie korzystania z wartości binarnych. Niestety, wprowadzenie koncepcji jednolitego Rejestru jako bazy danych konfiguracyjnych nie pozwala na natychmiastowe "uwolnienie się" od takich plików, jak WIN.INI, SYSTEM.INI, ATM.INI, CONFIG.SYS czy AUTOEXEC.BAT. Pomimo tego, ze ich rola w Windows 95 sprowadzona została do pozostałości po poprzednim środowisku pracy, ich usuniecie z dysku twardego może wręcz uniemożliwić uruchomienie komputera. Powodem jest głównie zgodność z 16-bitowym, pochodzącym z DOS-u i Windows 3.X oprogramowaniem. Ani aplikacji użytkownika, ani wszystkich programów obsługi urządzeń z reguły nie jesteśmy w stanie wymienić od razu na ich nowe, pisane dla Windows 95, odpowiedniki. Pliki INI w dalszym ciągu są wiec obsługiwane na równi z Rejestrem. Wymieniane przez Microsoft zalety użytej w Windows 95 koncepcji Rejestru są następujące: Jedno miejsce przechowywania danych wykorzystywanych przy enumeracji i konfigurowaniu urządzeń, ich sterowników, aplikacji oraz samego systemu operacyjnego. System operacyjny automatycznie tworzy kopie ostatniej poprawnej konfiguracji wykorzystywanej przy uruchamianiu komputera. Jeżeli zastosowana zostanie opcja wykorzystywania indywidualnych profili konfiguracyjnych użytkowników, odpowiednie dane mogą być przechowywane na serwerze sieci. Pozwala to na korzystanie z własnej konfiguracji niezależnie od tego, której końcówki sieci używamy. Administratorzy sieci mogą korzystać ze specjalnych narzędzi umożliwiających wprowadzenie wszelkich zmian konfiguracyjnych z dowolnej końcówki sieci, niezależnie od jej rodzaju.

Przeglądanie rejestru systemowego

Program REGEDIT, znajdujący się w folderze Windows, zapewnia dostęp do informacji przechowywanych w rejestrze. Za pomocą REGEDIT można edytować, dodawać i usuwać klucze, pozycje i wartości w rejestrze. Ponadto dane z rejestru można wyeksportować do pliku tekstowego, co upraszcza edycję w przypadku dużej ilości zmian, a następnie wykonać import zaktualizowanych danych do rejestru. Niektóre z występujących podczas pracy problemów wymagają sprawdzenia pewnych informacji bezpośrednio w rejestrze. W takim przypadku wybieramy polecenie Uruchom z przycisku Start, wpisujemy Regedit.exe i wciskamy klawisz Enter.

Zostanie wyświetlone okno aplikacji Edytor Rejestru. Okno to jest podzielone na dwie sekcje. W pierwszej z nich wyświetlone jest drzewo wszystkich kluczy rejestru wraz z ich poddrzewami, w drugiej wyświetlana jest nazwa, typ i wartość wybranej pozycji rejestru.



W prawym panelu wyświetlone zostają wartości dla wybranej pozycji z lewego panelu. Ikony występujące przy nazwach wpisów do rejestru wskazują na typ wpisu- binarny lub tekstowy.



Po uruchomieniu edytora rejestru widzimy sześć głównych kluczy:

1. HKEY_CLASSES_ROOT
2. HKEY_CURRENT_USER
3. HKEY_LOCAL_MACHINE
4. HKEY_USERS
5. HKEY_CURRENT_CONFIG
6. HKEY_DYN_DATA


Modyfikowanie zawartości pozycji rejestru systemowego.

W przypadku, kiedy użytkownik musi samodzielnie ustawić wartość pozycji w rejestrze, postępujemy w podobny sposób jak poprzednio.
Wybieramy polecenie Uruchom z przycisku Start, wpisujemy Regedit.exe i wciskamy klawisz Enter. Zostanie wyświetlone okno aplikacji Edytor Rejestru.
Z menu Edycja wybieramy polecenie Znajdź i wpisujemy nazwę poszukiwanej pozycji i klikami na przycisk Znajdź następne.
Po znalezieniu żądanej pozycji zostanie ona podświetlona w prawym panelu. Zaznaczamy interesującą nas wartość i wybieramy z menu Edycja polecenie Modyfikuj. Zostanie wyświetlone okno dialogowe za pośrednictwem, którego będzie można wpisać nową wartość klucza. Po wpisaniu nowej wartości naciskamy OK, aby zapisać w rejestrze zmiany.

Dodawanie nowych pozycji do rejestru systemowego

Większość pozycji jest dodawana automatycznie przez system lub aplikację podczas instalacji. W rzadkich sytuacjach użytkownik musi sam utworzyć nową pozycję rejestru i wpisać do niej odpowiednią wartość. Aby to zrobić należy
Wybrać polecenie Uruchom z przycisku Start, wpisać Regedit.exe i nacisnąć klawisz Enter. Zostanie wyświetlone okno aplikacji Edytor Rejestru. Rozwinąć drzewo HKEY_USERS a następnie poddrzewo Software. Z menu Edycja wybieramy polecenie Nowy/Klucz. W tym momencie do zestawu kluczy zostanie dodana nowa pozycja, opatrzona domyślną nazwą wyświetlaną od razu w trybie edycji. Należy wpisać nową nazwę klucza i nacisnąć Enter.
Zaznaczamy tą pozycję i wybieramy z menu Edycja polecenie Nowy/Wartość ciągu, co spowoduje dodanie do klucza nowej pozycji o domyślnej nazwie. Nazwa nowej pozycji wyświetlana jest w trybie edycji. Należy wpisać URL i wcisnąć Enter a następnie w ten sam sposób dodawać kolejne elementy do klucza, pierwszy o nazwie Dane i trybie binarnym, drugi o nazwie ID i typie DWORD.
Zaznaczamy pozycję ID i z menu Edycja wybieramy polecenie Modyfikuj. W wyświetlonym oknie dialogowym wpisujemy 158, zaznaczamy opcję Szesnastkowy i naciskamy OK. W ten sposób zostanie utworzona nowa pozycja rejestru oraz zostanie do niej wpisana wartość.

Usuwanie pozycji z rejestru systemowego

Zazwyczaj z powodu uszkodzenia danych musimy samodzielnie usunąć pewne pozycje z rejestru.
Aby to zrobić należy wybrać polecenie Uruchom z przycisku Start, wpisać Regedit.exe i nacisnąć klawisz Enter. Zostanie wyświetlone okno aplikacji Edytor Rejestru. W lewym panelu zaznaczamy przeznaczony do usunięcia klucz rejestru i z menu Edycja wybieramy polecenie Usuń. W celu potwierdzenia operacji wciskamy przycisk Tak.

Eksportowanie bieżącego rejestru systemowego

W niektórych sytuacjach potrzebne jest wykonanie zmian w wielu pozycjach rejestru naraz, często w wyniku nieprzemyślanej rekonfiguracji przypisań liter do dysków twardych. W takiej sytuacji zmiany te można wykonać znacznie szybciej po wyeksportowaniu zawartości rejestru do pliku tekstowego. Edycja takiego pliku jest wygodniejsza niż wpisywanie kolejnych wartości za pomocą Edytora rejestru.
Wybieramy polecenie Uruchom z przycisku Start, wpisujemy Regedit.exe i wciskamy klawisz Enter. Zostanie wyświetlone okno aplikacji Edytor Rejestru. Zaznaczamy klucz rejestru, który ma zostać wyeksportowany i z menu Plik wybieramy polecenie Eksportuj pliki Rejestru. W wyświetlonym oknie dialogowym określamy nazwę i położenie docelowe pliku oraz decydujemy czy plik ma zawierać tylko wartość wybranego klucza czy cały rejestr. Po wpisaniu nazwy dla pliku eksportu naciskamy Zapisz.
Uruchamiamy program WordPad i otwieramy wyeksportowany przed chwilą plik REG. Pliki rejestru zostały przetworzone na tekst i w uporządkowany sposób umieszczone w pliku tekstowym.
Zawartość takiego pliku może być przetwarzana za pomocą dowolnego edytora tekstowego.

Importowanie rejestru systemowego

Po zmodyfikowaniu wyeksportowanej do pliku tekstowego zawartości rejestru trzeba teraz wczytać zaktualizowane dane. W celu importu pliku tekstowego do rejestru należy wybrać polecenie Uruchom z przycisku Start, wpisać Regedit.exe i nacisnąć klawisz Enter. Zostanie wyświetlone okno aplikacji Edytor Rejestru. Z menu Plik wybieramy polecenie Importuj pliki Rejestru. W wyświetlonym dialogu Importuj plik Rejestru należy wskazać plik REG, w którym przechowywane są zmodyfikowane dane i nacisnąć OK.
Podczas importu danych do rejestru wyświetlany będzie wskaźnik postępu. Dane, po sprawdzeniu poprawności, będą dodawane do bazy danych rejestru. W razie wystąpienia problemów zostanie wyświetlone okno dialogowe z komunikatem o błędzie, w przeciwnym razie zostanie wyświetlone okno dialogowe z informacją o pomyślnym zakończeniu operacji. Jeśli wczytywanie zakończy się pomyślnie, to wszystkie zmiany wykonane w pliku tekstowym za pomocą edytora tekstowego znajdą się teraz w pliku bazy danych rejestru.

Ograniczenia uprawnien uzytkowników

Jeżeli z komputera korzysta wielu użytkowników, warto zabezpieczyć system przed wprowadzaniem niebezpiecznych zmian w jego konfiguracji. Nie musza to być zmiany celowe, ale zostawianie słabo znającego Windows 9x użytkownika samego przy komputerze zawsze niesie ze sobą potencjalna szanse malej (lub dużej) katastrofy. Ograniczenia uprawnień użytkowników można wprowadzać w kilku kluczach. Pierwszy z nich dotyczy całego komputera, niezależnie od tego, jaki użytkownik jest zalogowany i związany jest z praca w sieci.

HKLM\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Network.
HideSharePwds -- ukrywanie haseł udostępniania poprzez zastąpienie ich na ekranie gwiazdkami. DisablePwdCaching -- wyłączenie buforowania haseł.
AlphanumPwds -- wymaganie korzystania z hasła alfanumerycznego.
MinPwdLen -- minimalna długość hasła.
NoDialIn -- brak możliwości odbierania telefonu.
NoFileSharing -- brak możliwości udostępniania plików innym użytkownikom.
NoPrintSharing -- brak możliwości udostępniania drukarek innym użytkownikom.

Pozostałe klucze zapisane są w kategorii użytkownika (HKEY_CURRENT_USER albo HKEY_USERS\uzytkownik). HKCU\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\System
NoDispCPL -- wyłączenie dostępu do właściwości ekranu.
NoDispBackgroundPage -- wyłączenie dostępu do zakładki właściwości ekranu Tło.
NoDispScrSavPage -- wyłączenie dostępu do zakładki właściwości ekranu Wygaszasz ekranu. NoDispAppearancePage -- wyłączenie dostępu do zakładki właściwości ekranu Wygląd.
NoDispSettingsPage -- wyłączenie dostępu do zakładki właściwości ekranu Ustawienia.
NoSecCPL -- wyłączenie dostępu do arkusza właściwości Hasła.
NoPwdPage -- wyłączenie dostępu do zakładki Zmień hasło arkusza Hasła.
NoAdminPage -- wyłączenie dostępu do zakładki Zdalne administrowanie arkusza Hasła.
NoProfilePage -- wyłączenie dostępu do zakładki Profile użytkownika arkusza Hasła.
NoDevMgrPage -- wyłączenie dostępu do zakładki Menedżer urządzeń arkusza System.
NoConfigPage -- wyłączenie dostępu do zakładki Profile sprzętu arkusza System.
NoFileSysPage -- wyłączenie dostępu do arkusza właściwości System plików.
NoVirtMemPage -- wyłączenie dostępu do arkusza właściwości Pamięć wirtualna.
DisableRegistryTools -- wyłączenie dostępu do Edytora Rejestru.

HKCU\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Network
NoNetSetup -- wyłączenie dostępu do właściwości sieci.
NoNetSetupIDPage -- wyłączenie dostępu do zakładki właściwości sieci Identyfikacja.
NoNetSetupSecurityPage -- wyłączenie dostępu do zakładki właściwości sieci Kontrola dostępu. NoFileSharingControl -- brak kontroli nad współużytkowaniem plików.
NoPrintSharingControl -- brak kontroli nad współużytkowaniem drukarek.
NoEntireNetwork -- brak folderu Cala siec.
NoWorkgroupContents -- brak składników grup roboczych w Otoczeniu sieciowym.

HKCU\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer
NoPrinterTabs -- ukrycie zakładek Ogólne i Szczegóły arkusza właściwości drukarki.
NoDeletePrinter -- brak możliwości usuwania drukarek.
NoAddPrinter -- brak możliwości dodawania drukarek.
NoStartMenuSubFolders -- ukrywa podfoldery menu Start. NoRun -- brak polecenia Uruchom.
NoSetFolders -- brak polecenia Ustawienia w menu Start.
NoSetTaskbar -- brak właściwości paska zadań.
NoFind -- brak polecenia Znajdź.
NoDrives -- brak dostępu do dysków lokalnych (uaktywnienie wymaga podania wartości binarnej zawierającej tyle jedynek, ile kolejnych liter dysków ma zostać ukrytych).
NoNetHood -- brak dostępu do otoczenia sieciowego.
NoDesktop -- brak pulpitu.
NoClose -- brak możliwości zamknięcia Windows.
NoSaveSettings -- wyłączone zachowywanie ustawień przy wyjściu.
RestrictRun (klucz) -- lista dozwolonych aplikacji.

HKCU\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\WinOldApp
Disabled -- brak możliwości uruchamiania aplikacji DOS-u.
NoRealMode -- brak możliwości uruchamia aplikacji DOS-u w trybie pojedynczej aplikacji.

Uaktywnienie wymienionych wartości wymaga dopisania ich do odpowiednich kluczy i nadania im wartości binarnej

Narzędziem przeznaczonym do nadawania uprawnień użytkownikom jest Edytor założeń systemowych dostępny na CD-ROM-ie Windows 95 w folderze ADMIN\APPTOOLS\POLEDIT\. Zapewnia on wygodny dostęp do wszystkich wymienionych opcji przy pomocy graficznego interfejsu (patrz ilustracja).