profil

Między dobrem a złem. Roważania o naturze ludzkiej na przykładzie wybranych utworów literackich

poleca 85% 751 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
William Szekspir

Prolem zła istnieje odkąd pojawił się człowiek. Widząc je już u pierwszych ludzi – Adama i Ewy. Zło, czyli szatan kusi pierwszą kobietę do złamania zasady, jaką ustanowił Bóg. Adam i Ewa ponoszą karę, zostają wygnani z Raju, ale zło podąża za nimi, jeden z ich synów- Kain zabił drugiego –Abla. Należy zastanowić się nad istotą zła, w jaki sposób literatura obnaża zło, zwalcza je i próbuje znaleść zadośćuczynienie za wyrządzone krzywdy?
Bohaterowie, których chcialam ukazać, to ludzie silni z określonymi przez siebie celami i zasadami. Jednak sytuacje życiowe, w których się znajdują, zmieniają diametralnie ich dotychczasowe życie. I tak dla przykładu Szekspirowski „Makbet” jest to jeden z najdoskonalszych pod względem artystycznym utworów. Dzieje postrzega Szekspir jako ciągła walkę o władzę. Polega ona na regule koła, bowiem myśla dramatu jest wyzwolenie złych mocy przez indywidalną zbrodnię. Takie własnie złe moce wyzwolił w swym sercu Makbet, który po zwycięskiej wojnie i hojnej nagrodzie, jaką otrzymał od króla Dukana, myśli o tronie. Jego wygórowana ambicja wiążąca się z żądzą władzy, przepowiednie czarownic i ciągłe namowy żony wpłynęły na zmianę jego postawy. Makbet świadomie zaprzepaszcza dotychczasowe wartości, które pielęgnował w sobie. Oboje wraz z Lady Makbet obmyślają niecny plan zabicia króla, czynia to gdy Dukan gości w ich zamku. Zbrodnia ta pociąga za soba następne, ponieważ trzeba zlikwidować świadków i potencjalnych konkurentów do tronu. Jednak morderstwo przerasta jego siły, poraża go, wytrąca z równowagi. Potrzebuje sporo czasu, by się opanować. Zabijając króla, zabił wszystko, co szanował do tej pory, pogwałcił prawo moralne. Sam zburzył hierarhię wartości, która uznawał. Jego świat stał się pusty, beznadziejny, napiętnowany strachem wiodącym do kolejnych zbrodni. Wszystkie zbrodnie odcisnęły się pietnem na jego pożniejszym panowaniu na tronie króla. Nawet śmierć żony nie robi na nim już większego znaczenia. Nie rozróznia już dobra od zła, nie ma już dla niego granic, nie posiada skrupułów, żadnych uczuć. Życie jego obraca się wokół zła i śmierci. Jednak zbrodniarze muszą zostać ukarani. Makbet ginie w pojedynku. Jednak większą karą dla niego było to, że stał się niewolnikiem własnej zbrodni, musiał ciągle zmagać się z myślą,że wszystko wyjdzie na jaw i okryje się hańbą. Kolejnym utworem, który doskonale obrazuje istotę zbrodni, jest „Zbrodnia i kara” Dostojewskiego. Autor przedstawił tu człowieka, który nie widząć innego rozwiązania przeciwko złu,jakie dostrzega wokół, przeciwstawia zbrodnię. Radion Raskolnikow pochodzi z ubogiej rodziny, z powodu biedy musiał przerwać studia prawnicze, nie posiadając środków do życia, daje lichwiarce- Alonie Iwanowej, cenne rzeczy w zastaw. Jednak po kilku spotkaniach z Aloną postanawia zbić kobietę. Korzysta z chwili, w której Alona jest sama w domu, po czym zbija ją i rabuje jej dobytek. Plany krzyżuje jednaksiostra Alony- Lizawietka, która zjawia się niespodziewanie w momencie zabójstwa, przerażony Raskolnikow morduje również Lizawietkę. Po doskonałych zbrodniach morderca przeobraża się z kata w ofiarę- wciąż dręczą go wyrzuty sumienia, nie możę odnależć się w społeczeństwie. Popełnione czyny wyczerpały go psychicznie, poszukuje odpoczynku i spokoju, dosięga go choroba, zamyka się w sobie, z nikim nie hcce rozmawiać. Wyrzuty sumienia, które go dręczą przerastają jego siły, powoli zaczyna uświadamiać sobie że popełniając zbrodnie w rzeczywistości niczego nie osiągnął, wniczym mu to nie pomogło, a wręcz bardziej zaszkodziło, pogrążając go w cierpieniu.w końcu sumienie przeważa nad instynktem samoobrony, nakazując przyznanie się do winy. Za namową Soni Marmieładowej zgłasza się na policję i ponosi zasłużoną karę.
Tytułowa Balladyna od samego początku jest przedstawiona przez autora jako bezwzględna, okrutna i samolubna kobieta- całkowite przeciwieństwo jej siostry – Aliny. Na drodze do poślubienia księcia Kirkora niszczy wszelkie przeszkody, łącznie ze swoją siostrą Aliną, którą zabija w lesie obawiając się że wygra konkurs zbierania malin i zamiast niej, zostanie żoną Kirkora. Mimo że Alina obiecuje siostrze, że jeśli wygra konkurs nie zapomni o niej i zabierze ją wraz z matką do zamku oraz znajdzie dla niej męża – rycerza, Balladyna bez jednego słowa wyciąga nóż i zabija siostrę. Po czym zostaje żoną Kirkora, którego ciągle oszukuje i w końcu również zabija. Pozbywa się także jedynego świadka zbrodni i wreszcie nic nie staje jej na drodze do tronu – koronuje na królową. Balladyna nie ma szacunku dla nikogo, nawet swoją matkę wyrzuca z zamku. Bohaterkę charakteryzuje bezwzględność i okrucieństwo. Każdy cel jaki sobie stawiała, realizowała idąc po „trupach”. Była pozbawiona uczuć i dlatego potrafiła poświęcić najbliższą rodzinę aby „dopiąć swego”. W końcu po zapadnięciu wyroku sądowego Bóg dokonuje rozrachunku na zbrodniarce, zsyła piorun, który zabija złą królową.
Podobnie rzecz dzieje się w biblijnej przypowieści o Kainie i Ablu. Kain i Abel, synowie Adama, róznili się zasadniczo swoimi charakterami. Abel był bogobójny, natomiast Kain buntował się przeciwko Bogu. Bóg dla odkupienia grzechów nakazał składać im ofiary z płodów rolnych i trzody. Jednak Kain nie miał zamiaru być posłusznym Bogu i nie postarał się o baranka, aby złożyć go w ofierze, czym przeciwstawił się Boskiemu nakazowi. Mimo iż Abel radził bratu, aby nie buntował się przeciwko Bogu. On pogardził radą i jego ofiara, w przeciwieństwie od ofiary Abla nie została przyjęta przez Pana. W sercu Kaina zrodził się gniew przeciwko Bogu i bratu. Mimo swojego błędu Kain nie zamierza okazywaćskruchy, zamiast zastanowić się na swoim postępowaniem, narzeka na niesprawiedliwość i stronniczość Bożą. Abel próbował wytłumaczyć bratu, iż zło tkwi w nim samym, lecz to tylko podsycało nienawiść Kaina i wreszcie zabija brata. Bóg wiedząc o czynie Kaina zapytuje go, gdzie jest jego brat. Jednak on unika odpowiedzi i ucieka do kłamstwa mówiąc, że nie wie, gdzie on może być. Wtedy Bóg oznajmia Kainowi, iż wie o jego zbrodni, że zna każdy czyn człowieka. Po czy zsyła na ziemie i Kaina przekleństwo, zapowiada tułaczkę Kaina po ziemi, jego śmierć go nie dosięgnie, ponieważ Bóg czuwać nad nim będzie. Bratobójcza zbrodnia popełniona przez Kaina przedstawia grzeszników, którzy będą zazdrościli sprawiedliwym i pokornym i będą ich nienawidzić za to, że są lepsi, niejednokrotnie uciekając się do zbrodni.
Niecne czyny wszystkich (wyżej wymienionych) bohaterów musiały zostać ukarane dlatego, żę zaburzenie równowagi między dobrem a złem, naruszenie Boskiego porządku i podstawowych zasad moralnych, zawsze tak się kończy, sprawiedliwość musi zwyciężyć, istnieje zawsze i egzekfuje swoje wyroki.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 6 minut