Zarządzanie przedsiębiorstwem - wykłady

WYKŁAD 1

Przedmiotem nauk o przedsiębiorstwie są przedsięb., które wytwarzają dobra, świadczą usługi i nastawione są na zaspokajanie cudzych potrzeb, które posiadają właściciela i właściciel przeznacza część kapitału na prowadzenie działalności. Nauka ta interesuje się jednostkami gospod. i funkcjono-waniem tych jednostek., nie zajmuje się gospod. domowymi!! W tych jednostkach można wymienić wiele spółek: przedsięb. kapitałowe, sp. Z o.o.
Współcześnie przedsiębiorstwa działają w warunkach gospod. kapitalistycznej, wiąże się to z funk-cjonowaniem rynku. Konkurencja między przedsięb. Zmusza do innowacyjności, jest związana z punktu widzenia wew. przedsięb. (problem usprawnienia struktur, procedur) oraz na zewn.- ma lepiej zaspokajać potrzeby konsumentów, zdobyć uznanie na rynku. Przedsięb. musi odpowiadać na potrze-by rynkowe, zgodnie z zasadą podejścia systemowego; przedsięb. kształtuje też rynek.
Współcześnie przedsiębiorstwa mają cechy wspólne (systemowe) i cechy je różniące. Jeżeli weź-miemy pod uwagę system gospod., to wyróżniamy cechy systemów i modeli:
 niezależne: przedsiębiorczość, innowacyjność, gospodarowanie, równowaga finansowa.
 zależne: autonomia, dochodowość, formy własności.

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ- właściwa cecha przedsięb., polega na podejmowaniu inicjatyw we wszystkich sferach przedsięb., łącznie z uwzgl. ryzyka. RYZYKO powstało na tle oddzielenia zarzą-dzania od własności.

ZASADA INNOWACYJNOŚCI –wynika z utrzymania się na rynku i bycia konkurencyjnym; od-nosi się do produktów, technologii, organizowania oraz do metod
i techniki zarządzania.

ZASADA GOSPODARNOŚCI- jest właściwa każdemu podmiotowi gospod.; wyraża się max. celu, zysku i min. nakładów oraz kosztów.

ZASADA RÓWNOWAGO FINANSOWEJ –wynika z potrzeby utrzymania się w dłuższym okre-sie na rynku. Przychody i koszty działalności muszą być co najmniej sobie
równe lub przychody > od kosztów. Jeżeli jest inaczej, przedsięb. bankrutuje.
Zasady gospodarności i równowagi finansowej obowiązują w każdym systemie gospodarczym.
Zależne:
ZASADA AUTONOMII- wyraża się samodzielnością w ustalaniu planu gospod., podziału zysku. (jak opracować wytyczne do planu; potrzeby rynku a własne potrzeby)

ZASADA DOCHODOWOŚCI I MAX ZYSKU:
Dochodowość jest skutkiem, a aktywność gospodarcza jest przyczyną. Zasada ta mówi o nadwyżce; jest ona krytykowana, bo zysk nie zawsze jest jedynym celem przedsięb., np. pozycja na rynku, war-tość przedsięb., świadczenie usług dla załogi.
ZASADA FORMY WŁASNOŚCI –w gospod. kapitalistycznej dominuje własność prywatna, ale są też własności publiczne, które podlegają władzom komunalnym; właściciel ma prawo do decydowa-nia, ale jest on również zobowiązany do współpracowania z załogą.

Typy KAPITALIZMU: (wg Boyer`a)
 rynkowy (USA, Nowa Zelandia, Kanada, Australia)
zał.:
-mechanizm rynkowy rządzi prawie wszystkimi sferami aktywności gospodarczej i społecznej.
-ustawodawstwo ma jedynie na celu podtrzymanie konkurencyjności.
 mezokorporacyjny (Japonia)
zał.:
-ustawodawstwo państwowe stwarza pewne mechanizmy koordynujące działania sił rynkowych,
-ta koordynacja dokonywana jest przez instytucje pozarządowe (agencje)
 socjaldemokratyczny (była Szwecja)
zał.:
-rokowania zawsze odbywają się w trójkącie: pracodawca,
związki zawodowe, jako przedstawiciel pracowników i przedstawiciel państwa.
-ma zapewnić konkurencyjność na dłuższą metę i stały wzrost dochodów przy możliwie najwięk-szym przestrzeganiu równości.
 etatystyczny (np. Francja)
zał.:
-partnerom społ. Trudno jest negocjować, bo nie mają siły przebicia
-pracodawcy nie są dostatecznie potężni, aby narzucić pewną strategię.

Stąd zadaniem państwa jest, by stwarzać możliwość budowy procesów dostosowawczych w sferze gospodarczej i finansowej poprzez określone regulacje prawne.
Żaden z tych modeli nie występuje w czystej postaci, zawsze jest mix. ( w Niemczech- elem. modelu socjaldemokrat. i etatystycznego).

Obok przedsiębiorstwa mogą istnieć również zakłady. Ich funkcje:
-jest to baza materialno-techniczna, w której realizowane są procesy gospodarcze,
-są to wewnętrzne jednostki bardziej złożonych przedsiębiorstw.
(przedsiębiorstwa wielozakładowe)
ZAKŁAD od przedsiębiorstwa odróżnia tzw. osobowość prawna (cecha formalna). Przedsię-biorstwo jest osobą prawną, tzn. może być stroną w obrocie gospodarczym. Z punktu widzenia na-uk można powiedzieć, że zakład jest zawsze podległy przedsiębiorstwu.
PRZEDSIĘBIORSTWO – jest to gospod., prowadzące działalność zarobkową. To jedn. gosp., działająca na własny rachunek, w celu osiągnięcia korzyści materialnych (zysku) i ponoszą-ca ryzyko i odpowiedzialność zgodnie z przepisami prawa i stosunkami rynkowymi.
Z Kodeksu Handlowego z 1897r.- I-szy zapis: „Kupcem jest ten, który prowadzi we własnym imieniu przedsięb. zarobkowe.”
*prof. Gruszecki podaje 7 cech uniwersalnych przedsiębiorstwa:
1. Podmiot gospod. działa w sferze produkcji; wytwarza w sposób zorganizowany dobra i usługi dla potrzeb odbiorców.
2. Ekonomiczność podmiotowości przedsiębiorstwa (związana jest z nią podmiotowość prawna).
3. Profesjonalizm w zakresie max. korzyści materialnych.
4. Podstawą ekonomiczną funkcjonowania przedsiębiorstwa jest kapitał, czyli suma kapitału niematerialnego i materialnego.
5. Kapitał jest czynny i zaangażowany.
6. Przedsiębiorstwo animuje przedsiębiorca.
7. Przepisy prawne decydują, które formy organizacyjne mogą występować na rynku, jako przedsiębiorstwa.

Więcej jest w załączniku