Środowisko naturalne w Warszawie

SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ I
Rozdział 1.
ŚRODOWISKO NATURALNE - ZAPOTRZEBOWANIE NA TERENY ZIELONE ORAZ USŁUGI SPORTOWO – REKREACYJNE W DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA.
Rozdział 2. 2
LOKALIZACJA DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC - CHARAKTERYSTYKA TERENU.
Rozdział 3.
REALIZACJA PLANÓW DOTYCZĄCYCH OFERTY I PROMOCJI WARUNKÓW ŚRODOWISKA NATURALNEGO W DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC.
CZĘŚĆ II
PERCEPCJA SPOŁECZNA
CZĘŚĆ III
ŹRÓDŁA INFORMACJI

CZĘŚĆ I
Rozdział 1.
ŚRODOWISKO NATURALNE - ZAPOTRZEBOWANIE NA TERENY ZIELONE ORAZ USŁUGI SPORTOWO – REKREACYJNE W DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA.
Środowisko naturalne jest dla zarządu każdej dzielnicy bardzo ważne. Wydziały ochrony środowiska starają się zachować jak najwięcej terenów zielonych i zagospodarować je tak, aby mieszkańcy mieli z nich jak najwięcej pożytku oraz by stanowiły one pewną wizytówkę miasta. Dlatego powstają parki, place zabaw dla dzieci, miejsca wypoczynku dla osób starszych, ośrodki sportowe i rekreacyjne, itp. Ważne jest również nasadzenie drzew i krzewów, szczególnie w miejscach silnie zurbanizowanych, aby oczyścić tam powietrze.
Dzielnicą, którą zajęłam się w mojej pracy jest Praga Północ, w której zapotrzebowanie na tereny zielone przystosowane do wypoczynku, jest bardzo duże. Z tego względu Wydział Ochrony Środowiska w Urzędzie Dzielnicy Praga Północ stara się sprostać oczekiwaniom mieszkańców. Powstają różne strategie i plany zagospodarowania wolnych terenów, które następnie są wprowadzane w życie. Jednak wymaga to oczywiście dużych nakładów finansowych. Stąd też Urząd Dzielnicy Praga Północ oprócz własnego budżetu, posiada także dodatkowe źródła finansowania. Są to między innymi: Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który środki finansowe otrzymuje głównie z opłat za wycinkę drzew i krzewów; Dyrekcja Rozbudowy Miasta oraz prywatni inwestorzy.

Podstawowym celem planowania rozwoju w każdej jednostce lokalnej jest stworzenie właściwego środowiska, które będzie przyciągać inwestorów, instytucje usługowe, itp. Każda jednostka lokalna posiada pewne walory środowiska naturalnego, trzeba tylko je określić, wypromować, a następnie zarekomendować przyszłym użytkownikom. Każda jednostka lokalna jest również w stanie zastosować pewne programy, które ją w jakiś sposób ulepszą, na przykład: upiększanie dzielnicy, nasadzenie nowych drzew, remonty starych kamienic, odnowienie zieleni miejskiej, humanizacja przestrzeni, czyli pewne działania, których celem jest zapewnienie mieszkańcom warunków odpowiednich do pełnego rozwoju oraz takie ukształtowanie środowiska i otoczenia, aby sprzyjało i umożliwiało ono realizację wszystkich potrzeb, np. przystosowanie budynków i środków komunikacji miejskiej do potrzeb osób niepełnosprawnych, zapewnienie bezpieczeństwa poprzez monitorowanie ulic oraz miejsc najbardziej niebezpiecznych.

Ważne jest także umożliwienie aktywnego spędzania wolnego czasu dzieciom i młodzieży, czyli budowa ośrodków sportowych, basenów, boisk. Z badań naukowych wynika, że rekreacja ruchowa ma do odegrania szczególną rolę w walce z zagrożeniami współczesnej cywilizacji. Nasza dzielnica promując taką rekreację może umożliwić mieszkańcom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem oraz utrzymanie jego dobrego poziomu, bądź nawet poprawę. Ponad to rekreacja ruchowa ułatwia rozładowanie stresu, podnosi sprawność fizyczną, kształtuje właściwe stosunki międzyludzkie, integruje społecznie, wzmacnia więzi rodzinne, rozwija uzdolnienia ruchowe, poprawia samopoczucie, rozwija i rozbudza zainteresowania sportowo-turystyczno-rekreacyjne i kulturalne. Dlatego też samorządy terytorialne oprócz upiększania terenów zielonych, powinny także inwestować w organizowanie aktywnego wypoczynku.

Rozdział 2.
LOKALIZACJA DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC - CHARAKTERYSTYKA TERENU.
Praga Północ leży po prawej stronie Wisły i graniczy z Targówkiem, Białołęką oraz Pragą Południe. Dzielnica ta powstała w 1994 roku jako część ówczesnej Gminy Warszawa-Centrum, natomiast dzielnica Praga Północ będąca częścią miasta stołecznego Warszawy, powstała w 2002 roku i jej powierzchnia wynosi obecnie 1142 ha.
Praga to obszar zabudowany z dużą ilością zieleni. Występuje tu równowaga ekologiczna, tzn. stosunek terenów zabudowanych do terenów zielonych jest w zasadzie równy. Obszary zabudowane są gęsto zamieszkałe, z wyłączeniem terenów przemysłowych, które znajdują się w większości w północnej części dzielnicy (80% dawnej Pelcowizny to tereny przemysłowe). Zakłady te rozmieszczone są wzdłuż ulicy Jagiellońskiej i są to miedzy innymi: Daewoo FSO, Zocar, Prodex, Farum. Jednak mimo iż są to tereny przemysłowe, nie są one pozbawione zieleni. Otóż na samym terenie należącym do Daewoo FSO znajduje się kilka tysięcy drzew. Zaś obiekty mieszkalne znajdują się w największym natężeniu w środkowej części Pragi Północ. Tam też znajdują się największe zielone obiekty, czyli Park Praski i Ogród Zoologiczny o powierzchni około 30 ha. Oba te obszary są obiektami zabytkowymi i podlegają Konserwatorowi Zabytków. Jednak w środkowej części także znajduje się kilka większych zakładów. Są to Zakłady Przemysłu Spirytusowego Koneser i Pollena Uroda przy ulicy Szwedzkiej oraz Zakład Sprężyn Motoryzacyjnych przy ulicy Wojnickiej. Oprócz tego wzdłuż Wisły od ulicy Starzyńskiego do Trasy Toruńskiej ciągnie się Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu. O wszelkich działaniach inwestycyjnych na tym terenie oraz mających związek z ochroną środowiska musi dowiedzieć się i wyrazić na nie zgodę Warszawski Konserwator Przyrody.

Niestety na Pradze brak jest udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Teren ten nie jest do tego przystosowany, głównie dlatego, że w większości przeważają tu stare, przedwojenne kamienice, które były budowane bez uwzględnienia potrzeb osób niepełnosprawnych. Obecnie tylko niektóre budynki, na przykład basen przy ulicy Jagiellońskiej czy Dzielnicowy Ośrodek Sportu i Rekreacji przy ulicy Szanajcy spełniają te wymogi.

Kolejną rzeczą, która wpływa niekorzystnie na opinię Dzielnicy Praga Północ jest brak poszanowania mieszkańców wobec środowiska naturalnego. Występuje tu duża dewastacja terenów zielonych, nowo wybudowane place zabaw dla dzieci również są momentalnie niszczone. Chociaż porównując to, co działo się kiedyś ze stanem obecnym, wydaje mi się, jako mieszkance tej dzielnicy, że w ostatnich latach takie działania się trochę uspokoiły.

Bardzo dużą wadą nie tylko dla Pragi Północ, ale dla całej Warszawy, jest także bardzo zanieczyszczona Wisła, w której już od 40 lat nie można się kąpać. Ostatnie zezwolenie na kąpiele w Wiśle było w 1964 roku. Jakość wody jest tutaj bardzo zła, można nawet powiedzieć, że najgorsza w całej Warszawie. Powoduje to między innymi stara kanalizacja z zardzewiałymi rurami, nie wymienianymi od czasów wojny. Dlatego też Zarząd Dzielnicy Praga Północ ma w planach budowę nowej oczyszczalni ścieków, która w dużym stopniu pomogłaby zwalczyć ten problem.
Jednak z innego punktu widzenia waga tej dzielnicy jest bardzo duża, ponieważ przechodzą przez nią kliny napowietrzające, które są częścią systemu regeneracji i wymiany powietrza w mieście. Istnieją trzy takie kliny. Pierwszy biegnie wzdłóż Wisły z północy na południe lub odwrotnie, zależnie w którą stronę wieje wiatr. Drugi biegnie z północy przez Lasy Jabłonowskie - są to lasy ochronne Warszawy, ponieważ w dużej mierze to one oczyszczają powietrze w Warszawie i okolicach, dalej przez Cmentarz Bródnowski, następnie wchodzi w osiedle Praga II, przechodzi przez Ogród Zoologiczny i wpada do Wisły. Trzeci natomiast wychodzi z Lasów Celestynowskich w okolicach Otwocka i Jabłonnej, przechodzi przez Pragę Południe, m.in. przez Park Skaryszewski graniczący z Saską Kępą i przez Port Praski wchodzi do Wisły

Rozdział 3.
REALIZACJA PLANÓW DOTYCZĄCYCH OFERTY I PROMOCJI WARUNKÓW ŚRODOWISKA NATURALNEGO W DZIELNICY PRAGA PÓŁNOC.
Co roku Urząd Dzielnicy Praga Północ tworzy nowe plany zagospodarowania terenów wolnych oraz terenów zielonych. Ostatnim z takich planów, który został już zrealizowany, była budowa placów zabaw dla dzieci. Jeden z nich powstał na Skwerze imienia płk. Antoniego Władysława Żurowskiego, przy skrzyżowaniu ulic Inżynierskiej i 11-ego Listopada. Przez wiele lat teren ten był bardzo zaniedbany, aż w końcu doczekał się odnowy i obecnie oprócz placu zabaw znajduje się tam sporo roślinności - drzew i krzewów (m.in. kasztanowce), ławki, na których można odpocząć oraz pomnik poświęcony płk. Żurowskiemu. Drugi plac zabaw powstał na obszarze należącym do Towarzystwa Przyjaciół Dzieci znajdującego się przy ulicach Równej i Wileńskiej. Trzeci plac w zasadzie już istniał, a teraz był tylko odnawiany. Jest to Ogródek Jordanowski przy ulicy Namysłowskiej, który jest jednym z większych placów zabaw dla dzieci na Pradze Północ.

Kolejnym z planów zagospodarowania przestrzeni było wykrojenie części terenów zielonych na słoniarnię w Ogrodzie Zoologicznym, która musiała spełniać międzynarodowe wymogi. Na obszarze tym znajdowały się wcześniej liczne klony jesionoliste i topole, które ze względu na budowę musiały zostać wycięte. Plan ten również został już zrealizowany. Otwarcie słoniarni nastąpiło w lipcu tego roku. Same plany inwestycyjne dotyczące tego projektu pochłonęły 1 mln zł. Fundusze te pochodziły w dużej mierze z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Dyrekcji Rozbudowy Miasta oraz Ogrodu Zoologicznego.

Powstały również założenia dotyczące zieleni miejskiej przy placówkach szkolnych i przedszkolnych, które przygotował architekt krajobrazu, a realizacja nastąpiła za pomocą środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Chodzi tu o tworzenie modelowych ogrodów, nasadzenie roślinności i krzewów. Na przykład na terenie Szkoły Podstawowej nr 127 przy ulicy Kowieńskiej 12/20 powstała fontanna otoczona bujną zielenią, tworząc piękny ogród przyszkolny. Projekt ten kosztował dzielnicę 120 tyś. złotych. Inny taki ogródek powstał przy Przedszkolu nr 7 na ulicy Strzeleckiej 16, również przy Szkole Podstawowej nr 30 przy ulicy Kawęczyńskiej 2, przy Przedszkolu nr 4 na ulicy Namysłowskiej 11 - właśnie to przedszkole znajduje się przy już wcześniej wspomnianym Ogródku Jordanowskim. Powstał także ogród obok Przedszkola nr 8 przy ulicy Ratuszowej 21 oraz przy Żłobku nr 11 przy ulicy Szymanowskiego 3a.

Następnym tematem, którym zajął się Wydział Ochrony Środowiska jest budowa kolejnych studni oligoceńskich. Pierwsza taka studnia na Pradze Północ powstała w 1993 roku obok ulic Olszowej i Dębowej przy Szpitalu Praskim. Woda ta jest wykorzystywana w dużej mierze przez szpital do dializy nerek. Studnia ta będzie w najbliższym czasie modernizowana. Kolejne ujęcia wody znajdują się przy ulicy Markowskiej - róg ulicy Ząbkowskiej oraz przy Placu Hallera. Oprócz tych trzech studni powstaną wkrótce dwie nowe. Jedna przy ulicy Kowelskiej na terenie obecnego LXXVI Liceum Ogólnokształcącego im. Mrsz. Józefa Piłsudskiego. Studnia ta zajmie fragment boiska szkolnego, zaś druga powstanie przy ulicy Wołomińskiej i Siedleckiej na Szmulowiznie. Jak widać Wydział Ochrony Środowiska stara się aby mieszkańcy mieli równy dostęp do tego typu źródeł wody.

Na Pradze Północ trwa także budowa ośrodków sportowych przy ulicy Objazdowej na przeciwko Bazyliki przy ulicy Kawęczyńskiej. Kilka lat temu powstał także basen przy ulicy Jagiellońskiej obok Szkoły Królowej Jadwigi, z którym sąsiaduje duża kręgielnia, sala bilardowa oraz boiska. Basen ten jest częścią Dzielnicowego Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ul. Szanajcy. Ośrodek ten leży przy Szkole Podstawowej nr 49 i Gimnazjum nr 30. Znajduje się w nim boisko do piłki halowej, koszykówki, sala bilardowa, sale do aerobiku, itp. Ośrodek ten w dużym stopniu umożliwia mieszkańcom Pragi Północ aktywne spędzanie wolnego czasu organizując zajęcia i ćwiczenia dla osób dorosłych oraz zajęcia pozaszkolne dla dzieci

CZĘŚĆ II
PERCEPCJA SPOŁECZNA
Podsumowując to wszystko, środowisko naturalne jest jednym z ważniejszych czynników, którymi zajmuje się Urząd Dzielnicy Praga Północ. Inwestycje, które przeprowadza w bardzo dużym stopniu dotyczą promocji walorów środowiska naturalnego, czyli budowy nowych terenów zielonych oraz ochrony i odnowy już istniejących. Jednak planując jakiekolwiek działania z tym związane Wydział Ochrony Środowiska na Pradze Północ musi wziąć przede wszystkim dobro mieszkańców i ich wolę. Urzędnicy powinni bardzo dobrze znać swoją dzielnicę oraz potrzeby osób tam zamieszkujących i starać się je właśnie realizować, nie zaś swoje wyobrażenia na ten temat. I myślę, że tak właśnie tutaj jest, ponieważ przez ostatnich kilka lat zauważyłam na Pradze zdecydowaną poprawę dotyczącą ogólnie całej dzielnicy. Nastąpiła m.in. wcześniej wspomniana modernizacja Ogrodu Zoologicznego, budowa wielu placów zabaw, wymiana chodników nie tylko przy dużych ulicach, ale także i przy małych uliczkach, którą finansował Urząd Dzielnicy, itp.
Zmieniło się także nastawienie mieszkańców względem urzędników, a także względem
samych siebie. Ludzie żyjąc w lepszym otoczeniu, w milszej atmosferze, są bardziej uprzejmi dla siebie nawzajem, mają lepsze samopoczucie i chętniej wychodzą z domu, bo w końcu mają dokąd. Mają gdzie odpocząć wśród zieleni i pooddychać trochę czystszym powietrzem, a także gdzie zadbać o swoją kondycję fizyczną.

Jednak każda dzielnica ma swoje wady i zalety. Głównym problemem Pragi Północ jest bardzo zła jakość wody. Jest to ogromny kłopot i potrzeba dużo czasu i jeszcze więcej pieniędzy aby sobie z nim poradzić, ponieważ budowa oczyszczalni ścieków jest bardzo droga, a ponadto trzeba by odnowić kanalizację w całej dzielnicy. Dlatego też, aby tymczasowo zrekompensować te niedogodności swoim mieszkańcom, Urząd Dzielnicy buduje ciągle nowe źródła wody oligoceńskiej umożliwiając ludziom dostęp do czystej wody.

CZĘŚĆ III
ŹRÓDŁA INFORMACJI
Tematem mojej pracy jest oferta i promocja walorów środowiska naturalnego. Wybrałam ten temat ze względu na to iż był on najbliższy moim zainteresowaniom, a także pasował do dzielnicy, w której mieszkam. Dlatego właśnie postanowiłam przedstawić go na przykładzie Pragi Północ. Jako mieszkanka tych terenów zauważyłam, że w ostatnich latach wiele się tutaj wydarzyło. Poza tym dzielnica ta jest dosyć urozmaicona, tzn. są tu obiekty mieszkalne, przemysłowe, jak i tereny zielone z jedynym w Warszawie Ogrodem Zoologicznym, są także nowe bloki i stare kamienice, itp.

Oczywiście wybierając ten temat wiedziałam, że nie będę mogła korzystać z żadnych opracowań, ponieważ wydaje mi się, że takie nie istnieją. Dlatego też wszystkie informacje, które tutaj wykorzystałam pochodzą z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Dzielnicy Praga Północ oraz z moich własnych obserwacji, doświadczeń i spostrzeżeń ciągnących się na przestrzeni dwudziestu lat, gdyż tyle czasu tutaj mieszkam.