Turystyka usportowiona

W formie zorganizowanego ruchu wycieczkowego turystyka, sięga pierwszych lat XIX wieku, a jej gorącym entuzjastą był Stanisław Staszic, który ok. 150 lat temu zdobył szczyt tatrzański – Łomnicę.
W drugiej połowie XIX wieku powstały w Polsce pierwsze stowarzyszenia, których celem było zorganizowanie ruchu turystycznego. Obecnie jest wiele instytucji i organizacji zainteresowanych rozwojem turystyki i krajoznawstwa, np. biura podróży.

Słowo „turystyka” pochodzi od francuskiego słowa tour, które oznacza wycieczkę lub podróż kończącą się powrotem do punktu wyjścia. Turystyka jest przejawem, jedną z form aktywności ludzkiej. W definicjach formułowanych na gruncie nauk humanistycznych turystyka traktowana jest jako proces społeczny. Rozwój osobowości człowieka, który jest istotnym motywem aktywności turystycznej to wymiar społeczny, psychologiczny i kulturowy turystyki. Należą tu wszystkie zjawiska czasowej i dobrowolnej podróży, które są związane ze zmianami w środowisku i rytmie życia, odnoszą się do osobistych kontaktów z naturalnymi, kulturowymi i społecznymi walorami odwiedzanego obszaru. Jest także środkiem do realizacji różnych celów dlatego zwraca się uwagę na znaczenie poznania, przeżycia, wypoczynku i rozrywki.

Według K. Przecławskiego specyfika turystyki polega na:
- zmianie środowiska przyrodniczego, kulturowego bądź społecznego (lub wszystkich równocześnie),
- zmianie codziennego rytmu życia,
- wchodzeniu w styczność osobistą z przyrodą, kulturą lub ludźmi.

Coraz więcej ludzi uczestniczy w wyjazdach turystycznych, jednak różnią się cele ich wyjazdów. Definicja pojęcia turysty będzie ulegać zmianie, gdyż turystyka staje się zjawiskiem masowym o złożonym i niejednorodnym charakterze, zawierającym bogatą i różnorodną treść.

Światowa Organizacja Turystyki, dla celów badań statystycznych, przyjęła sześć głównych grup celów wyjazdów turystycznych:
1) wypoczynek, rekreacja, wakacje,
2) odwiedziny u krewnych i znajomych,
3) sprawy zawodowe, interesy,
4) cele zdrowotne,
5) cele religijne,
6) inne cele (w tym tranzyt).

Natomiast przyjmując kryterium motywacji wyjazdów, wyróżniamy następujące rodzaje turystyki:
1) turystyka wypoczynkowa, realizowana dla regeneracji sił fizycznych i psychicznych:
- w okresie weekendów, w pobliżu miejsca zamieszkania, zwana turystyką weekendową,
- w czasie urlopu, zwykle na terenie kraju lub za granicą, zwana turystyką urlopową, trwającą zwykle powyżej tygodnia,
2) turystyka kulturalna,
- poznawcza,
- alternatywna,
- pielgrzymkowa (religijna)
3) turystyka sportowa:
- aktywna,
- wyjazdy na imprezy sportowe (pasywna),
4) turystyka towarzyska:
- rodzinna,
- klubowa
- grup nieformalnych
5) turystyka związana z aktywnością zawodową:
- podróże w interesach,
- uczestnictwo w kongresach,
6) turystyka związana z polityką:
- dyplomatów i uczestników konferencji,
- związana z uroczystościami politycznymi.


Turystyka to przede wszystkim zdrowie, a jeśli zdrowie to na pewno połączone ze sportem. Jeśli weźmiemy pod uwagę turystykę zdrowotną to głównym jej celem będzie odnowa sił, jest to oczywiście uzależnione od stanu zdrowia i możliwości turysty. Rozsądnie uprawiany sport oraz turystka służą celom społecznie wartościowym jak i wychowawczym. Jak na przykład zmaganie się z przeciwnościami oraz przeszkodami, występujące w działalności sportowej tak i turystycznej pomaga nam wyrabiać silną wolę. Zatem głównym dążeniem naszym będzie nie tylko zdrowie w sensie braku choroby ale także poprawa samopoczucia, kondycji fizycznej, psychicznej oraz społecznej.

Coraz częściej padają stwierdzenia w medycynie, iż ruch ciała stanowi nie tylko środek terapeutyczny, lecz przede wszystkim profilaktyczny. Aktywny wypoczynek jest najlepszym lekarstwem dla współczesnego człowieka, zmęczonego fizycznie i psychicznie.

Większość imprez sportowych odbywa się w miejscowościach i regionach turystycznych, dlatego turystyka zawsze będzie rozwijać się wraz ze sportem i należy traktować te działalności łącznie.

Dobrym przykładem może być Szwajcaria, która kładzie nacisk na swoje atuty geograficzne i wykorzystywała walory sportu do rozwoju turystyki. Na początku był alpinizm, narciarstwo i inne sporty zimowe. Wiąże się to także z rozwojem produkcji sprzętów sportowych, bezpiecznych i komfortowych.

Trzeba także wspomnieć o wielkich imprezach sportowych, takich jak letnie i zimowe igrzyska olimpijskie czy mistrzostwa świata, które pozwalają na rozwój turystyki.
Jest to także dobra promocja i reklama dla danego regionu, za czym idą korzyści ekonomiczne oraz poprawa wizerunku miejscowości turystycznych.
Turystyka usportowiona jest często zależna od stanu zdrowia turysty. Jest wiele możliwości uprawiania sportu, połączonego z relaksem, odprężeniem, poprawą kondycji fizycznej.
Przykładem mogą być:
- piesze wędrówki, najpopularniejszy sposób zwiedzania pobliskich okolic: krótkie wyprawy, biwaki, wycieczki jednodniowe, obozy wędrowne,
- wycieczki kolarskie, pozwalające na pokonywanie dużych odległości na rowerze, umożliwiające poznanie nowych terenów,
- wycieczki kajakowe lub żeglarskie,
- nauki jazdy na nartach, rajdy, kuligi narciarskie i saneczkarskie,

Zatem można stwierdzić, iż związek turystyki ze sportem jest ścisły, dwustronny i wielopłaszczyznowy. I trudno by było oddzielić te dwie działalności zwłaszcza, iż niemal każdy wyjazd turystyczny wiąże się choćby z krótkim spacerem.