Wszystko o żółwiach

Ogólne wiadomości

Żółwie w mitach i kulturze

Żółwie w mitach i legendach stanowiły ważną dla tamtych ludów rzecz . Żółwiom przypisywano kiedyś wiele cech takich jak mądrość i miłość. W Indiach , żółwiak chiński (Trionyx sinensis) traktowany był jako święte zwierzę. Do dziś czasów można spotkać je w sadzawkach koło świątyń buddyjskich , a naczyniom kultowym jak świeczniki czy pudełkom nadawano kształt żółwi. Starożytni Hindusi wyobrażali sobie świat jako olbrzymią tarczę unoszoną na grzbietach słoni stojących na żółwiach . W wielu bajkach żółwie przedstawione są jako starzy mędrcy , którzy służą potrzebującym dobrą radą i swym długoletnim doświadczeniem.

O pochodzeniu żółwi

Badania paleologiczne dowiodły , że żółwie pojawiły się na kuli ziemskiej ponad 200 milionów lat temu, w triasie ery mezozoicznej. Początkowo prowadziły lądowy tryb życia. W okresie jury i kredy, kiedy nastąpił burzliwy ich rozkwit, opanowały także środowisko wodne. Wygląd kopalnych szczątków najstarszych, prymitywnych żółwi miał typową dla tych zwierząt postać i nie ulegał większym, istotnym zmianom do naszych czasów. Najwcześniejszy ze znanych form żółwi-żółw archaiczny (Triassochelys dux), żyjący w górnym triasie, nie jest bezpośrednią formą wyjściową dla żółwi młodszych, tych z okresu jury i kredy, a także dla żółwi współczesnych. Przemawia za tym posiadanie przez tego żółwia zębów podniebiennych, pomimo znacznej redukcji zębów szczękowych (żółwie jury i kredy nie miały już zębów, tak jak nie mają ich okazy dzisiejsze). Układ elementów pancerza rogowego i kostnego był odmienny od tego, który występuje u obecnie żyjących żółwi. Brak płytki karkowej i inna budowa kręgów szyjnych uniemożliwia żółwiowi archaicznemu chowanie głowy do pancerza. Pośrednie formy kopalne pomiędzy żółwiami archaicznymi a żółwiami, od których pochodzą obecnie żyjące, są do tej pory nieznane. Dlatego też twierdzenie, że pochodzenie żółwi nie jest jeszcze dobrze znane, wydaje się słuszne.

Geograficzne rozmieszczenie żółwi

Żółwie żyją w różnych strefach klimatycznych: tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej - na prawie wszystkich kontynentach globu ziemskiego: w Ameryce Północnej i Południowej, Afryce, Australii, Azji i w Europie. Spotyka się je w środowisku wodnym (morza, rzeki, jeziora, stawy, sadzawki, bagna), a także w środowisku lądowym (sawanny, stepy, półpustynie, tropikalne lasy, tereny kamienisto - skalne). Najdogodniejsze warunki znalazły żółwie w klimacie ciepłym i tam też występują najliczniej. Pomimo niedoskonałości w rozwoju układu, który zapewniałby utrzymanie stałej temperatury, żółwie opanowały także rejony o klimacie dla nich niekorzystnym (umiarkowany, gorący). Możliwe jest to dzięki umiejętności obniżania aktywności życiowej w porach chłodu i suszy. Uzależnienie wszystkich procesów witalnych od temperatury zewnętrznej (zmiennocieplność) jest przyczyną niewystępowania żółwi w strefach podbiegunowych.

Wygląd żółwi lądowych i wodnych

Pancerz żółwi lądowych jest wypukły. Kończyny są bardzo silne i słupowate (przypominają nogi słonia), zakończone dobrze rozwiniętymi, pięciopalczastymi łapami. Zmniejszoną liczbę palców (do czterech) ma jedynie żółw stepowy (Agrionemys horsfieldi ). Mocno wysklepiony karapaks jest bardzo wytrzymały, a przy przewróceniu się żółwia na grzbiet gwarantuje mu powrót do pozycji właściwej. Energiczne ruchy ciała powodują rozbujanie pancerza i przyjęcie pozycji grzbietnwo-bocznej. Po zaparciu się kończynami o nierówności gruntu, zwierzę z łatwością powraca do ułożenia frykański żółw lądowy Torniera (Malacochersus tornierr) ma bardzo elastyczny i zupełnie spłaszczony karapaks. Wynika to z zamieszkiwania w ciasnych szczelinach kamienistych suchych stoków skalnych. Żółwie żyjące w środowisku wodnym (błotne, wodne, morskie) mają zwykle cały pancerz silnie spłaszczony, często z tendencją do pewnej redukcji. Baliowaty kształt skorupy i mniejszy jej ciężar ułatwiają pływanie. Szybkie poruszanie się w wodzie nie tylko ułatwia zdobycie pokarmu, ale i umożliwia ucieczkę przed wrogiem. Pomagają w tym kończyny zwierzęcia, przystosowane do ruchu w wodzie. Są one płaskie i mają palce połączone błonami pływnymi. Doskonałym zaadaptowaniem do środowiska wodnego cechują się nogi żółwi morskich. Ich przednie kończyny ze znacznie zredukowanymi palcami wyglądają jak długie, płaskie wiosła. Dzięki nim mogą pływać z szybkością ponad 32 km/h. Przedstawiciel żółwi pudełkowych (Cuora amboinensis), który nie pływa zbyt szybko, ma silnie wypukły pancerz. Wyjątkowość tego zjawiska w świecie żółwi wodnych jest szczególna. Żółwie te potrafią tak doskonale zatrzasnąć pancerz, że nie można włożyć nawet włosa między części skorupy. Jest to następstwem przystosowania budowy skorupy do sposobu życia (bierny, przez długi czas leży pod wodą), a nie do warunków środowiskowych.

Wielkość żółwi i długość ich życia

Największym żółwiem z obecnie żyjących jest morski żółw skórzasty (Dermochelys coriacea). Może on dorastać do długości 215 cm oraz osiągać ciężar 600 kg.
Bardzo duże rozmiary osiągają lądowe żółwie słoniowe (Geochelone elephantopus) z wysp Galapagos. Dorastają do długości 120 cm i ważą około 250 kg.
Najmniejszymi wśród tych zwierząt są: żółw pajączkowy (Pyxis arachnoides) o rozmiarach 11-12 cm i żółw wonny (Sternotheurs odoratus) nie przekraczający 15 cm długości.
Żółwie są zwierzętami długowiecznymi. Żółw błotny (Emys orbicularis) występujący między innymi w Polsce, żyje około 100 lat. Odnotowany jest przypadek przeżycia w niewoli 152 lata przez żółwia olbrzymiego (Geochelone gigantea), który został odłowiony już jako zwierzę dorosłe. Uważa się, że zarówno na wolności, jak i w niewoli zwierzęta te żyją tak długo, jak pozwala im na to człowiek.

Budowa i funkcja powłoki ciała

Żadne ze zwierząt nie posiada tak solidnej i twardej okrywy jak żółwie. Doskonale chroni ona wnętrze organizmu przed urazami z zewnątrz. Poza tym jest pancerzem, w którym stworzenie może ukryć się w razie niebezpieczeństwa.

Wyróżniamy w niej część grzbietową (karapaks) i część brzuszną (plastron). Połączone są one ze sobą tzw. mostkiem. Cała okrywa nazywana jest pancerzem lub skorupą. Większość gatunków żółwi ma pancerz zbudowany z płytek kostnych i okrywających je od zewnątrz tarczek rogowych. W części grzbietowej skorupy płytki kostne powstały z przekształcenia wyrostków ościstych kręgów i żeber. W części brzusznej - z przekształcenia żeber brzusznych, kości obojczykowych i międzyobojczykowych. Mostek może ulegać skostnieniu albo pozostaje łączem chrzęstnym lub ścięgnistym. Wytrzymałość swą zawdzięcza pancerz naprzemiennemu nałożeniu się tarczek rogowych na płytki kostne. Możliwe jest to dzięki niejednakowej liczbie tworów rogowych i kostnych oraz różnej ich wielkości i odmiennym kształtom. Zrosty płytek występują mniej więcej w środku tarczek. Rogowy pancerz karapaksu składa się ze środkowego nieparzystego rzędu tarczek kręgowych, z dwóch bocznych rzędów tarczek żebrowych i zewnętrznych tarczek brzeżnych. W tarczkach brzeżnych wyróżniamy -w kierunku do głowy - tarczkę karkową, parzyste tarczki brzeżno-kołnierzowe, brzeżno-ramieniowe, brzeżno-boczne, brzeżno-udowe na każdym boku skorupy i stykające się ze sobą pojedyncze tarczki nadogonowe. W skład rogowego plastronu wchodzą parzyste tarczki szyjne, ramieniowe, piersiowe, brzuszne, udowe i odbytowe. Każda tarczka pancerza okolona jest fałdem wzrostowym. W tych miejscach ból odczuwany jest przez żółwia znacznie silniej. Fałdy te mają różną szerokość i świadczą o tempie wzrostu żółwia. Większą szerokość osiągają podczas przyrostu w aktywnych porach roku (wiosna-lato), a mniejszą w sezonie niekorzystnym dla zwierząt (jesień-zima). Dlatego wiek nie może być dokładnie określany na ich podstawie, gdyż podczas choroby, trudnych warunków bytowych dochodzi do hamowania wzrostu fałd i zakłócona zostaje regularność w ich tworzeniu. U niektórych gatunków żółwi budowa pancerza jest odmienna od opisanej. Na przykład część kostną skorupy żółwiaka chińskiego (Trionyx sinensis) okrywa gładka skóra. Żółw (Terrapene ornata) poza mostkiem, który scala boki górnego i dolnego pancerza, ma elastyczny, biegnący poprzecznie zawiasowaty szew w plastronie. Dzięki temu potrafi szczelnie chować głowę i kończyny w skorupie. Zawiasowaty karapaks posiada także żółw Kinixys erosa. Natomiast u żółwia jaszczurowego (Chelydra serpentina) dolna część pancerza uległa bardzo dużemu zmniejszeniu. Tendencja do zmniejszania ciężaru ciała przez redukcję pancerza świadczy o przystosowaniu żółw drapieżnych do ataku. U wszystkich żółwi skóra okrywająca części miękkie jest stosunkowo gruba. Może być pokryta rogowymi płytkami, brodawkami lub silnie pofałdowana. Dlatego dobrze chroni zwierzę przed urazami mechanicznymi i umożliwia świetne maskowanie się. Przykładem jest żółw mata-mata (Chelus fimbriatus), którego skóra na głowie i szyi dodatkowo usiana jest wąsami, brodawkami i naroślami. Skorupa, oprócz sprawowania bierne funkcji w systemie obronnym (kryjówka prze wrogiem), zdolna jest do zbierania i przekazywania żółwiowi informacji o drganiach gruntu na którym on przebywa. Warstwa rogowa pancerza zbudowana z martwych komórek zachowuje się jak żywy organ. Dzięki tej właściwości żółw może w porę odebrać sygnały o zbliżaniu się wroga i spokojnie ukryć się w pancerzu. Gdy wibracja ustaje, wychodzi z osłony.

Zmysły

Wszystkie żółwie mają bardzo dobrze rozwinięty narząd wzroku i węchu. Rozpoznają niektóre kolory i kształty. Proste formy figur geometrycznych są łatwo przez nie zapamiętywane. Można przypuszczać, że odróżniają swojego właściciela od nieznanych im osób, Ujrzenie po raz pierwszy obcego im człowieka wyzwala u nich chęć ucieczki i ukrycia się. Widzą pewien zakres światła podczerwonego, które jest niewidoczne dla .ludzi.

Z dużych odległości wyczuwają zapach jedzenia. Do pokarmu, szczególnie przez siebie lubianego, biegną szybko. Jedzenie nie akceptowane, nawet jeżeli kolorem nie różni się od przysmaku, nie wyzwala u nich aktywności ruchowej. Nie znoszą silnych zapachów, przede wszystkim dymu papierosowego.

Wydaje się, że zdolność słyszenia żółwi jest ograniczona do niskich częstotliwości - poniżej głosu ludzkiego. Dlatego najprawdopodobniej mija się z sensem zachęcanie żółwia głosem do jedzenia, tak jak to się czyni w przypadku np. kota. Pukanie w szybę terrarium czy stukanie w podłogę będą bardziej skuteczne przy uczeniu żółwi różnych odruchów niż ich nawoływaniu.

Stworzenia te doskonale omijają przeszkody, wyczuwają zagłębienia i nierówności gruntu. Świadczy to o dobrze rozwiniętym zmyśle równowagi.

Zachowanie żółwi

Gady te w większości są stworzeniami łagodnymi i oswajają się szybko. Niektóre z nich jednak z wielką trwożliwością i ostrożnością reagują na bodźce płynące z otoczenia.
Żółw błotny przy najmniejszym niebezpieczeństwie natychmiast zaczyna uciekać. Natomiast żółwie pudełkowe potrafią - w sytuacjach dla nich groźnych - zamknąć bardzo szczelnie pancerz i trwać w nim, aż minie zagrożenie. Niewielka grupa żółwi, np. żółwie miękkoskorupowe, nie bronią się biernie. W sytuacjach dla siebie niekorzystnych z pasją atakują przeciwnika. Są wtedy bardzo agresywne i mogą wyrządzić krzywdę. Na lądzie wszystkie żółwie poruszają się bardzo niezgrabnie i wolno. Nogami badają dziury, występy skalne i inne przeszkody, z których mogłyby spaść. W razie potrzeby potrafią chodzić bardzo szybko. Zwierzęta te bardzo lubią słońce, ciepło i niezbyt dużą wilgotność, ale jak wszystkie gady nie tolerują zbyt wysokich i zbyt niskich temperatur, .gdyż nie potrafią regulować wewnętrznej temperatury ciała. Brak tych zdolności spowodował u żółwi wytworzenie innych mechanizmów ułatwiających im przetrwanie w warunkach dla nich niekorzystnych. W strefie umiarkowanej, podczas zimnych okresów w ciągu roku, żółwie zapadają w sen zimowy (hibernację). Zagrzebują się w błocie lub dużej masie roślin poniżej zamarzającej powierzchni. Wszystkie procesy życiowe niemalże zanikają. Materiały energetyczne (zapasy tłuszczu) zużywane są na podtrzymywanie pracy serca, płuc i mózgu. Inne żółwie, np. stepowe, aby uchronić się przed przegrzaniem, niedostatkiem wody i pokarmu, zasypiają. Ten letni sen nazywany jest ekstywacją. Nie wszystkie żółwie potrafią pływać, ale wszystkim woda sprawia dużą przyjemność. Zachowanie się różnych żółwi w okresie godowym jest bardzo podobne do siebie, chociaż każdy gatunek ma coś specyficznego w czasie zalotów. Jedne samce nieruchomo Obejmują łapami karapaks samicy, inne podszczypują, chrząkają, uderzają głową lub katapaksem, a jeszcze inne, np. wodne - opływają samicę w taki sposób, jak gdyby fruwały w wodzie. Zapłodnienie jest wewnętrzne. Samiec usadawia się na tylnej części grzbietu samicy, zbliżając jednocześnie otwartą kloakę do jej kloaki i wprowadza w nią narząd kopulacyjny. Ciekawie w okresie godowym zachowuje się samiec żółwia pudełkowego. Wsuwa on swoje stopy tylnych kończyn pomiędzy część górną f dolną pancerza samicy. Działają one jak klin uniemożliwiający zamknięcie skorupy. Pozostaje on w tym uwięzieniu przez kilka godzin, nawet wówczas, gdy akt zapłodnienia już dawno zakończył się. Samica składa jaja w jamie-gnieździe, wykopanej tylnymi nogami przez siebie w podłożu. Pierwsze złożenie jaja nastąpi nawet wtedy, gdy samicy uniemożliwi się kopanie dołu. Wylęganie jaj uzależnione jest przede wszystkim od temperatury. Z jaj złożonych w tym samym miejscu, przez tę samą samicę i w tym samym czasie, w zależności od ogrzewania poszczególnych jaj, mogą wykluwać się młode w długich odstępach czasu między sobą. Okres od pierwszego lęgu do ostatniego może wynosić jeden miesiąc, a nawet dłużej.

Olbrzymy z wysp Seszeli i Galapagos

Wciąż istnieją na świecie gatunki żółwi lądowych, których pancerze osiągają długość od 110 do 120 cm. Dotrwały one do naszych czasów dzięki temu, że zwierzęta drapieżne nigdy nie pojawiły się na tych wyspach, a człowiek dopiero od niedawna zaczął intensywnie eksploatować zasoby przyrody w tych rejonach świata. Spotyka się opisy mówiące, że 300 lat temu było tak dużo żółwi na Seszelach i Galapagos, że chodząc po ich grzbietach można było przejść całą wyspę wzdłuż i wszerz nie dotykając stopą ziemi. Dużo się zmieniło od tamtych czasów. W XVIII I XIX wieku piraci, wielorybnicy i osadnicy polowali i zabijali żółwie nie tylko dla zaspokojenia głodu, ale głównie dla zysku. Panowała wówczas moda na mięso tych zwierząt; Uznawano je za delikatne. Wielu ludzi twierdziło, że jest ono znacznie smaczniejsze od drobiu i cielęciny. Dla ludzi podróżujących po morzach, a szczególnie dla poławiaczy wielorybów, żółwie były pożywieniem, magazynami mięsa. Przechowywano je, bez karmienia, w ładowniach statków nawet do półtora roku. Żółwie potrafiły przeżyć tak długo dzięki zdolnościom gromadzenia dużych zapasów tłuszczu, służącemu im do zaspokojenia potrzeb energetycznych i do magazynowania potrzebnej do życia wody. Podobnie jak wielbłądy i wiele gryzoni żyjących na pustyniach, żółwie słoniowe i olbrzymie mogą w warunkach naturalnych przetrwać suche okresy na jałowych obszarach przybrzeżnych. W poszukiwaniu wody często opuszczają te niegościnne rejony i wędrują do zalesionych obszarów leżących w głębi wysp.Na każdej wyspie archipelagu Galapagos żółwie słoniowe różnią się znacznie wyglądem. Jedne mają karapaks kopulasto zaokrąglony, u drugich przypomina on łańcuch górski z wolno stojącymi szczytami, a u jeszcze innych nad szyją i tylnymi nogami tworzą się potężne wachlarze. Różnice te wynikają z odmiennego sposobu pobierania pokarmu i zwyczajów bytowania.Zdolności adaptacyjne żółwi do różnych warunków środowiska zainspirowały angielskiego przyrodnika Karola Darwina do stworzenia teorii o pochodzeniu gatunków.

Żółwie morskie

Parę razy w roku, w porze godowej, żółwie morskie wychodzą na ląd. Nocą cierpliwie wloką się przez piachy tropikalnych plaż, tam gdzie zbudują gniazda i złożą jaja. W wy
branym miejscu, tylnymi nogami kopią dół o głębokości około 60 cm, do którego w poszczególnych lęgach składają w zależności od gatunku od 500 do 1000 jaj w kształcie piłeczki pingpongowej. Dawniej sądzono, że podczas "porodu" żółwice płaczą z bólu. Obecnie wiadomo już dlaczego z żółwich oczu płyną łzy. W ten sposób usuwany jest z organizmu szkodliwy zapas soli, którą zjadają w dużych ilościach z pokarmem morskim.

Po złożeniu jaj zasypują gniazdo i jak gdyby dla zmylenia wrogów nie od razu wracają do morza. Idą jeszcze parę metrów dalej w głąb lądu, i po jakimś czasie zaczynają wędrówkę powrotną. Rano jedynym śladem bytności żółwic na plaży jest wyraźna ścieżka na piasku.

Po około dwóch miesiącach, jednej nocy i prawie w tym samym czasie, wyłaniają się na powierzchnię wszystkie wyklute żółwiki i pod osłoną mroku przebywają drogę dzielącą je od morza. Zachowanie się ich w czasie klucia i tuż po wykluciu przez długi czas było dla ludzi tajemnicą. Teraz już wiadomo, że żółwiki wycinają w skorupie jaj małą dziurkę ostrym rogowym naroślem na szczycie ich dzioba. Z nastaniem ciemności, jak gdyby na umówiony znak, wszystkie żółwiki wychodzą z gniazda. Sygnałem są ruchy pierwszego klującego się zwierzęcia, który trąca kończynami sąsiada, a ten z kolei następnego. I tak aktywność rozprzestrzenia się na całą grupę. Najwyżej położone zwierzęta, gramoląc się do góry zdrapują piach, który spada na dno. Dół robi się coraz płytszy i cała grupa wychodzi z niego niemalże w jednej chwili. Instynkt nakazuje im kierować się do najjaśniejszych miejsc. W nocy, na tropikalnej plaży, brzeg morza jest najbardziej oświetlony. Efekt ten wywołany jest odbiciem światła księżyca i gwiazd od powierzchni wody.

Jeżeli zdarzy się, że któryś żółwik wyjdzie na powierzchnię ziemi w ciągu dnia, gdzie temperatura powietrza wynosi około 30C, natychmiast przestaje kopać i nieruchomieje. W ślad za nim całe gniazdo przerywa pracę i budzi się do życia dopiero po zachodzie słońca. Sens takiego zachowania jest zrozumiały - podczas dnia czyha na nie znacznie więcej niebezpieczeństw niż w porze nocnej. Żółwiki mają wrodzoną zdolność odróżniania zimnej nocy od tropikalnego dnia. Oczywiście nawet największe ciemności nie gwarantują całkowitego bezpieczeństwa przed drapieżnikami. Wiele zwierząt poluje właśnie w nocy, a nowo narodzone żółwie są dla nich łatwym łupem. Znaczna część tej dziwnej żółwiej procesji wędrującej do morza, ginie już na lądzie. Reszta dociera do wody, ale i tu nie brak niebezpieczeństw. Dlatego tylko podróż w ogromnej masie daje szansę przetrwania pojedynczym osobnikom. Nielicznym udaje się po pięciu latach osiągnąć dojrzałość fizyczną i znów -zazwyczaj na tej samej plaży -wykopać gniazda i złożyć jaja, dając tym samym biologiczną ciągłość gatunku.

Ochrona żółwi

Obecnie na wolności żyje około 330 gatunków żółwi. Co roku ich liczba zmniejsza się znacznie i niektórym grozi całkowite wyniszczenie. W południowej części Europy masowo odławiany był żółw grecki i mauretański, we wschodniej - stepowy (sprzedawany potem jako żywa zabawka). W Ameryce Północnej środowisko naturalne ogałacane jest z żółwi diamentowych i jaszczurczych, a w Ameryce Południowej masowo wybiera się jaja żółwi terckay i arrau. Nabywców jest wielu, gdyż mięso i jaja tych zwierząt mają doskonałe właściwości kulinarne. Poza tym jaja żółwi wykorzystywane są do produkcji kremów kosmetycznych i olejków. Wyspy Galapagos przez długie lata stanowiły naturalną spiżarnię dla załóg żaglowców, zaopatrujących się w świeże mięso żółwi słoniowych i olbrzymich. Obecnie również smakosze wysoko sobie cenią mięso i jaja żółwi. W Anglii zupa żółwiowa stanowi tradycyjne i obowiązkowe dania na bankiecie u każdego burmistrza miasta rozpoczynającego swoje urzędowanie. Coraz rzadziej spotyka się w morzu żółwia szylkretowego, z którego skorupy wyrabiano cenne drobiazgi galanteryjne (z tzw. szylkretu). Rządy państw, w których żółwiom grozi zagłada, wprowadziły przepisy prawne zakazujące handlu i odławiania tych zwierząt. Niektóre gatunki zostały objęte całkowitą ochroną. W ślad za czysto prawnym postępowaniem podjęto także działania praktyczne. Utworzono ośrodki hodowlane, w których żółwie (przeważnie morskie) są rozmnażane i następnie wypuszczane na wolność. Prowadzone są próby sztucznego wylęgu i odchowu żółwi z jaj zebranych w środowisku naturalnym i po udanym eksperymencie, ponowne zasiedlanie osobnikami mogącymi samodzielnie w tym środowisku przetrwać. Środki finansowe i Fundusz na Rzecz Dzikich Zwierząt (WWF). Duże zasługi materialne i praktyczne na rzecz ochrony żółwi oddało Bractwo Zielonego Żółwia (Brotherhood on the Green Turtle) powołane przez Johna H. Philippsa. Żółw błotny, jedyny w Polsce gatunek żółwia żyjącego na wolności, jest pod ścisłą ochroną. Nie wolno go odławiać, trzymać w domu, handlować nim, zabijać oraz wybierać i niszczyć jego jaj. Dziś na ziemi żyje ok. 220 gatunków żółwi.

Wykaz gatunków żółwi ginących i zagrożonych wyginięciem

Gatunki żółwi ginących

Gatunki żółwi zagrożonych wyginięciem

Niektóre gatunki żółwi

Żółw jaszczurowaty

Żółw jaszczurowaty (Chelydra serpentina) żyje w zbiornikach wodnych na obszarach rozciągających się od południowej Kanady, przez Stany Zjednoczone i Amerykę Środkową, aż po północne terytoria Ameryki Południowej. Osiąga 40 cm długości, przeciętnie waży 20 kg. Hodujemy go w dużych akwaterrariach lub terrariach, w których większość powierzchni zajmuje woda, a temperatura waha się w granicach 20-28C. Zarówno w niewoli, jak i na wolności żółwie te niekiedy gryzą, dlatego biorąc je do ręki trzeba bardzo uważać. Ponieważ napadają często na siebie, hodujemy tylko pojedyncze osobniki. Okres godowy trwa od maja do października, samiczka składa na lądzie 50-100 jaj, z których po 60-130 dniach wykluwają się młode. Samice żółwia jaszczurowatego, tak jak samice innych gatunków żółwi pobierają i przechowują w zbiornikach nasiennych we własnym ciele męskie komórki płciowe, co umożliwia wielokrotne składanie zapłodnionych jaj bez konieczności odbywania nowych godów.

Żółw sępi

Żółw sępi (Macroclemys temminckii) zamieszkuje stojące i wolno płynące wody południowo-wschodnich obszarów USA, jego górny pancerz osiąga długość do 60 cm. Gatunek ten trzymamy w dużych terrariach lub akwariach, w temperaturze 22-28C. W pomieszczeniu musi być stosunkowo dużo wody. Żółwie te jedzą chętnie rozmaite zwierzęta wodne, szczególnie ryby. Ofiary są wabione za pomocą wyrostka na języku przypominającego robaka. Żółwie leżą nieruchomo z otwartą paszczą, poruszając tylko owym wyrostkiem. Rybę, która zbliży się w okolice paszczy, żółw wsysa wraz z wodą i chwyta szczękami. Tę interesującą metodę polowania możemy zaobserwować, gdy będziemy żółwiowi podawać żywy pokarm. Oprócz ryb żółw sępi chętnie je kawałki chudego mięsa, filety rybne itp. Okres godowy tego gatunku trwa od lutego do kwietnia, w czerwcu samica składa jaja, młode wylęgają się po 80-100 dniach.

Żółw piżmowy

Żółw piżmowy (Sternotherus odoratus) rozpowszechniony jest w wodach stojących i wolno płynących, które znajdują się na obszarach rozciągających się od Karoliny Południowej przez płw. Floryda, aż po południowo-wschodni Teksas. W akwaterrarium gatunek ten potrzebuje wody o temperaturze 20-23C. Karmimy go większymi owadami, ślimakami, robakami i małymi rybami. Żółw jest stosunkowo niewielki, mierzy zaledwie 14 cm. Samiczka składa kilkakrotnie w ciągu roku po 2 jaja, z których po 100-115 dniach wykluwają się młode.

Żółw czerwonolicy

Żółw czerwonolicy (Pseudemys scripta elegans) ma 25-35 cm długości, jest bogato ubarwiony, żyje w stojących i wolno płynących wodach USA i północnych obszarów Ameryki Południowej. Szczególnie piękny pancerz możemy podziwiać u młodych okazów. Żółwia czerwonolicego hodujemy w dużych akwaterrariach, wypełnionych wodą o temperaturze 20-28C. W lecie może mieszkać w ocieplanych basenach w ogrodzie. Młode okazy potrzebują jednak więcej ciepła niż osobniki dorosłe. Karmimy je różnymi wodnymi bezkręgowcami, rybami, kawałeczkami wołowiny. Pożywienie musimy uzupełniać składnikami mineralnymi i witaminami. Okres godowy trwa od kwietnia do maja, samica składa od 2 do 30 jaj, które zagrzebuje w suchym podłożu. Młode wylęgają się po około 10 tygodniach. W niewoli żółwie te dożywają 20 lat.

Terapena karolińska

Terapena karolińska (Terrapene carolina) to gatunek z rodzaju żółwi pudełkowych (nazwa wiąże się z charakterystyczną budową pancerza, przypominającego zamykane pudełko), które są bardzo lubiane przez hodowców. Terapena karolińska występuje na obszarach rozciągających się od południowej Kanady po południowe stany USA. Żyje na lądzie, w pobliżu zbiorników wodnych. Hodujemy ją w terrariach wyposażonych w naczynie z wodą, w temperaturze 20-28C. Żółw ten jest zarówno roślino-, jak i mięsożerny, lubi grzyby, owoce leśne. Według wiarygodnych informacji może dożyć nawet 100 lat. W czerwcu samica składa do ziemi 4-5 jaj, we wrześniu i październiku wykluwają się młode. Niektóre jaja mogą przezimować, młode wykluwają się z nich dopiero następnej wiosny.

Żółw Gesmyda spengleri

Żółw Gesmyda spengleri zamieszkuje południowo-wschodnią Azję. Choć wybiera miejsca położone blisko leśnych potoków, przebywa głównie na lądzie. Hodujemy go w terrariach w temperaturze 20-28C. Woda powinna zajmować 2/s powierzchni zbiornika. Żółwie te osiągają najwyżej 14 cm długości; karmimy je robakami, mięczakami, rybami i kawałeczkami wołowiny. Pożywienie wzbogacić musimy składnikami mineralnymi i witaminami.

Kaczuga indyjska

Kaczuga indyjska (Kachuga tecta) pochodzi z Indii i Pakistanu. Jej zewnętrzny pancerz osiąga długość 20 cm; żółw ten żyje na brzegach stojących i wolno płynących wód. Do hodowli najlepsze jest akwaterrarium z czystą wodą o temperaturze 24-28C. Musimy bardzo dokładnie kontrolować czystość zbiornika, ponieważ żółwiom tym zagrażają bakteryjne infekcje pancerza. Kaczugę karmimy pożywieniem pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, tzn. sałatą, koniczyną, liśćmi ziół, kawałkami jabłka, pomidorami, świerszczami, larwami mącznika młynarza, dżdżownicami, ślimakami i kawałkami wołowiny.

Żółw Cuora amboinensis

Żółw Cuora amboinensis żyje w Indochinach, na Wyspach Sundajskich i na Filipinach. Hodujemy go w dużych akwaterrariach, w których panuje temperatura 22-30C. Żółwie te są roślino- i mięsożerne. Osiągają długość do 20 cm. Ich gody przypadają na okres od marca do maja. Po około 2 miesiącach samiczka składa jaja, z których po 70-80 dniach wylęgają się młode.

Żółw błotny

Żółw błotny (Emys orbicularis) występuje w środkowej Europie, północno-zachodniej Azji i północnej Afryce; osiąga długość do 25 cm. Jego biotopem są stojące i wolno płynące wody, na których brzegi często wypełza. Do hodowli nadaje się większe akwaterrarium, w którym temperatura wynosi 20-27C. W lecie znakomitym miejscem jest ogród z basenem. Teren przeznaczony dla żółwia trzeba ogrodzić. Pożywienie żółwia błotnego składa się z ryb i kawałeczków wołowiny, a także z rozmaitych bezkręgowców, np. robaków i mięczaków. Okres godowy żółwi błotnych trwa od kwietnia do czerwca, samiczka zagrzebuje w podłożu 3-15 jaj, z których po 8-10 tygodniach wylęgają się młode. Bardzo podobnie hodujemy innego europejskiego żółwia wodnego - żółwia kaspijskiego (Clemmys caspica). Rozpowszechniony jest on w południowej Europie. Żółw ten zimuje - podobnie jak żółw błotny - w czystej wodzie o temperaturze 4-7C.

Żółw grecki

Żółw grecki (Testudo hermanni) jest żółwiem lądowym, który żyje w południowej Europie, południowo-zachodniej Azji, na stepach i półpustyniach Afryki. Osiąga około 30 cm długości i jest wszystkożerny, dlatego karmimy go nie tylko rozmaitymi liśćmi, owocami, warzywami, ale także siekanym mięsem, twarożkiem, gotowanymi jajkami, ślimakami i robakami. Nie możemy ponadto zapomnieć o wzbogacaniu diety składnikami mineralnymi i witaminami. Uwaga ta dotyczy zresztą żywienia wszystkich zwierząt, szczególnie osobników młodych. Żółwia greckiego trzymamy w terrarium w temperaturze 22-30C, w lecie przenosimy go do ogrodu. Jeżeli chcielibyśmy rozmnażać żółwie greckie, musimy stworzyć im dobre warunki do przezimowania; do tego celu najlepsza będzie mata skrzynka z 25-centymetrową warstwą torfu, liści i piasku, w której żółwie się zagrzebują. Podczas snu zimowego temperatura nie powinna przekraczać 2-5C. Okres godowy rozpoczyna się wiosną, wkrótce po śnie zimowym. Samiczka składa 8-15 jaj o wapiennej skorupce, które zagrzebuje. Młode wylęgają się po 60-100 dniach.

Żółw iberyjski

Żółw iberyjski (Testudo graeca) zadomowiony jest na Półwyspie Bałkańskim, we Włoszech, na Sycylii, Sardynii i Korsyce, w południowej Francji, na Balearach i w południowo-wschodniej Hiszpanii. Znaleźć go można na obszarze stepów i półpustyń. Trzymamy go w większych akwaterrariach z naczyniem z wodą pitną, w temperaturze 22-30C. W lecie dobrze zrobi mu pobyt w ogrodzie. Żółwie iberyjskie karmimy warzywami, owocami, liśćmi roślin, twarożkiem, siekanym mięsem. Okres godowy rozpoczyna się na wiosnę, gdy zwierzęta budzą się ze snu zimowego. Samica składa 2-10 jaj, z których po 60-100 dniach wykluwają się młode.