Powstanie Stanów Zjednoczonych – powstanie nowego państwa?

17 września 1787 roku, Filadelfia - Jerzy Waszyngton, Aleksander Hamilton, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson nareszcie mogą unieść ręce w górę w geście triumfu. „Ojcom – założycielom” , określanym takim mianem za ich dokonania w walce o uchwalenie konstytucji, wreszcie udało się dotrzeć do wyznaczonego celu. Tego dnia bowiem Stany Zjednoczone stały się krajem federalnym, odrębnym państwem posiadającym prawa suwerenne. Konstytucja USA w końcu ujrzała światło dzienne. Warto tu opisać precedens prawny jakim było uchwalenie ustawy zasadniczej:
- każdy stan ma własną konstytucję, godło, odrębny system prawny i sądownictwo, własną policję i skarb, elekcyjnych gubernatorów
- w konstytucji amerykańskiej, zgodnie z ideą Monteskiusza , wprowadzono trójpodział władzy
- władzę wykonawczą sprawują prezydent i sekretarze - nie tworzą oni gabinetu, gdyż wszystkie decyzje podejmuje jednoosobowo prezydent, a sekretarze są wyłącznie doradcami
- głową państwa i szefem rządu jest prezydent, wybierany na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych i pośrednich, dwustopniowych przez kolegium elektorów, których liczba równa jest liczbie przedstawicieli danego stanu w Kongresie
- wraz z prezydentem wybierany jest wiceprezydent, do którego kompetencji należy przewodniczenie w Senacie, a który zastępuje prezydenta w przypadku śmierci, usunięcia z urzędu lub ustąpienia
- prezydent jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych, powołuje ministrów w randze sekretarzy za zgodą Senatu, którzy są przed nim odpowiedzialni, mianuje sędziów Sądu Najwyższego i ambasadorów, kieruje polityką wewnętrzną i zagraniczną
- prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem, a jedynie konstytucyjną i za działania niezgodne z prawem może zostać oskarżony w drodze impeachmentu (oskarżenie o naruszenie prawa przez prezydenta wnosi Izba Reprezentantów, a sądzi Senat, który może większością 2/3 głosów pozbawić prezydenta urzędu)
- prezydent nie posiada formalnie inicjatywy ustawodawczej - ani on, ani jego ministrowie nie mogą uczestniczyć - w obradach Kongresu - może jednak skierować orędzie do Kongresu
- prezydent posiada prawo weta zawieszającego w stosunku do ustaw Kongresu
- władza ustawodawcza należy do 2-izbowego Kongresu, złożonego z Senatu i Izby Reprezentantów
- w Senacie obowiązuje zasada równej reprezentacji każdego stanu - po 2 senatorów z każdego stanu
- Senat wybierany jest na 6-letnią kadencję, co dwa lata następuje zmiana 1/3 składu
- pierwotnie senatorów wybierały parlamenty stanowe i dopiero 17 poprawka z 1913 roku wprowadziła bezpośrednie wybory senatorów
- w Izbie Reprezentantów obowiązuje zasada, że liczba reprezentantów każdego stanu jest proporcjonalna do liczby ludności stanu (do czasu zniesienia niewolnictwa w stanach niewolniczych dodawano 2/3 z liczby niewolników, którzy nie posiadali praw wyborczych)
- Izba Reprezentantów wybierana jest na 2 lata w wyborach powszechnych, tajnych i bezpośrednich
w samej konstytucji nie ma żadnych postanowień co do systemu wyborczego, toteż wybory odbywają się według ustawodawstwa stanowego, z tym, że pewne ustalenia w tej materii pojawiły się w poprawkach do konstytucji
- kompetencje Kongresu to przede wszystkim ustawodawstwo i uchwalanie budżetu
- władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego, złożonego z dożywotnich sędziów, mianowanych przez prezydenta w porozumieniu z Senatem, oraz sądów przysięgłych

Poprawki i ważne wydarzenia:
- pierwsze 10 poprawek do konstytucji z 1791 roku to Karta Praw (Bill of Rights) - gwarantują one podstawowe prawa obywatelskie: wolność sumienia, wolność słowa i prasy, prawo zgromadzeń, gwarancja nienaruszalności własności prywatnej, prawo do adwokata w procesie sądowym, prawo do posiadania broni
- kwiecień 1789 roku - pierwszym prezydentem wybrano Jerzego Waszyngtona
- 1792 rok - w Stanach Zjednoczonych wprowadzono jednolitą walutę - dolara
- 1800 rok - przeniesiono stolicę z Filadelfii do Waszyngtonu
- 22 poprawka z 1951 roku wprowadziła zasadę, że urząd prezydenta można sprawować tylko dwukrotnie
- 19 poprawka z 1920 roku przyznała prawo głosu kobietom
- 26 poprawka z 1971 roku przyznała prawo głosu wszystkim obywatelom od 18 lat

Sytuacja w Stanach wraz z 17 września zmieniła się, i to bardzo. Nie było już obaw , że nie uda się stworzyć odrębnego państwa, w którym władzę sprawuje wybrany przez ludność rząd. Amerykanie nie musieli już podporządkowywać się woli wrogo nastawionych wobec nich Anglikom. Nareszcie mogli poczuć prawdziwą swobodę, a nie ciągłą dyktaturę ze strony Korony Brytyjskiej. Był to również pewien przełom, ponieważ dotychczas uważano, że republika może istnieć tylko na małym terytorium. Teraz okazało się, że system republikański jest sprawdzalny na większych obszarach.

USA stało się wolnym krajem i co najważniejsze nowym , który dopiero w roku 1787 mógł nosić nazwę federacji. Wiele osób może się ze mną nie zgodzić, ale uważam iż to właśnie w tym okresie powstało państwo „jak spod igły” noszące dumną nazwę – United States of America.
Zanim tereny Ameryki Północnej zostały zajęte przez grupy kolonijne, były one zamieszkane przez autochtoniczną ludność pochodzenia mongloidalnego – Indian, których przodkowie przybyli z Azji 60–40 tys. lat temu. Były to plemiona zbieracko-łowieckie, trudniące się polowaniem na morskie ssaki czy też uprawianiem roli. Oczywistym wydaje się fakt, że nie dążyli oni do tego, by rozwinąć się pod względem gospodarczym, gdyż życie jakie prowadzili w zupełności im odpowiadało. Pod względem rozwoju gospodarki zatrzymali się oni w starożytności i nic nie zapowiadało by cokolwiek to zmieniło.

Ktoś może zarzucić mi , że nie dostrzegam ich specyfiki, kolorytu, egzotyki. Mimo tego, że prowadzili oni takie a nie inne życie nie można im zabierać tego co tak naprawdę stworzyli. Jednak można się z tym zgodzić jedynie częściowo. W końcu Europejczycy, którzy w roku 1607 zapoczątkowali masową emigrację do Ameryki Północnej, postanowili zbudować kraj zaczynając od podstaw. Z biegiem lat zaczęli konstruować coś, z czym ludność indiańska nie miała nic wspólnego. To właśnie pierwsi kolonizatorzy stali się zalążkiem kraju, który dopiero po upływie prawie trzech wieków od założenia Wirginii (pierwszej kolonii angielskiej w Ameryce Północnej) stał się państwem posiadającym własne organy federalne.

Tak jak w każdym państwie, gdzie władzę sprawuje prezydent, Indianie mieli osobę stojącą najwyżej w hierarchii społecznej. Od razu nasuwa się pytanie kim była ta osoba. Był to władca , zwany „Wielkim Słońcem”, wyróżniający się na tle swoich poddanych odmiennym wyglądem. Był ubrany w kunsztowny płaszcz z piór, uwieńczony wspaniałym pióropuszem, który nosił na głowie. Zwykli śmiertelnicy zbliżali się do niego oddając mu należną cześć. Służba nosiła króla w lektyce, gdyż „Słońce” nigdy nie mógł dotknąć ziemi. Lud czcił swojego władcę niczym Boga, uważając go za istotę najważniejszą w ich życiu. „Wielkie Słońce” był osobą, dla której liczyły się jedynie dobra doczesne. Najważniejsze było to, że ludność mu się podporządkowywała i wynosiła go ponad wszystko. Nie robił on jednak nic w kierunku rozwoju swojej, nazwijmy to krainy, nie zależało mu na tym, by jego lud był mądrzejszy czy lepiej zorganizowany.

Państwo jest to polityczne zorganizowanie społeczeństwa, wyposażone w suwerenną władzę oraz zajmujące określone terytorium. Przynależność do państwa ma charakter sformalizowany (obywatelstwo). W obrębie państwa występuje stosunek: władza - podporządkowane jej osoby i grupy. Atrybutem państwa jest suwerenność rozumiana jako całkowita niezależność od jakiejkolwiek siły zewnętrznej i wewnętrznej.

Funkcja wewnętrzna państwa polega na podejmowaniu działań, z których wynika, że władza państwowa jest najwyższa na danym obszarze i decyduje sama o zakresie swoich kompetencji, a wszystkie inne instytucje i organy funkcjonują za jej zgodą i na warunkach przez nią określonych.

Funkcja zewnętrzna to realizacja celów niezależnych od innych państw i ochrona interesów danego państwa. Ograniczenie suwerenności może nastąpić w wyniku przyjętych przez państwo zobowiązań (np. w następstwie przegranej wojny). Wszystkie funkcje realizowane są przez organa państwa, które dzielą się na: przedstawicielskie, przymusu, administracji gospodarczej, administracji kulturalnej, kontrolne.

Państwo jest organizacją terytorialną, co oznacza, że obejmuje ludzi związanych z określonym terytorium. Powstanie państwa wiązało się z przejściem człowieka do osiadłego trybu życia, ale może ono powstać także w wyniku: wyzwolenia się określonej grupy ludzi spod panowania innego państwa i oderwania od niego części terytorium, rozpadu państwa na kilka nowych, połączenia się kilku istniejących w jedno, na podstawie aktu prawa międzynarodowego, w wyniku podboju itp.

Na obszarze państwa jego władze sprawują zwierzchność nad wszystkimi przebywającymi tam osobami, z wyjątkiem osób posiadających immunitet dyplomatyczny. Terytorium jest zawsze ściśle ograniczone i w jego skład wchodzi obszar lądowy, wody przybrzeżne, strefa powietrzna nad obszarem lądowym, a także statki wodne i powietrzne. Osoby fizyczne wiąże z państwem instytucja obywatelstwa, którego nabycie może nastąpić poprzez fakt urodzenia się z rodziców będących obywatelami danego państwa (prawo krwi, np. w Polsce) lub urodzenia się na obszarze danego państwa (prawo ziemi, np. w Australii).

Przynależność do państwa ma charakter przymusowy. Każdy obywatel ma określone obowiązki i prawa zwane obywatelskimi. Elementem składowym państwa jest także władza najwyższa, sprawująca pełnię władzy na jego terytorium i nad ludnością. Władza najwyższa jest kompetentna do nawiązywania i prowadzenia stosunków z innymi państwami. Zakres kompetencji naczelnych organów władzy i administracji określa konstytucja.

Definicja książkowa rozwiewa wszelkie wątpliwości dotyczącego tego czy Stany Zjednoczone powstały jako nowe państwo. Zanim sprawy w swoje ręce wziął Waszyngton i spółka, pojęcie „organizacja polityczna” nie pasowało w żaden sposób do ustroju Ameryki Północnej. Każdy rządził się tam własnymi prawami nie zważając za bardzo na to, jak będzie wyglądała przyszłość. Nie można oczywiście przesadnie krytykować ludów zamieszkujących ówcześnie tereny USA, Meksyku czy Kanady. Nie miały one bowiem żadnych autorytetów w dziedzinie tworzenia państwa. Brak dostępu do cywilizowanych nacji był z pewnością jednym z głównych powodów ciągłego trwania w epoce starożytnej.
W swojej pracy starałem się bronić tezy mówiącej, że Stany Zjednoczone powstały na przełomie XVIII wieku jako całkowicie nowe państwo. Jako główny argument podałem fakt, iż ludność zamieszkująca tereny obecnego Ameryki Północnej nie była w stanie ukonstytuować jakiegokolwiek kraju. Może moje racje nie przemówią do wszystkich czytelników tejże pracy, ale chociaż uświadomią jak mogłyby teraz wyglądać tereny USA, gdyby nie pojawili się tam na początku XVI wieku osadnicy europejscy.

Są to oczywiście tylko hipotezy, ale nie należy odrzucać przypuszczenia, iż gdyby nawet mieszkańcy Europy nie pojawili się w tamtym czasie na kontynencie odkrytym przez Kolumba, to pewnie prędzej czy później kolejna grupa (niekoniecznie przedstawicieli kontynentu graniczącego z Azją) zajęłaby ziemie tej „zimniejszej” z Ameryk. Zapewne Stany Zjednoczone by nie istniały, ale wszelkie dywagacje na ten temat pozostawmy na inną okazję. Pewne jest to, że USA powstało dzięki zbuntowanym przeciw rządom w Anglii Brytyjczykom (pomagali im także osadnicy z Holandii, Niemiec i Francji) chcącym coś zmienić w swoim życiu. Byli oni na tyle zdeterminowani i pełni wiary w końcowy sukces, że ostatecznie udało im się zwyciężyć batalię z angielskim rządem o własne prawa. Dali początek istnienia krajowi, który w niedługim czasie stał się prawdziwą potęgą na arenie międzynarodowej. Decyduje o tym niesamowicie rozwinięta gospodarka oraz technologia, jakich mogą zazdrościć Stanom właściwie wszystkie państwa znajdujące się na kuli ziemskiej. I pomyśleć, że fundamentem tego „galaktycznego” kraju jest ludność, można powiedzieć, nie chciana w swoich ojczyznach. Daje to dobry przykład na to jakże wielki jest umysł ludzki. Potrafił bowiem stworzyć z mąki, jaką niewątpliwie w tamtych czasach były tereny obecnego USA , niezwykle pożywny chleb.

Opracował: Łukasz Cyganek z kl. IIGc

Wyrażam zgodę na to, by moja praca pojawiła się na stronie internetowej www.sciaga.pl :).
Z poważaniem - Łukasz Cyganek