"Rewolucja pożera własne dzieci" - referat

Sytuacja we Francji w drugiej połowie XVIII wieku
Francja w drugiej połowie XVIII wieku była jednym z najsilniejszych i najludniejszych państw Europy . Społeczeństwo Francji dzieliło się na trzy stany: duchowieństwo i szlachtę, które stanowiły niecałe 2% społeczeństwa i były tzw. jego filarami, oraz najliczniejszy stan trzeci, do którego należeli mieszczanie i chłopi.

Latem 1789 roku wybuchła w Paryżu rewolucja francuska. Doprowadziły do niej nieudolne rządy Ludwika XVI, kryzys gospodarczy i finansowy w kraju, głód i zbyt wysokie podatki nałożone na stan trzeci. Jej początek datuje się od 14 lipca, kiedy to uciemiężony lud francuski zburzył Bastylię. Konstytuanta, czyli Zgromadzenie Narodowe, zniosła przywileje stanowe, poddaństwo osobiste chłopa, dziesięcinę oraz ogłosiła równość obywateli wobec prawa. We wrześniu 1791 roku Ludwik XVI podpisał pierwszą francuską konstytucję. Król stracił władzę absolutną i został „dziedzicznym przedstawicielem” narodu. Obywatele Francji zostali podzieleni według stanu posiadania i najzamożniejsza ich część mogła być wybierana na stanowiska urzędnicze.

We Francji rozwijało się życie polityczne. Powstały ugrupowania polityczne w formie klubów. W Zgromadzeniu Prawodawczym przewagę zdobyli żyrondyści - przedstawiciele zamożnej burżuazji i zwolennicy monarchii konstytucyjnej. Lewicę stanowili jakobini, na których czele stał Maksymilian Robespierre. Do jakobinów należeli też m. in. Jerzy Danton i Jean Paul Marat. Jakobini dążyli do dalszego rozwoju rewolucji i przekształcenia Francji w republikę. Popierali ich też tak zwani sankiuloci, najbardziej radykalna grupa ludu paryskiego. Ich charakterystycznym znakiem stała się czapka frygijska z czerwono – biało – niebieską kokardą. Nie tworzyli oni żadnego odrębnego klubu politycznego, zajmowali się raczej urządzaniem demonstracji i wywieraniem presji na parlamencie.
Wybuch wojny i obalenie monarchii

Wypadki we Francji wywołały niepokój w krajach sąsiednich, gdzie monarchowie rządzili w sposób absolutny. Nad Francją zawisła groźba obcej interwencji. W 1792 roku Austria skoncentrowała na granicy z Francją oddziały wojska. We Francji mimo całkowitego braku przygotowania do wojny rozpoczęto na jej rzecz olbrzymią agitację. Wojnę szczególnie popierali żyrondyści liczący na to, że zwycięstwo w niej utrwali zdobycze rewolucji. Do wojny przeciwko Francji przyłączyły się także Prusy. Do wojska zgłaszały się tysiące ochotników, wszyscy pragnęli wojny, nawet król, który liczył na to, że Francja przegra a wówczas on odzyska władzę absolutną. Na froncie wojska francuskie ponosiły porażki i dopiero zwycięstwo pod Valmy zmieniło sytuację. Wtedy to dobrze przygotowana i liczna armia francuska zastąpiła drogę prusko – austriackim wojskom maszerującym na Paryż. Francuzi poszli do kontrofensywy zajmując Belgię i część Nadrenii (Niemcy). We Francji tymczasem 21 września 1792 roku nowy parlament, tzw. Konwent, ogłosił Francję republiką. Konwent odbył też sąd nad monarchą uznając go winnym zdrady państwa. „Obywatel Kapet”, Ludwik XVI, został ścięty w styczniu 1793 roku.

Walka z kontrrewolucją i obcą interwencją
Stracenie monarchy doprowadziło do konfliktu Francji z niemal wszystkimi państwami Europy, m. in. z Austrią, Prusami, Anglią, Hiszpanią, Portugalią i Holandią.. Wojska francuski ponownie zaczęły ponosić porażki. Jednocześnie w Wandei doszło do powstania chłopskiego w proteście przeciwko poborowi i prześladowaniu religii katolickiej. Powstanie zostało stłumione z wyjątkowym okrucieństwem, zginęło około 200 tys. ludzi. We Francji pojawiły się również kłopoty aprowitacyjne. W lecie 1793 roku władzę objęli jakobini, a przywódcy żyrondystów zostali pojmani i straceni. Powstał Komitet Ocalenia Publicznego na czele m.in. z Maksymilianem Robespierre. Trybunały Rewolucyjne bezwzględnie zwalczały kontrrewolucjonistów i spekulantów. Zapanowały rządy terroru. Na gilotynie ginęli arystokraci, a nawet jakobini (m.in. Danton). Wiosną 1794 roku Francuzi zajęli Belgię i Holandię, a z wojny wycofały się Prusy. Rządy jakobinów, a zwłaszcza masowy terror zaczął jednak zniechęcać większość ludności Francji.

Upadek dyktatury Robespierre'a był nieunikniony. 27 lipca 1794 roku Konwent przegłosował jego aresztowanie. Konwent uchwalił też wyjęcie grupy Robespierre'a spod prawa. Przywódca jakobinów został stracony bez sądu nazajutrz. Zmęczony kraj odszedł od zasad i instytucji skrajnie rewolucyjnych. W listopadzie 1794 zamknięto klub jakobinów. We wrześniu 1795 roku uchwalona została nowa konstytucja, tzw. konstytucja Roku III (według nowego rewolucyjnego kalendarza). Miała ona uchronić Francję przed dyktaturą i zagwarantować władzę siłom umiarkowanym i centrowym. Władzę wykonawczą objął na mocy konstytucji pięcioosobowy Dyrektoriat.