Przedstaw i oceń wpływ Unii polskiej z Litwą na polityczną, gospodarczą i kulturalną pozycję Rzeczpospolitej na arenie międzynarodowej ( XIV – XVI )

Poszukując coraz nowszych rozwiązań w strefie politycznej, kulturalnej, społecznej
i w strefie zapewnienia bezpieczeństwa państwa, Kazimierz Jagiellończyk uznał, iż istotną pomoc w tych dziedzinach otrzyma ze strony Litwy. Wtedy jeszcze nie zdawał sobie sprawy ile ta pomoc może w przyszłości znaczyć. Zawierając unię z Litwą, już zapewnił sobie zwycięstwo nad Krzyżakami, jeszcze o tym nie wiedząc.

Początkowo każda ze stron zachowywała się powściągliwie i pilnowała własnych interesów, traktując się nawzajem nieufnie.
Czasy Jagiellonów to okres rozkwitu kultury staropolskiej. W roku 1364 utworzono Akademie Krakowską , która w latach 1397-1400 została zreformowana. Stała się miejscem kultury i nauki. Okres rozkwitu przeżywała nauka ( M. Kopernik, Maciej z Miechowa,
J. Struś, B. Wapowski ). Dwór królewski na Wawelu, a z czasem również dwory magnatów, świeckich i duchownych, stały się ośrodkami literatury, sztuki i nauki.

W wieku XIV Polsce i Litwie zagrażał wspólny wróg, czyli Zakon Krzyżacki. Mimo wcześniejszych wojen pomiędzy Litwą, a Polską (o Ruś Halicką ), a także wyprawami łupieskimi organizowanymi przez Litwinów, zaczęto myśleć o przymierzu. Z propozycją przymierza wystąpił wielki Książe litewski Jagiełło. W tym czasie w Polsce w imieniu małoletniej Jadwigi rządzą możni panowie. Sytuację tą spowodowało „wygaśnięcie” dynastii Piastów, po których na tronie Polski stanął Ludwik Węgierski, zwany na Węgrzech Wielkim.
Król Ludwik pragnąc zdobyć koronę Polski dla swych córek nadaje szlachcie przywilej koszycki. Po śmierci Ludwika następuje w Polsce czas bezkrólewia ( 1382 – 1384 ).

W wyniku rozmów i podjętych w związku z nimi działań w 1384 roku następuje (po zerwaniu narzeczeństwa Wilhelmem Habsburgiem, gdyż nie znalazł uznania w oczach polskich panów, którzy obawiali się dominacji Habsburgów Polsce), koronacja Jadwigi.
W 1385 roku między Polską i Litwą został zawarty układ w Krewie, na mocy którego Jagiełło miał poślubić Jadwigę i zostać królem Polski oraz przyjąć wraz z całą Litwą religię chrześcijańską . Litwa miała być połączona z Polską. W ten sposób doszło do zawarcia unii polsko-litewskiej. Część możnych panów litewskich była niechętna całkowitemu włączeniu Litwy do Polski, dlatego przywrócono pełną odrębność Litwie i ustanowiono tam osobnego wielkiego księcia, którym został Witold. Ścisły związek dwóch państw został jednak utrzymany, ponieważ wielki Książe litewski uznawał zwierzchnią władzę króla polskiego.

Po unii Polska i Litwa stały się potęgą, co miało wpływ na późniejsze losy w wojnie z Krzyżakami, ale także przyniosło to nowe konflikty z Moskwą i z Tatarami. Unia miała też swoje plusy, którym był synkretyzm kulturalno-religijny ( wpływ chrześcijańskiej kultury zachodu na ziemie litewskie i ruskie oraz jednoczesne przyjęcie elementów wschodnich przez kulturę polską. Plusem było także to, że ziemie w dorzeczu Niemna stanowiły obszar eksportowy, głównie eksportowano futra, miód, wosk , drewno itp. produkty leśne.

W 1401 roku zawarto unię wileńsko-radomską. W tymże roku w Wilnie wielki Książe litewski Witold wystawił dokument potwierdzający podległość królowi polskiemu i zobowiązał się wraz z bojarami litewskimi do przyłączenia ziem litewskich do Polski.
Biorąc pod uwagę śmierć królowej Jadwigi (1399) i brak potomstwa z jej małżeństwa z Władysławem Jagiełłą. Bojarowie litewscy zastrzegali, że w przypadku bezpotomnej śmierci króla wspólnie z panami polskimi wybiorą nowego króla. Układ wileński został potwierdzony
przez Radę koronną w Radomiu, przyznając równocześnie dożywotni tytuł wielkiego księcia litewskiego Witoldowi Kiejstutowiczowi.
Obydwa państwa przygotowywały się do wojny z Krzyżakami (1409-1411). Punktem kulminacyjnym była bitwa pod Grunwaldem, gdzie wojska polsko-litewskie zwyciężyły Zakon Krzyżacki. W bitwie tej zginął wielki mistrz Zakonu Ulrich von Jungingen..
W 1413 roku została zawarta unia w Horodle. Dokument ten był rozwinięciem wcześniejszego związku zawartego w Krewie. Unia potwierdziła wolę obydwu narodów dalszego zacieśniania wzajemnych stosunków, przy zachowaniu odrębności państwa litewskiego. Bojarzy zobowiązali się po śmierci Witolda nowego wielkiego księcia w porozumieniu z Polską. Postanowiono również zwoływać wspólne sejmy polsko-litewskie.
Przyjęto do rodów herbowych 47 rodów bojarskich wyznania rzymskokatolickiego.
Kazimierz IV Jagiellończyk zapewniając sobie statutami nieszawskimi (1454) przychylność szlachty. Kazimierz IV zakończył wojnę trzynastoletnią z Krzyżakami. Na mocy pokoju w Toruniu (1466) do Polski zostało przyłączone Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska, rejon Malborka i Elbląga oraz Warmia, a państwo krzyżackie stało się lennem polskim.
Pozycję dynastii umocniło zdobycie przez Władysława w 1471 roku korony Czech i w 1490 korony Węgier.

W 1569 roku została zawarta unia lubelska . Królem Polski w tym czasie był Zygmunt August.
Cele szlachty były zróżnicowanie, gdyż magnaci polscy dążyli do ekspansji gospodarczej na słabo zaludnione, żyzne tereny wschodnie (Ukraina, Wołyń). Stronnictwo egzekucyjne było przeciwne unii, ponieważ widziało w tym możliwość odbudowania potęg magnackich.
Szlacht litewska dążyła do „wyrwania” się spod kurateli magnaterii i uzyskania takich samych przywilejów co szlachta polska.
Jedną z ważnych przyczyn podpisania unii była obawa Litwinów przed konfrontacją z szybko rosnącą w siłę państwa rosyjskiego. Król natomiast obawiał Si, że po jego bezpotomnej śmierci Polska i Litwa wybiorą sobie osobnych władców, do czego nie chciał dopuścić.
Przeciwnikami unii była magnateria litewska, która obawiał się, że utraci swoją pozycje i nie będzie miała jak dotychczas możliwości decydowania o losach Litwy.
Podczas trwania Sejmu lubelskiego zostało uchwalone, że ziemie Ukrainy, Wołynia, Podola, Podlasia, a w późniejszym czasie także kijowszczyzny zostaną włączone do Polski.
Wiek XVI to okres największego rozkwitu kraju. Rozważna i mądra polityka zagraniczna Zygmunta I Starego doprowadziła do przyjaznych stosunków z Habsburgami, uznanie sekularyzacji państwa zakonnego i przyjęcie w 1525 roku hołdu lennego Albrechta Hohenzollerna, zawarcie w 1533 roku trwałego pokoju z Turcją. W tym czasie toczyły się jedynie wojny z Moskwą.
Istotne zmiany nastąpiły w XV i XVI wieku w gospodarce, nieco mniejsze w stosunkach społecznych. Wraz ze wzrostem popytu na zboża, nastąpiło rozbudowa folwarków, których produkcja była oparta najczęściej na pańszczyźnie. Zwiększono wymiar pańszczyzny. Nastąpił rozwój rynku wewnętrznego, powstały targi i jarmarki. Rozwinął się eksport na zachód drogą morską, głownie zboża i produktów leśnych., a drogą lądową zwłaszcza bydła i futer. Coraz większą rolę gospodarczą (głównie w rzemiośle) odgrywali Żydzi.

Opracowano po raz pierwszy program polityki morskiej, który przyniósł budowę floty wojennej i powołanie w 1568 roku Komisji Morskiej. Konieczność Wzmocnienia obrony kresów południowo-wschodnich przed najazdami Tatarów była przyczyną stworzenia stałego zaciężnego wojska.