Jowisz

JOWISZ, piąta planeta od Słońca, jest pierwszą z czterech gazowych planet-olbrzymów.Ma nawiększe rozmiary i masę wśród planet Układu Sło- necznego:jego objętość jest 1300 razy większa od objętości Ziemi, a masa przewyższa dwu i półkrotnie łączną masę pozostałych planet. Chmury Jowisza składają się głównie z wodoru i helu.Wnętrze planety za- czyna się na głębokości 1000 km,gdzie wodór przechodzi w stan ciekły. Jeszcze głębiej tworzy się wodór metaliczny.W centrum Jowisza znaj- duje się jądro o temperaturze około 35 0000C. Jowisz ma największą masę wśród planet układu Słonecznego.Ziemia zmiejś- ciłaby się w jego średnicy 11 razy.Rotuje on szybciej niż którakolwiek inna planeta;jego okres obrotu wynosi mniej niż połowa okresu obrotu Ziemi.Wskutek tak szybkiej rotacji chmury w górnych warstwach atmosfery układają się w pasma,zwane pasami i strefami,biegnącymi równolegle do równika.Zaburzenia atmosferyczne,widoczne w postaci plam rozmaitych kształtów,mogą utrzymywać się miesiącami i latami.Wielką Czerwoną Pla- mę zaobserwowano po raz pierwszy ponad 300 lat temu. W 1979 roku sonda Voyager 1 odkryła system pyłowych pierścieni Jowisza. Składa się on z trzech struktur:toroidalnego halo o szerokości zaledwie 22800 km,jasnego pierścienia głównego o szerokości zaledwie 6400 km oraz pierścienia pajęczego,o najniższej gęstości i najszerszego-85000 km Księżyce Jowisza: 16 księżyców Jowisza dzieli się na 4 grupy po 4 księ- życe.Pierwsza grupa krąży w odległości 130000 km od powierzchni planety; druga- około 200000 km za nią.Trzecia zaczyna się w odległości 9 milionów km,a czwarta mniej więcej o tyle samo dalej.Księżyce wszystkich grup, z wyjątkiem czwartej,krążą wokół Jowisza w kierunku zgodnym z jego obro- tem.Wszystkie księżyce sa niewielkie, z wyjątkien drugiej grupy - księżyców galileuszowych,zbliżonych rozmiarami do naszego księżyca.