Państwo

PAŃSTWO-jest całościową organizacją społeczeństwa, p.polityczne stosujące szyns, ingerujące w problemy społeczne, suwerenne, terytorialne, posiadające zespół organów posiadających specyficzne funkcje, przymuso.

CECHY PAŃSTWA:
a)jako organizacja polityczna-działalność społeczna związana ze sprawowaniem władzy, społeczny charakter władzy zauważalny: -działanie ma oparcie w społecznym systemie norm i wartości –proces jej realizacji pociąga łańcuszek reperkusji społecznych
b)przymusową-władza wyraża się przez prawa złamanie ich pod groźbą kary(przymus legalny), przynależność do państwa każdego członka społeczności zorganizowanej w państwo
c)integrującą i rozstrzygającą konflikty społeczne-cecha charakterystyczna życia społecznego jest konfliktowość interesów, a jednocześnie dążenie do integracji, spójność społ. możliwa dzięki 2 podst. Czynnikom integracji: władza państwowa i system wartości i norm społecznych
d)suwerenną-2 aspekty: całowładność (państwo decyduje o sobie na całym terytorium) i samowładność (obywatele poprzez wybrane organizacje sami sobie rządzą a innym nic do tego chyba że państwo podpisało traktaty międzynarodowe), z punktu widzenia wew. organizacji danego państwa zajmuje się prawo konstytucyjne, z punktu widzenia zew. Oznacza niezależność 1 państwa od drugiego oraz jakiejkolwiek organizacji międzynarodowej(nie mogą być narzucone wbrew jego woli)
e)terytorialną
f)wyposażona w swoisty aparat spełniający określone funkcje-utrzymywany z podatków publicznych, posługuje się przymusem legalnym

NAUKI PRAWNE:
a)Dogmatyka prawa (dziś- praktyka)-prawo pozytywne, nauka o prawie aktualnie obowiązującym, opisuje obowiązujące normy prawne, systematyzuje je, bada ich oddziaływanie na życie społeczne, uzasadnia je i ocenia
b)Teoria państwa i prawa-(dziś -teoria)- zajmuje się metodami stosowanymi w naukach prawnych (odp. jak „robić” nauki prawne),dostarcza słownika(wyjaśnia np. język prawny, j.aktów prawnych
c)Historia państwa i prawa( kiedyś- praktyka)-zajmuje się prawem dawnym nieobowiązującym (a było pr. pozytywnym), ustrojami politycznymi państw
d) Historia doktryn polityczno-prawnych ( kiedyś - teoria )-zajmuje się przedstawieniem i przyczynowym wyjaśnieniem panujących w przeszłości poglądów na państwo i prawo

KONCEPCJA PAŃSTWA LIBERALNEGO
-powstrzymujące się o jakiejkolwiek ingerencji w różne obszary życia społecznego
-od tac. Libertas- wolność
-ochrona interesów jednostki, zabezpieczenie jej nietykalności osobistej i majątku
-nie ingeruje w życie gospodarcze
-państwo „nocnym stróżem”(stoi na straży nieskrępowanego działania mechanizmów rynkowych i chroni własność prywatną, państwo strażnikiem gwara-ntem realizacji umów zawieranych w obrocie gospdar.
-udział w życiu gosp. częściowy: budowa urządzeń ogólnopublicznych: mosty, drogi, komunikacja, infrastruktura miejska)
-nie prowadzi polityki ekonomicznej: „pozwólcie działać”, „nie należy rządzić zanadto”
-funkcja aparatu państwowego koncentruje się na zapewnieniu bezpieczeństwa i i porządku publicznego, ochronie jednostki przed współobywatelami i zapewnieniu obrony kraju przed wrogiem zew.

KONCEPCJA PAŃSTWA OPIEKUŃCZEGO
-państwo ingeruje w różne obszary życia społecznego, przede wszystkim w gosp. i sprawy socjalne (by ustrzec prz4ed kryzysami, rewolucjami)
-przez politykę interwencjonalizmu państwo ma spełniać funkcje korygujące i koordynujące mechanizmy gosp.
-państwo aktywnym uczestnikiem życia ekonomicznego społecznego
-zapewnia wiele przywilejów(szkolnictwo, opieka zdrowotna, ubezpieczenia, pomoc rodzinom wielodzietnym, pomoc bezdomnym…)
ciągnące pieniądze z podatków

DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE
-art. 2 Kons. Rzeczpos. Pol. Uchwalony przez Zgromadzenie Narodowe dnia 2.4.1997 brzmi „Rzeczp. Pol. jest demokraty. państwem prawnym urzeczowi- stniającym zasady sprawiedliwości społecznej”
-zasady państwa prawnego
a) stworzenie przez państwo w jego porządku prawnym mechanizmów mających zabezpieczyć i gwarantować prawa i wolności obywatelskie
b) zasada prymatu prawa stanowionego nad innymi systemami normatywnymi
c)zasada prymatu Konstytucji i ustaw w systemie źródeł prawa
d)zasadą państwa prawnego są instytucjonalne i proceduralne gwarancje praw podmiotowych obywateli,
dekalog zasad działania państwa demokratycznego: podział władzy, wolne i powszechne wybory, niezawisłość sądów, odpowiedzialność urzędników za naruszenie prawa, ochrona prawna praw nabytych przez obywateli, nie działanie prawa wstecz
PRAWO CZŁOWIEKA-zespół fundamentalnych, powszechnych praw przysługujących każdemu człowiekowi

TEORETYCY PAŃSTWA wymyślili teorie w ramach poznania państwa:-jednych obowiązywała historia, jak historycznie powstało państwo-drugich interesował tylko problem legitymizacji władzy(zasad, argumentów uzasadniających władze panstwa)
POGLĄDY ŚREDNIOWIECZA:
Teorie Teologiczne: władza pochodzi od Boga, posiada sankcje nadprzyrodzone
Teoria Patriarchalna-władza królewska wywodzi się z władzy ojca rodu
Teoria Patrymonialna-władza państwa wiąże się z władzą nad ziemią, jest bliska prawu własności

POGLĄDY CZASÓW NOWOŻYTNYCH
Teoria umowy społecznej-bo się ludzie umówili, może być rozumiana zarówno historycznie jak i przez legitymizacje władzy, 2ETAPY:-zawiazanie się samego społeczeństwa (pathum unionis), zawiązanie się samego państwa (pathum subiectionis)
Teoria Podboju - XIX, XX w największe znaczenie, państwo powstaje przez najechanie
Teoria Procesu Rozwarstwienia klasowego – marksistowska, powstanie państwa i jego form związane było z powstaniem klas społecznych, a te powstały dzięki temu że zróżnicował się stosunek do posiadaczy produkcji i proletariatu (państwo pojawia się gdy wraz ze wzrostem wydajność pracy kształtuje się własność prywatna, co powoduje rozpad społe. na klasy
Teorie socjologiczne-2 grupy-powstanie państwa wiąże się z samorzutnym powstaniem elit,-biologicz organizm
Teorie psychologiczne-kładą aspekt na psychologiczny aspekt relacji między władzą państwową a obywatelami np. uwzględniamy władzę ze względu na osobę charyzmatycznego władcy albo ze względu na korzyści, widzimy że warto żyć w państwie

TYPY I FORMY PAŃSTWA
Podział Arystotelesa ze względu, kto sprawuje władze:
1 OSOBA-MONARCHIA-TYRANIA
monarchia(tradycje i zachowanie ciągłości ustrojowej)
tyrania(sprowadzenie ludności do roli niewolników)

KILKA OSÓB-ARYSTOKRACJA- OLIGARCHIA
Arystokracja (rządy najcnotliwszych)
CALY LUD-DEMOKRACJA-ANARCHIA
demokracja(rządy motłoc