Problematyka państwa i prawa u początków chrześcijaństwa.

JEZUS Z NAZARETU – rok jego urodzi oddziela starożytność od ery nowożytnej
 Doktryna Chrystusa była apolityczna; nie formułował żadnej koncepcji państwa, prawa i władzy
 Z pozoru Chrystusa wiele łączy z cynikami: indywidualizm, życie zgodne z naturą, surowe, prawie ascetyczne.
 Jednak indywidualizm nie idzie tu w kierunku egoizmu, ale aktywnej miłości do ludzi.
 Miłość nie jest ograniczona płcią, narodowością, zawodem; kochając Boga człowiek kocha innych ludzi.
 Działanie i myśli Chrystusa przenika idea braterstwa

ŚW. PAWEŁ Z TARSU - 8-67 n.e.
 tam, gdzie podróżował zakładał gminy chrześcijańskie
 Jest autorem 14 listów, wchodzących w skład Nowego Testamentu. List do Rzymian, List do Efezjan
 podstawowe znaczenie dla niego miały zagadnienia wiary, a nie problematyka państwa
 WŁADZA pochodzi od Boga – z tego wynika, że państwo oceniane jest przez niego pozytywnie. Władzy należy się świadomie podporządkować, bo jest ustanowiona przez Boga, a jej piastuni są sługami bożymi.
 CELEM PAŃSTWA jest hamowanie ludzi złych.
 Za PRAWO uważa wolę bożą wyrażoną w Biblii. Prawem jest więc to, co jest prawem Chrystusa – posługuje się konstrukcją prawa naturalnego.


GNOSTYCY:
traktowali świat jako twór diabła, potępili instytucję państwa
KLEMENS ALEKSANDRYJSKI:
dostrzegał zalety istnienia państwa, głosił program dostosowywania chrześcijaństwa do świata
ORYGENES:
głosił ideę prawno-naturalną, sądził, że prawo natury to normy pochodzące od Boga i że są one podstawą funkcjonowania społeczeństwa. Są dwa rodzaje praw: naturalne i stanowione. Prawo stanowione musi być przyjemniej niesprzeczne z naturalnym. Jeśli władza jest w nieodpowiednich rękach, to taki stan należy traktować jako karę za grzechy.

ŚW. AUGUSTYN – 354 – 430 – Augustyn Aureliusz
 ur. się w Afryce Północnej; wyznawał manicheizm, sceptycyzm, neoplatonizm, by w 378 r. nawrócić się i stać się gorliwym obrońcą Kościoła
 DZIEŁA: O obyczajach Kościoła katolickiego, O wielkości duszy, O państwie Bożym
 Na jego poglądy filozoficzne wielki wpływ wywarł Platon, drugą inspiracją była Biblia
 Celem przemyśleń Augustyna było poznanie Boga i duszy.
 Kategoria Boga jest centralna w jego doktrynie. Bóg jest jedynym bytem absolutnym.
 Etyka Augustyna eksponuje cnotę miłości. Człowiek ma wybór – może wybrać drogę: miłości lub pożądliwości.
 WOLNOŚĆ:
1. formalna – możliwość działania zgodnie z własną świadomością
2. istotna – wolność moralna, wewnętrzna konieczność dobra; zależna jest od łaski bożej.
 KONCEPCJA PREDESTYNACJI: to Bóg decyduje o tym, czy człowiek przeznaczony jest do zbawienia czy do potępienia. Ludzkość dzieli się na:
1. civitas dei (boży wybrańcy) -
2. civitas terrena (boży potępieńcy) –
 Państwo boże to niewidzialny Kościół z Chrystusem jako królem, a jego ojczyzną jest niebo.
 U podstaw państwa znajduje się rodzina, podziela poglądy Cycerona na państwo – „wspólnota obywateli, zorganizowana ku wzajemnemu pożytkowi, przestrzegająca tego samego prawa”
 Był zwolennikiem małych państw, a nie państwa ogólnoświatowego.
 Cechą państwa jest sprawiedliwość, CELEM – zapewnienie pokoju, porządku i jedności.
 Państwo może osiągnąć te cele dzięki prawu bożemu.
 WŁADZA: zawsze pochodzi od Boga, nigdy nie należy jej się sprzeciwiać, bowiem nawet niesprawiedliwa władza może być bożym zamysłem – np. karą dla ludzi za grzechy. Wyróżnia władców: tyranów i opiekunów.
 PRAWO układa hierarchicznie:
1. prawo wieczne, jest ono boską wolą i rozumem
2. prawo naturalne (intymne), norma uniwersalna, zapisana przez Boga w ludzkiej duszy
3. prawo ludzkie, wywodzące się z prawa naturalnego
 celem prawa jest zapewnienie pokoju i porządku w rodzinie i państwie.

SEKTY CHRZEŚCIJAŃSKIE:
GNOZA – Jahwe, który stworzył świat jest bogiem zła oraz bóstwem pośredniczącym do Boga Najwyższego.
MARCJANIZM – wywodzi się od Marcjusza; odrzuca kult Jahwe i Stary Testament, akceptacja jedynie części Nowego Testamentu – listów św. Pawła i Ewangelii. Chrystus najwyższym dobrem
MONTANIŚCI – uważali się za jedynych prawdziwych chrześcijan, skrajna asceza, oczekiwanie na powtórne przyjście Chrystusa na ziemię; odrzucali hierarchię Kościoła
ARIANIE – odrzucali bóstwo Chrystusa, uważając go za istotę niedoskonałą. Wierzyli jednak, że był kimś więcej niż zwykłym człowiekiem
MANICHEIZM – religijny system eklektyczny, łączący tezy gnostycyzmu, buddyzmu i chrześcijaństwa. Propagowali bezżenność i ascezę
MITRANIZM – religia podobnie jak inne oferująca zbawienie po śmierci. Mitra miał być bogiem układów i umów. Po śmierci ciało zabierał Aryman, a duszę sądził Mitra. Był też sąd ostateczny i oddzielenie dusz dobrych od złych. Mitraizm przyjął koncepcję organizacyjną bliższą do chrześcijaństwa.