II Wojna Śwaitowa - Polska.

1.OKUPACJA ZIEM POLSKICH: Terytorialny podział ziem polskich w ’39: 28.IX.39r. podpisano niemiecko-radziecki „traktat o granicach i przyjaźni”. Można to uznać za formalny rozbiór ziem polskich. Granica między Niemcami a ZSRR miała przebiegać wzdłuż linii rzek Pisy, Narwi, Bugu i Sanu. ZIEMIE POLSKIE POD OKUPACJĄ NIEMIECKĄ: a) ziemie wcielone do Rzeszy: Pomorze -Wielkopolska -Śląsk -część woj. Warszawskiego, łódzkiego i kieleckiego -po napaści na ZSRR woj. białostockie. b)Generalne Gubernatorstwo 12.X.1939r. - część woj. warszawskiego, krakowskiego, kieleckiego -ziemie między Bugiem a Wisła (woj. lubuskie rzeszowskie) -po napaści na ZSRR dystrykt Galicja 26.X. podzielono na cztery dyskryty: krakowski, radomski, lubelski i warszawski. ZIEMIE WŁĄCZONE DO ZSRR: -wschodnie ziemie do linii Sanu i Bugu (Podole, Wołyń, Polesie, Białostocczyzna) -ziemia wileńska z Wilnem przekazana została Litwie. Słowacja zajęła sporne terytorium Orawy i Spiszu.


2.OKUPACJA NIEMIECKA: Plany niemieckie zakładały odmienne potraktowanie ziem wcielonych do Rzeszy oraz Generalnego Gubernatorstwa. Ziemie wcielone do rzeszy miały ulec całkowitej germanizacji jeszcze w czasie wojny. Ludność polska miała być wysiedlona i zasępiona niemieckimi kolonistami. Eksterminacja: zbrodnicze wytępienie określonych grup ludności z powodów religijnych, rasowych, narodowościowych. Formy: Masowe egzekucje, więzienia: w 1-szych dniach IX,39 hitlerowcy dokonali masowych mordów. Mniejszość niemiecka w Polsce sporządzała listy na których umieszczono nazwiska Polaków szczególnie zasłużonych dla kraju . Na podstawie tych list Polacy mieli być aresztowani a później zamordowani. Wysiedlenia, pacyfikacje: jesień 39. Objęły one ziemie wcielone do Rzeszy, część wysiedlonych Polaków kierowano na roboty do Rzeszy a resztę do GG, na miejscu Polaków osadzono kolonistów niemieckich, którym przekazano cały majątek. W V.40r. hitlerowcy rozpoczęli „akcję A-B”. W egzekucji w Palmirach w VI.40 zginęło co najmniej 359 osób, w tym wielu przedstawicieli życia politycznego, społecznego, kulturalnego. Obozy koncentracyjne: były jedną z form wyniszczania narodu polskiego. Na terenie Polski utworzono ich kilkaset. Największy z nich był obóz w Oświęcimiu (3mln), Majdanek, Stutthof, Treblinka, obóz dla dzieci w Łodzi. Również wywożono do wielu obozów pracy o karnych. Zagłada Żydów i Cyganów: 1-szym etapem zagłady Żydów było umieszczanie ich w wydzielonych częściach miasta tzw. Gettach. Żydzi obwiązani byli do noszenia opasek z gwiazdą Syjonu, posiadali własną administracje, policje. Obowiązywało ich zakaz opuszczenia getta pod groźbą kary śmierci. W gettach panował głód, szerzyły się epidemie. Drgim etapem było mordowanie ich w komorach gazowych. W 42 powstała tajna organizacja społeczna „Żegota: która dostarczała żywność, lekki i ubrania do gett, ukrywała uciekinierów. Dzięki tym akcji uratowało się około 100tys Żydów. Niszczenie inteligencji, szkolnictwa, kultury: na początku wojny aresztowano dość dużą grupę inteligencji polskiej. Zamknięto szkoły wyższe, średnie a w podstawowych zakazano nauki historii geografii literatury ojczystej w-f. Zamknięto polskie teatry, grabiono muzea, znoszono zamek królewski w W-wie. Rabunek gospodarczy: Niemcy traktowali ziemie polskie jako zaplecze surowców przemysłowych. Wywłaszczano właścicieli rolnych, podstawowe działy gospodarki działały na potrzeby Rzeszy. Konfiskacie uległ cały majątek państwa polskiego. Ludności przydzielono kary żywnościowe, które nie zabezpieczały podstawowych potrzeb.


3.OKUPACJA RADZIECKA: nowe władze: w X.39 przeprowadzano wybory w wyniku których wybrano delegatów do zgromadzeń narodowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi. Zgromadzenia te zwróciły się z prośbą do Rady Najwyższej w Moskwie o włączenie do ZSRR terenów Polski zajętych przez wojska radzieckie. Ziemie te zostały włączone do Ukrainy i Białorusi. Mieszkańcom tych ziem nadano obywatelstwo radzieckie. Zlikwidowano polską administrację państwową samorządową, język polski zastąpiono białoruskim ukraińskim i rosyjskim. Treść nauczania i publikacje były zgodne z propagandą stalinowską. Aresztowania: Masowe aresztowania na ziemiach polskich zajętych przez Armie Czerwoną objęły około 200tys oficerów i żołnierzy Polskich nie zmobilizowanych we wrześniu w tym policjantów, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza a także urzędników państwowych, wybitnych działaczy politycznych, ziemiaństwo, środowiska twórcze, osoby podejrzane o postawę antyradziecką. Cześć rozstrzelano pozostałych wywieziono do łagrów. Deportacje: w X. 39 NKWD przystąpiło do spisu „wrogów ludu” Spis ten obejmował wszystkich Polaków, którzy przed wojna pełnili funkcje państwowe, społeczne, należeli do jakieś partii lub organizacji (nawet PCK). Wszyscy mieli być wywiezieni do łagrów lub na Sybir. 1-sza deportacja odbyła się 9.II.40 -240tys-całe rodziny, starców, kobiety, a nawet dzieci.13.IV.40-320tys-kobiety,dzieci, zamożniejszych, służby dworskie oraz ludność z obszarów nadgranicznych (do Kazachstanu). VII-VIII.40-240tys-przede wszystkim uchodźców wojennych z zachodnich i centralnych ziem polskich. VI.41. -300tys-reszta uchodźców, wykwalifikowanych robotników, rzemieślników, kolejarzy, inteligencję zawodową i zamożniejszych gospodarzy. Wywożono do: Kazachstanu, Azji Środkowej, Ałtaju, na Syberie, w rejony Archangielska, Wołogdy, Komi, Uralu, Część Polaków pracowała w obozach pracy tzw. Łagrach nadzorowanych przez NKWD. Deportacje i przesiedlenia objęły około 1,5mln ludzi. Deportacja: zesłanie do odległej izolowanej miejscowości na przymusowy pobyt. Losy jeńców polskich w ZSRR: Kozielsk (Katyń 43) Ostaszków (Miednoje 91) Starobielsk (Charaków 91) Pawliszczewo-Bór (Więźniowie ocaleli po wybuchu wojny niemiecko- radzieckiej)


4.RZĄD POLSKI NA EMIGRACJI: W nocy 17 na 18 IX 39. Rząd Polski przekroczył granicę rumuńską i został internowany. Internowani rządu polskiego W Rumunii spowodowało powołanie nowych władz Rzeczpospolitej w celu zachowaniu ciągłości państwa polskiego. 23.IX. 39. prezydent Ignacy Mościcki na podstawie konstytucji kwietniowej wyznaczył gen. Bolesława Wieniawę- Długoszowskiego na swojego następcę. Rząd francuski odmówił uznania tej nominacji i wówczas prezydent Mościcki wyznaczył na swojego następcę Władysława Raczkiewicza, byłego marszałka Senatu i prezesa Związku Polaków za granicą, anulując poprzednie postanowienie. Mimo że rząd emigracyjny stawiał na pierwszym miejscu konieczność kontaktu z krajem i niesienie mu pomocy organizację wojska i walkę zbrojną u boku aliantów niepodległość to starał się jednocześnie określić w przybliżeniu przyszły ustrój Polski. W wydanej przez rząd deklaracji stwierdzono, że podstawą ustroju politycznego Polski będzie wolność i samorząd. Upaństwowiony zostanie przemysł poniemiecki, przeprowadzona będzie reforma rolna. Uregulowana zostanie również sprawa mniejszości niemieckich. Główne 4 partie: Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Narodowe, Stronnictwo Pracy, Wolność Równość Niepodległość. Rząd uznany został przez Francję Wielką Brytanię i państwa neutralne za legalne przedstawicielstwo narodu polskiego. Prezydent Władysław Raczkiewicz lata 39-45 -> Rada Narodowa (polski parlament narodowy) -39’42 przewo. Ignacy Padarewski -42’44 przewo. Stanisław Grabski -44 powstała Rada Jedności Narodowej na jej czele Kazimierz Pużak. -> Rząd (premier) -39’43 gen. Władysław Sikorski -43’44 Stanisław Mikołaczyk 44-45 Tomasz Arciszewski -> Naczelny Wódz -39’43 gen. Władysław Sikorski -43’44 gen. Kazimierz Sosnowski -44’45 gen. Władysław Anders. Siedziby rządu; -39-40 Angers i Paryż od 40 - Londyn.


5.WOJSKOWA DZIAŁALNOŚĆ: Francja: rząd polski zerwał umowę wojskową z rządem Francji w sprawie tworzenia armii polskiej. W umowie określono: warunki rekrutacji żołnierzy spośród Polaków zamieszkałych na stałe we Francji -zaopatrzenie i uzbrojenie oddziałów polskich. W 40 armia polska we Francji liczyła 82tys. Żołnierzy i oficerów (21tys, Węgry, 22tysRumunia, 500kraje bałtyckie) .


6.STOSUNKI RZĄDU DO ZSRR: 1939-1941 po wkroczeniu armii czerwonej we wrześniu 1939 na wschodnie tereny Polski, stosunki dyplomatyczne między rządem radzieckim a rządem polskim na emigracji zostały zerwane. Rząd Sikorskiego uznał w swej deklaracji że Polska znajduje się w stanie wojny z Niemcami i ZSRR 1941-1943 po napaści Niemiec na ZSRR sytuacja w stosunkach polsko-radzieckich uległa zmianie. 30,VII,41zawarty został układ polsko-radziecki. Główne założenia: -strona radziecka stwierdziła że traktaty radziecko-niemieckie straciły moc, -oba rządy postanowiły przywrócić stosunki dyplomatyczne 17,IX,39 -rządy zobowiązały się do wzajemnej pomocy i poparcia w wojnie przeciwko Rzeszy -zapowiedziano utworzenie armii polskiej w ZSRR -rząd radziecki zobowiązał się do udzielenia amnestii wszystkim obywatelom polskim deportowanym w ZSRR (dekret o amnestii wszedł w życie 12,VII,41) Po ujawnieniu zbrodni katańskiej, rząd radziecki w IV 43 zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem polskim w Londynie. 1944-1945 W wyniku dwuwładzy panującej na ziemiach polskich, rząd emigracyjny podjął próbę unormowania stosunków z ZSRR. Pragnął wyeliminować z walki o władzę PPR i tym samym zapobiec ewentualnej wojnie domowej. Premier rządu emigracyjnego St. Mikołajczyk udał się do Moskwy. W konsekwencji został niebawem utworzony Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej 28,VI,45 uznany przez wszystkie państwa koalicji antyhilterowskiej. Rozwiązana została Delegatura Rządu RP na Kraj oraz rozwiązała się podziemna Rada Jedności Narodowej.


7.ARMIA POLSKA W ZSRR: 14,VIII,41 rząd emigracyjny podpisał umowy z rządem ZSRR o utworzeniu armii polskiej. Miała ona zostać uzbrojona częściowo przez ZSRR, częściowo przez rząd RP z dostaw przyznawanych w ramach pomocy amerykańskiej. Pierwsze dywizje miały być gotowe do walki jesienią 41 i miały brać udział w walkach na froncie wschodnim. Dowódcą Armii Polskiej w ZSRR został gen. Władysław Anders, który w 39 został aresztowany przez NKWD. Siedzibą miała być miejscowość Buzułuk. W trakcie organizowania wojska polskiego napotkano wiele problemów: brak kadry oficerskiej(400) zwalnianie Polaków z kopalń i łagrów trwało bardzo długo, a zwolnieni wymagali leczenia i wypoczynku. Mimo tych trudności organizacja wojska Polskiego szła naprzód. W lutym 42 armia polska w ZSRR liczyła 75tys. Żołnierzy. W 42 rząd radziecki chciał skierować gotowe dywizje polskie na front, na co dowództwo polskie się nie zgodziło. Równocześnie rząd angielski interweniował u Stalina w sprawie ewakuowania całej polskiej armii z ZSRR. W lipcu 42 rząd radziecki wyraził zgodę. ZSRR opuściło 85tys żołnierzy i 31tys. Ludności cywilnej.


8.POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE: Szybki rozwój życia konspiracyjnego spowodował konieczność rozdzielenia funkcji politycznych i wojskowych. Wytworzyły się 3 elementy władzy, które zostały podporządkowane rządowi polskiemu na emigracji. Rząd Polski Na Emigracji: -> Kraj: -> Władza wykonawcza: -Delegat Rządu na Kraj -Delegatura(konspiracyjny rząd i administracja terenowa) -Kierownictwo Walki Cywilnej KG(ZWZ AK) opieka nad więźniami, opieka nad tajnym szkolnictwem, pomoc wysiedlonym. -> Czynnik doradczy i opiniotwórczy (skład: Stronnictwo Ludowe, Narodowe, Pracy, Polska Partia Socjalistyczna) ->Wojsko -27.IX.39 SZP Służba Zwycięstwu Polski -XI 39 ZWZ Związek Walki Zbrojnej -14,II,42 AK Armia Krajowa.


9.WALKA Z FASZYZMEM: WALKA CYWILNA: a)bierny opór: -uchylanie się od wszelkiej współpracy z okupantem -krytykowaniem i ośmieszanie jego zarządzeń -świadome przekraczanie zakazów ustalonych przepisami. B)prasa podziemna: -wzywanie do walki z wrogiem i informowanie o jej wynikach -informowanie o faktycznym położeniu Niemców na froncie. c)Akcja „N” -redagowanie i wydawanie prasy podziemnej w języku niemieckim dla żołnierzy niemieckich na froncie wschodnim, w której donoszono o bombardowaniach przez aliantów miast niemieckich oraz przekazywano informacje o karach, które zbrodniarze poniosą po wojnie. d)sabotaż w przemyśle: -mało wydajna praca w fabrycznych, uszkadzanie narzędzi maszyn i urządzeń, niszczenie surowców. W rolnictwie: ukrywanie danych o właściwych rozmiarach produkcji i dostarczenie w kontyngentach artykułów gorszej jakości. e)tajne nauczanie: powstanie Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, które zorganizowała tajne nauczanie na ziemiach polskich na wszystkich poziomach. WALKA ZBROJNA: Armia Krajowa: Służby Zwycięstwu Polski przemianowana została w Związek Walki Zbrojnej którego dowództwa został gen. Stefan Rowiecki. Celem ZWZ było utworzenie podziemnego wojska zdolnego do zorganizowania powstania i oswobodzenia kraju. We współpracy z ok. 60 innymi organizacjami zbrojnymi ZWZ przemianowano 14,II,42 na Armie Krajową, której celem głównym było przygotowanie powstania powszechnego. Politycznym celem akcji powstańczej miało być objęcie władzy w Polsce przez rząd RP. Do walki bieżącej powstał specjalny pion Kedywem (Kierownictwo Dywersji). AK podporządkowana była polityce rządu londyńskiego. Młodzież w walce podziemnej: Do walki z okupantem na równi z dorosłymi przystąpiła młodzież. Najliczniejszą organizacją młodzieżową w podziemiu były Szare Szeregi czyli konspiracyjny ZHP (Związek Harcerstwa Polskiego). Swą działalność Szare Szeregi prowadziły w 3 grupach: -„Zawiszacy”(13-16), „Bojowe Szkoły”(16-18) „Grupy Szturmowe”(powyżej od 18) Patrole Szarych Szeregów wypisywały hasła na murach, wydawały prasę podziemną i ulotki. Najstarsi brali udział w akcjach bojowo- dywersyjnych. Młodzież wiejska nie tworzyła odrębnych organizacji bojowych. Brała udział w działalności SL, zasilając również odziały terenowe Batalionu Chłopskiego. Młodzież lewicowa: 14- 17letnia działa w ZWM pełniąc funkcję łączników, kolporterów. Brała udział w akcjach wojskowych oraz organizacjach samokształceniowych. Starsza młodzież walczyła w szeregach Batalionów Czwataków. Dywersja: Były to wydzielone do wykonania określonego zadania kilkuosobowe grupy, składające się ze specjalnie przeszkolonych ludzi. Wysadzały w powietrze pociągi wojskowe, linie wysokiego napięcia, podpalały magazyny, składy broni, wykonywały wyroki na zdrajcach, gestapowcach, policjantach. Jesienią 42 została utworzona dywersyjna AK -Kierownictwo Dywersji (Kedyw) Najgłośniejszymi akcjami były: wykolejenie pociągu towarowego we wrześniu 43 na odcinku W-wa- Wawer
wykolejenie wojskowego pociągu urlopowego w październiku 43 pod Otwockiem, atak na „Bar Podlaski” do którego wstęp mieli tylko funkcjonariusze SS i policji. Szare Szeregi: odbicie więźniów pod Arsenałem w III 43, oraz wykonanie wyroku na kacie W-wy i wielu miast Europy gen. Franzu Kutscherze. Partyzantka: Przebywały one w terenach trudno dostępnych. Były większe od dywersyjnych, ponieważ posiadały różne służby pomocnicze (medyczne, łączności itp.) była większa siła bojowa i możliwość natychmiastowego wyruszenia w akcji. Pierwsze odziały powstały w 41. m.in. „Jędrusie”, „Odwet”, „Wachlarz”

Nasilenie walk różnych odłamów partyzantki spowodowało że w czerwcu 43 ziemie polskie zostały uznane przez hitlerowców za obszar objęty wojną partyzancką. Spowodowało to wprowadzenie stanu wyjątkowego i skierowanie do walki z Polską podziemną znacznych sił, w tym jednostek frontowych. Siły niemieckie zaangażowane do walki z polskim ruchem oporu i zabezpieczające zaplecze frontu wschodniego dochodziły do 950tys ludzi. Dochodziło do wielkich bitew partyzanckich np. Lasach Janowskich. W tzw. „wojnie o szyny” żołnierze Polski podziemnej wysadzali w powietrze 1200 pociągów, podpalili tysiące i uszkodzili wiele tysięcy wagonów, dezorganizując transport, co miało ogromne znaczenie dla przebiegu działań na froncie wschodnim. Wywiad: Polski wywiad odegrał wielką rolę w walce z okupantem, dostarczając bezcennych informacji. Doceniły to dowództwa wojskowe sił sprzymierzonych. Prezydent Roosevelt mówił że wywiad polski miał więcej zasług niż kila dywizji wojska na froncie. Do największych osiągnięć należy zaliczyć rozpracowanie niemieckich planów i rozmieszczenie wojsk przed uderzeniem na ZSRR, wykrycie i oznaczenie miejsca produkcji rakiet V1, przechwycenie i przekazanie Anglii rakiet V2. w lipcu 40 powołano w Londynie Kierownictwo Operacji Specjalnych, którego celem było organizowanie wywiadu, dywersji i sabotażu na tyłach wroga. W wielu krajach SOE organizowało własne siatki wywiadowcze. W ramach akcji SOE przeszkolono 2,5tys polskich oficerów do zadań specjalnych („cichociemni”) z których część przerzucono do Polski. Był wśród nich ostatni komendant AK, gen. Leopold Okulicki. Polski ruch oporu uznany został za najsilniejszy najlepiej zorganizowany i najbardziej zdeterminowany ruch oporu w Europie.


10.LEWICA KOMUNISTYCZNA: Grupa Inicjatywna: Składała się z polskich komunistycznych przebywających w Moskwie . W grudniu 41 została zrzucona na teren Polski, w okolice W-wy. ->W I,42 utworzono Polską Partie Robotniczą (PPR) której podporządkowały się prawie wszystkie działające w kraju grupy komunistyczne. Sekretarze: Marcell Nowotko (zamordowany w XI, 42r) Paweł Finder(aresztowany w 43r) Władysław Gomułka (od XI 43) Program: -przeprowadzenie aktywnej walki z Niemcami -odbudowanie Polski suwerennej i parlamentarno- demokratycznej rządzonej przez przedstawicieli mieszkańców miast i wsi, bez nędzy i wyzysku. (-> Organ bojowy PPR -Gwardia Ludowa (GL) Młodzież z organizacji lewicowych , jeńcy radzieccy zbiegli z niewoli, uciekinierzy z gett.)(->Związek Walki Młodych (ZWM) Organizacja młodzieżowa jej członkowie pełnili funkcję łączników i kolporterów. Brali udział w akcjach politycznych i bojowych oraz organizowali samokształcenie.) -> Krajowa Rada Narodowa utworzona w noc sylwestrową 43/44 Podziemny parlament: Program: Walka o niepodległą i demokratyczną Polskę złączoną sojuszem z ZSRR. (-> Utworzenie Armii Ludowej (AL) której naczelnym dowódcą został gen. Michał Rola- Żymierski) Armii tej podporządkowały się inne lewicowe organizacje wojskowe) PKWN- 21.VII.44 (Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego) Lewicowy rząd uzurpatorski: -przewodniczącym został Edward Osóbka Morawski - dowództwo nad wojskiem powierzono gen. Michałowi Roli-Żymierskiemu. Program rządu ogłoszony został w Manifeście 22 lipca 1944 i zawierał następujące założenia: -walka o wyzwolenie ojczyzny -KRN i PKWN jako jedyne legalne ośrodki władzy -reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu -polityka zagraniczna w oparciu o sojusz z ZSRR -powrót rdzennych ziem polskich do macierzy.


11.POWSTANIE WARSZAWSKIE: PLAN BURZA: Początkowo AK zakładała zorganizowanie ogólnonarodowego (powszechnego), powstania zbrojnego. Powstanie to miało być wywołane w najbardziej sprzyjającym politycznie i militarnie momencie. Liczono na wykrwawienie się we wzajemnej walce dwóch wrogów Polski (Niemiec & ZSRR) Kiedy sytuacja na froncie wschodnim przychyliła się na korzyść Armii Czerwonej, zrezygnowano z planu ogólnonarodowego powstania i opracowano w jesieni 43r. „plan Burza”. Podstawą jego opracowania była instrukcja naczelnego wodza gen. Kazimierza Sosnowskiego. Plan zakładał wzniecenie wielu powstań lokalnych w rejonach wycofywania się Niemców, aby opanować teren i występować w charakterze gospodarcza wobec wkraczających wojsk radzieckich. Plan ten zakładał współdziałanie z Armią Czerwoną w zwalczaniu Niemców. Na Wołyniu, Wileńszczyźnie, we Lwowie oddziały AK współdziałały z partyzantką radziecką. Jednak w momencie wkroczenia Rosjan na te tereny ujawniały się rozbieżności między dowództwem Rosjan a Armią Krajową. Żołnierzy AK broniących się przed wstąpieniem do Ludowego Wojska Polskiego aresztowano. Wiele oddziałów nie chciało się ujawnić i pozostało w ukryciu. Do połowy lipca 44r. rząd emigracyjny nie brał pod uwagę możliwości wystąpienia zbrojnego w w-wie. Świadczy o tym m.in. prośba o pośredniczenie w sprawie uznania W-wy miastem otwartym (nie uzbrojonym nie będącym terenem działań wojennych) z którą zwrócił się rząd Mikołajczyka 44r. do papieża i rządu Szwajcarii. PRZYCZYNY WYBUCHU: -zbliżanie się Armii Czerwonej w wyniku rozpoczętej na Białorusi ofensywy i przekroczenie przez nią Bugu 20,VII,44 -utworzenie 21,VII,44 PKWN jako rządu polskich komunistów i wydanie przez niego Manifestu 22,VII,44 -zbrojne wystąpienie w W-wie miało stanowić poparcie dla stanowiska premiera rządu emigracyjnego Stanisława Mikołajczyka który pod koniec lipca wyjechał na rozmowy do Moskwy. -Niemcy postanowili wykorzystać ludność W-wy do prac fortyfikacyjnych -Władze emigracyjne jak i AK uznały za niebezpieczne dla polskiej racji stanu rozszerzenie wpływów PKWN na W-wę. -Rząd emigracyjny postanowił rozszerzyć plan „Burza” na W-wę i uderzyć na wycofujących się Niemców, aby wobec wkraczających Rosjan i PKWN wystąpić w roli gospodarza. -31,VII,44 rozeszła się wiadomość o wkroczeniu Armii czerwonej do W-wy. WYBUCH POWSTANIA: Nie sprawdzone wiadomości o wkroczeniu Armii Czerwonej, które przekazał 31,VII,44 płk Chruściel ps. Monter przyspieszyły decyzję o wybuchu powstania. Komendant Główny AK. Gen Tadeusz Bór Komorowski, uzyskawszy zgodę Delegata rządu 31,VII,44 godz. 18 wydał rozkaz w którym wyznaczył termin wybuchu powstania w W-wie na 1,VIII,44 o godz 17 (godzina „W”) PRZEBIEG POWSTANIA a)okres polskiego natarcia: - od 1,VIII 44 godz 17 do świtu 2,VIII,44 wywarł wpływ na cały przebieg powstania -od 2,VIII do 4,VIII 44 trwały działania zaczepne (Natarcie nie przyniosło spodziewanych wyników. Powstańcy nie zdołali opanować całkowicie centrum W-wy, mostów na Wiśle ani utrzymać arterii komunikacyjnych) b) okres polskiej obrony: -od 5,VII do 21,IX,44 -trwały bitwy obronne na wielkiej arterii komunikacyjnej walki na Woli i Starym Mieście. -od 3,IX do 30,IX 44 -trwały bitwy obronne w dzielnicach nadbrzeżnych Powiślu, Śródmieściu-Północy, Górnym Czerniakowie Mokotiwie rozbito pod Jaktorowem grupę „Kampinos”. ////Brak amunicji i broni (lotnictwo alianckie zaprzestało lotów, ponieważ Stalin nie zezwolił na lądowanie samolotów za Wisłą i Bugiem w celu uzupełnienia paliwa), lekarstw i żywności, doprowadziło do rozpoczęcia w dniu 9,IX,44 rozmów kapitulacyjnych powstańców z dowództwem niemieckim. Rozmowy te zostały jednak przerwane 10,IX, ponieważ Stalin wyraził zgodę na lądowanie samolotów alianckich za Wisłą, zrzuty alianckie zostały wznowione. Równocześnie ruszyło natarcie wojsk radzieckich i polskich w wyniku którego wyzwolono prawobrzeżną W-wę. Żołnierze 1 Armii WP przedostali się łodziami na Czerniaków, aby pomóc powstańcom walczącym tam w okrążeniu. Po ośmiodniowych walkach zginęli na tym przyczółku. Trzecia dekada września była okresem schyłku powstania. Pod koniec miesiąca lotnictwo niemieckie dokonało dwóch ciężkich nalotów na Żoliborz. Wśród ludności cywilnej i powstańców zaczął panować głód. Zawiodły wszytskie nadzieje na skuteczną pomoc lotnictwa zachodniego i na podjęcie wielkiej ofensywy radzieckiej. W tych warunkach dalszy opór był niemożliwy. 30,IX do kwatery gen. Von dem Bacha w Ożarowie przybyli delegaci Komendy Głównej, w celu zaznajomienia się z warunkami kapitulacji. Rano 2,X,44 delegacja dowództwa powstania po całodniowych rokowaniach podpisała ok. godz. 21 akt kapitulacji. Przewidywał on m.in., że powstańcy będą traktowani jak wojsko alianckie i osadzeni w obozach jenieckich. Do niewoli dostał się m.in. gen. Bór Komorowski i część dowództwa. Ludność cywilna musiała opuścić W-wę. SKUTKI

POWSTANIA: Nie są znane dokładne liczby strat wojsk powstańczych i ludności W-wy. W przybliżeniu oblicza się ja na od 16-18 tys. Powstańców i ponad 150tys. Ludności cywilnej. Zniszczono 70% domów mieszkalnych, 90% budowli zabytkowych. Powstanie warszawskie to wydarzenie wyjątkowe w dziejach polskich. Jest świadectwem bohaterskiej, pełnej poświęceń walki nie tylko oddziałów wojskowych, ale całego społeczeństwa W-wy. Słabo uzbrojona armia powstańcza walczyła z przeciwnikiem wyposażonym w najnowszą broń. Imponuje postawa ludności cywilnej, która już w pierwszych dniach walki przyłączyła się do powstańców. Cele powstania nie zostały zrealizowane. Poniesiono ogromne straty.


12. NOWY OBSZAR PAŃSTWA&LUDNOŚĆ: II WŚ była okresem, w którym Polska poniosła olbrzymie straty ludzkie i materialne, niejednokrotnie wymierne. Ponad 6mln ludzi tj. około 22% ludności straciło życie. Prawie wszystkie polskie rodziny w okresie wojny i okupacji niemieckiej i radzieckiej dotknęła śmierć bliskich im osób. Wielkość strat w porównaniu ich wartości do majątku narodowego była najwyższa w świecie. PRZEMYSŁ został zniszczony w 35% rolnictwo 35% transport 50% łączność 62% budownictwo 38%. Straty polskiej nauki i kultury są niewymierne. Nowe TERYTORIUM Polski -obszar między Bugiem, Odrą, Bałtykiem i Karpatami- liczyło 312 677 km2. w 1946r. Polska liczyła prawie 24mln ludności. Na jej terytorium rozpoczęła się wielka „wędrówka ludów” w okresie 46-47 przeprowadzono akcję wysiedleńczą Niemców z Polski. Do ZSRR przesiedlono około 600tys. Ukraińców, Litwinów i Białorusinów. W latach 44-48 z ZSRR przybyło do Poslki około 1,5 mln Polaków. W tym samym czasie repatriowało się do Polski ok., 1,5mln Polaków wywieziono do Niemiec, Austrii i innych krajów w czasie wojny. Prawie 1mln osób z centralnych i wschodnich województw przeniosło się na zasiedlane Ziemie Zachodnie i Północne.


13.POLITYKA PO WOJNIE: Po utworzeniu w lipcu 44r. PKWN Stalin nadal realizował politykę narzucenia Polsce ustroju komunistycznego. Nakazał, aby władze bezpieczeństwa przystąpiły do likwidacji żołnierzy AK i innych członków podziemia niepodległościowego. W XII, 44 PKWN przekształcił się w Rząd Tymczasowy, którego premierem został Edward Osóbka- Morawski. Rząd ten został natychmiast uznany w ZSRR, ale nie uznany przez państwa alianckie. W styczniu 45 została rozwiązana AK. W marcu ‘45r. Przywódcy obozu londyńskiego w kraju zostali aresztowani (Janikowski, Okulicki, Pużak -16 osób) W procesie moskiewskim większość skazano na kary wieloletniego więzienia a Janikowski, Okulicki & Jasuikiewicz) zostali zamordowani w Moskwie lub zmarli w trakcie odsiadywania kary. W wyniku rokowań w Moskwie między Rządem Tymczasowym a działaczami różnych ugrupowań z kraju i z zagranicy (związanych z rządem emigracyjnym) 28,VI,45 utworzony został Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. //Rząd Jedności Narodowej -28,VI,45: premier E. Osóbka Morawski: -Rząd Tymczasowy: premier E. Osóbka Morawski -Rząd Emigracyjny: premier T. Arciszewski -wicepremier W. Gomułka - wicepremier S. Mikojaczyk (były premier rządu RP w Londynie) // Rząd Jedności Narodowej został uznany przez wszystkie państwa koalicji antyhitlerowskiej. Po jego uznaniu rozwiązana została Delegatura Rządu RP na Kraj oraz rozwiązywała się podziemna Rada Jedności Narodowej. Społeczeństwo polskie nadal było podzielone i walka o władze toczyła się na dwóch płaszczyznach: -zbrojnej -parlamentarnej.