Polska podczas II wojny światowej.

SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ

Podział ziem polskich:
- traktat o granicach i przyjaźni między ZSRR a Niemcami - korekta ustaleń z układu Ribbentrop - Mołotow: ostatecznie granica przesunięta na linię Narew-Pisa-Bug-San (28.09.1939).
- Ostatecznie w 1039 Niemcy zajęli 48.5% terytorium z 20 mln ludności, ZSRR 50% terytorium z 14.3 mln ludzi.
- do Rzeszy: woj. Pomorskie, Wielkopolska, Śląsk, cz. woj. Warszawskiego, Łódzkiego, Krakowskiego i Kieleckiego.
- z pozostałych ziem utworzono Generalne Gubernatorstwo
- do ZSRR: Białoruś i Ukraina

Polityka niemiecka wobec ludności polskiej:
- represje gospodarcze: przymusowy obowiązek pracy, masowe wywózki na roboty do Niemiec, konfiskaty zakładów i majątków ziemskich, obowiązkowe kontyngenty wyznaczone wsi
- próby germanizacji i wyniszczenia narodu: niemieckie nazewnictwo i język urzędowy, tzw. niemiecka lista narodowa (Volksliste) - ograniczony dostęp do oświaty (zachowano tylko szkoły zawodowe i powszechne); zakaz zawierania małżeństw przez Polaków, którzy nie ukończyli 25 lat (kobiety) i 28 lat (Mężczyźni); akcje wysiedleńcze z terenów przeznaczonych do niemieckiej kolonizacji, masowe egzekucje, pacyfikacje wsi.
- akcja AB - walka z inteligencją polską
- Generalny Plan Wschodni - germanizacja terenów na wschód od III Rzeszy. Plan przewidywał m.in. likwidację narodu polskiego, przeistoczenie GG w kraj niemiecki, masowe wysiedlenia.
- obozy koncentracyjne - ośrodki pracy niewolniczej i przyspieszonej eksterminacji, organizowane przez władze hitlerowskie w latach 33-45 (Oświęcim, Treblinka)
- niszczenie dorobku kulturalnego Polski: zaknięto szkoły, teatry, muzea; zakaz nauczania: literatury, geografii, historii i gimnastyki; niszczenie pomników itp.

Polityka ZSRR wobec Polski:
- likwidacja inteligencji i osób związanych ze służbą państwową, życiem politycznym i kulturalnym
- łagry - obozy pracy
- zajęcie przez władzę radziecką majątków należących do Polaków (ziemia, fobryki, zakłady)
- po wprowadzeniu obywatelstwa radzieckiego Polacy przymusowo wcielani do Armii Czerwonej
- współpraca NKWD i GESTAPO w zwalczaniu polskiego oporu.

RZĄD POLSKI NA EMIGRACJI (30.09.1939)

- internowany w Rumunii
- prezydent I. Mościcki mianował następcę - Raczkiewicza

Utworzenie rządu polskiego we Francji (potem w Londynie):
- gen. Sikorski premierem i Dowódcą Sił Zbrojnych na Zachodzie
- agendą rządu - Delegatura Rządu na Kraj (Ratajski, Jankowski)
- program rządu: powrót do granic z przedednia wybuchu II wojny, ustrój polityczny taki jak przed wojną (kapitalizm)

Nawiązanie stosunków polsko - radzieckich.
Układ Sikorski - Majski 30.07.1941
- traktat sowiecko niemiecki z '39 traci swoją moc
- wznowienie stosunków polsko - sowieckich
- rząd radziecki ogłosił amnestię dla Polaków więzionych w ZSRR
- zgoda na utworzenie wojska polskiego na terenie ZSRR

Armia Polska w ZSRR 19.08.1941
- utworzona na mocy układu Sikorski - Majski
- organizowana początkowo w obwodzie orenburskim, potem w Uzbekistanie
- do marca `42 liczyła 62 000 żołnierzy
- dowódcą został gen Anders
- Stalin miał zapewnić armii wyżywienie, umundurowanie, kwateralizację i uzbrojenie
- w sierpniu 1942 rozpoczęła się ewakuacja Armii do Iranu

Zerwanie stosunków polsko - radzieckich IV 1943
- napięcie w stosunkach polsko - radzieckich widoczne od początku `42 (noty protestacyjne ZSRR, ewakuacja Armii Andersa)
- oficjalna informacja, jakoby na terenie Związki Radzieckiego nie było już obywateli polskich (koniec zwolnień z łagrów) - `43
- odkrycie przez Niemców mogił katyńskich: petycje - polska i niemiecka do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o określenie sprawców mordu; Korzystając ze sprawy Katyńskiej Stalin zrywa stosunki z Polską (25.04.1943)

Śmierć gen. Sikorskiego nad Gibraltarem 4 VII 1943
- śmierć w tajemniczych okolicznościach - katastrofa samolotu
- premierem rządu Stanisław Mikołajczyk (po nim Arciszewski w `45r.)
- gen. Sosnkowski Szefem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie

GENERALNE GUBERNATORSTWO 12 X 1939

- powstało pod dekretem Hitlera
- dzieliło się na 4 Dystrykty: krakowski, Warszawski, Radomski, Lubelski (1.08.41 dołączono dystrykt galicyjski)
- władzę sprawował Hans Frank, siedziba w Krakowie (Wawel)
- miało być przytułkiem dla Polaków, Żydów i innych narodowości
- zapobieganie odradzaniu się inteligencji (akcja AB)
- utrzymanie niskiego poziomu życia
- czerpanie taniej siły roboczej

POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE

Powstanie struktur wojskowych podziemia:
- Służba Zwycięstwu Polski (SZP) - 27.09.1939 ; gen. Karaszewicz - Tokarzewski - pierwsza organizacja konspiracyjna powołana w przeddzień upadku Warszawy
- Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) - 13.11.1939 ; gen. Sosnkowski - Tajna organizacja, wchłonęła większośc organizacji niepodległościowych, w tym SZP
- Armia Krajowa (AK) - 14.02.1941 (rozwiązana 19.01.1945 przez Okulickiego) ; Rowecki, Komorowski, Okulicki
- rozkazem Sikorskiego ZWZ przemianowano na AK
- działaniem obejmowała 6 obwodów: Warszawa, Białystok, Lwów, Poznań, Toruń
- AK podporządkowały się oddziały BCH i NOW
- armia rozproszona, słabo uzbrojona i wyszkolona, brak oficerów
- Bataliony Chłopskie (BCh) ; Kamiński
SL w utworzyło organizację zbroją pod nazwą Straż Chłopska ("Chłostra"), przemianowaną potem na BCh
- Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) ; Oziewicz/Krucjusz
Skrajnie prawicowa organizacja walcząca z komunistami i partyzantką sowiecką; powstała z połączenia Narodowej Organizacji Bojowej ze Związkiem Jaszczurczym

POLSKI RUCH OPORU

Walka narodu polskiego z okupantem:
Rola prasy podziemnej
- 1800 pism konspiracyjnych
- propaganda i informacja o sytuacji polityczno - wojskowej

Wojna psychologiczna
- Akcja "N" - dezinformacja i sianie defetyzmu wżród Niemców (podawanie fałszywych informacji o działaniach na froncie wschodnim)

Działalność Związku Nauczycielstwa Polskiego - Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) ; Nowicki, Maj
- odgrywała znaczącą rolę w prowadzeniu tajnego nauczania, ściśle współpracując z właszami oświatowymi Delegatury
- opieka nad przesiedlonymi nauczycielami i ich rodzinami
- działalność w podziemiach
- "latające szkoły" (zawsze w innym miejscu), klasy po kilka osów, stosowanie znaków umownych, nauczanie zakazanych przedmiotów

Sabotaż w przemyśle i rolnictwie
Rysunek kotwicy z literką P - symbol Polski walczącej ; rysunek żółwia - spiesz się powoli
- demontowanie maszyn, opóźnianie produkcji, wykonywanie wadliwych produktów, psucie narzędzi, nie wykonywanie poleceń

Wywiad
lokalizacja wyrzutni broni "V", odkrywanie bunkrów i składów broni wroga, spisywanie pociągów, odkrycie planu najazdu Niemców na ZSRR

Dywersje
Akcje zbrojne i propagandowe prowadzone na tyłach wojsk nieprzyjaciela, mające na celu obniżenie jego wartości bojowej i morale.

Młodzież polska w walce z Okupantem:
Związek Harcerstwa Polskiego - "Szare Szeregi" (IX 1939 - I 1945)
- program podzielony na 3 części: "dzisiaj" - konspiracja, "jutro" - otwarta walka zbrojna z okupantem, "pojutrze" - praca w wolnej Polsce
- podział na 3 grupy wiekowe:
12-14 lat - nie brali udziału w bezpośrednich działaniach, byli natomiast szkoleni w ratownictwie i łączności
15-17 lat - tworzyli Szkoły Bojowe, w których prowadzono szkolenie wojskowe i przygotowywano do służby z oddziałach
Powyżej 18 lat - tworzyli Grupy Szturmowe pełniące służbę dywersyjną
- działalność: odbijanie więźniów, akcje dywersyjno - sabotażowe, zamachy na funkcjonariuszy SS i policji, zwiady, wywiad, łączność, praca na poczcie, służba sanitarna, wydawanie tajnych broszur, pism, materiałów szkoleniowych

Ruch oporu w gettach:
- ŻOB (Żydowska Organizacja Bojowa) - Mordechaj Anielewicz; powstanie w getcie warszawskim IV 1945
- Żegota - współpraca z Żydowskim Ruchem Oporu
- Żagiew - współpraca z żydowską partyzantką
- "szmalcowniki" - sprzedawanie (wydawanie) Żydów za opłatą.