Zabytki Doliny Loary i Paryża

1. Dolina Loary

Od XV do XVIII w. dolina Loary była swego rodzaju placem zabaw dla królów, książąt i wielmożów, którzy tracili rodowe fortuny i trwonili majątek narodowy. Przekształcili ją w rozległą krainę sąsiadujących ze sobą bardziej i mniej bogatych zamków (chteaux).

Dzisiaj te okolice są ulubionym celem turystów, szukających architektonicznych przykładów świetności epok średniowiecza i renesansu. Najwcześniejsze zamki zbudowane w dolinie Loary były średniowiecznymi warowniami (chteaux forts). Niektóre z nich wzniesiono w pośpiechu w IX w., dla obrony przed łupieżczymi Wikingami (Normanami). Budowle te powstawały
zazwyczaj na wzniesieniach. Gdy w XI w. zaczęto stosować kamień, zamki otaczano masywnymi murami, zwieńczonymi blankami i wieżyczkami obronnymi. Pojawiły się otwory strzelnicze i fosy ze zwodzonymi mostami.

Kiedy zmalała groźba najazdów, a wprowadzenie armat w połowie XV w. Zmniejszyło niemal całkowicie sens budowania zamków obronnych, architektura nowych budowli (i nowych skrzydeł dobudowywanych do starych obiektów) zaczęła odzwierciedlać inną hierarchię wartości, w której liczyła się głównie estetyka i komfort. Pod wpływem renesansu, pod koniec XV w., kiedy to wiele włoskich nowinek przyjęto również we Francji, obronny charakter, dominujący we wczesnych zamkach, przeobraził się w dziwaczne ozdobniki, które można oglądać w Azay-le Rideau, Chambord i Chenonceau. Renesansowych zamków nie budowano już na samotnych szczytach wzgórz, ale nad wodą lub w dolinach, tak, aby pasowały do otoczenia.
Na zasadzie kontrastu, większość zamków z XVII i XVIII w. to okazałe budowle, wzniesione w stylu neoklasycystycznym i otoczone geometrycznie uporządkowanymi ogrodami.


„Amboise. Tu był da Vinci”

Wspaniały zamek królewski w Amboise był przez stulecia świadkiem wielu niezwykłych wydarzeń. Rezydowali tu królowie Ludwik XI, Karol VIII, Ludwik XII i Franciszek I, zawarto w nim także wiele układów międzynarodowych. W 1560 roku, za panowania Henryka II, na murach zamkowych zawisło 1200 hugenotów, skazanych za spiskowanie przeciwko królowi. Warto zwiedzić komnaty i apartamenty w gotycko- renesansowym budynku Logis du Roi oraz XIX wieczne apartamenty króla Ludwika Filipa. Obok wznosi się potężna wieża Tour de Minimes, pierwotne wejście do zamku ze spiralną rampą wewnętrzną, po której można było wjeżdżać konno.

W Amboise spędził ostatnie lata życia Leonardo da Vinci, sprowadzony tu przez króla Franciszka I. Mieszkał w uroczej renesansowej rezydencji Le Clos Luce (na przedmieściach Amboise). Dzisiaj można zwiedzać m.in. kuchnię i komnatę Leonarda oraz łoże, w którym zmarł. Leonardo pochowany został na zamku w gotyckiej kaplicy Świętego Huberta.

„Angers. Twierdza ogrodowa.”

Miasto to było niegdyś siedzibą walecznych plemion celtyckich, a później średniowiecznych hrabiów Andegawenii. Ponure zamczysko w Angers, wzniesione w latach 1230-1240 w miejscu warowni hrabiego Fulka Nerry, otaczają surowe mury z wieżami obronnymi z wapienia i łupku. Rene I, ostatni książę Andegawenii, urządził tu ogrody, ptaszarnie i zwierzyniec. Przez kilka stuleci zamek pełnił funkcję więzienia.
Obecnie można podziwiać tutaj jedną z najciekawszych kolekcji francuskich średniowiecznych tapisterii, inspirowanych wizją św. Jana z księgi Apokalipsy. Podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej tkaniny te zostały pocięte, a następnie używano ich jako końskich derek i baldachimów. W XIX wieku zachowane fragmenty zostały uznane za arcydzieła, odrestaurowane
i rozpięte wzdłuż ścian, specjalnie wzniesionej z tej okazji, zamkowej galerii. Tapisterie, w Polsce zwane arrasami, ozdabiały i ocieplały kamienne komnaty. Zamawiali je królowie, możnowładcy oraz duchowni do dekoracji swoich siedzib i kościołów.

Zamkową perłą architektoniczną jest Kaplica Książęca. Kaplica ma plan prostokąta z witrażowym prezbiterium. W tęczy nad łukiem znajduje się jeden z najpiękniejszych w zamku witraży ufundowany przez króla Rene I z 1455 r. Przedstawia on wyjazd króla do Neapolu i królową klęczącą przed Madonną –zarazem gloryfikuje władcę jak i podkreśla uległość Bogu. Kaplica wyposażona jest także w kominek i ozdobiona posągami dawnych właścicieli zamku.


„Azay-le-Rideau. Brylant w kwiatach”

Nazwa Azay pochodzi prawdopodobnie od łacińskiego właściciela tych ziem, Asiacusa, gdyż pierwsza forteca powstała w tym miejscu już w czasach rzymskich. W średniowieczu nieduża forteca zapewniała bezpieczeństwo mieszkańcom tego rejonu. Wiek XII upłynął zamkowi pod znakiem Rideau d\'Azay, właściciela, którego przez wzgląd na gwałtowne usposobienie zwano „dzieckiem diabła". Henryk II Plantegenet wywłaszczył go z posiadłości, zaś Filip August zwrócił je jego synowi Hugonowi.


„Blois. Sztylet i trucizna”

Ludwik XII, król Francji, książę Orleanu i hrabia Blois, rozbudował siedzibę swoich przodków. Powstała wspaniała budowla z cegły i kamienia, przestronna i jasna, z dużymi oknami i balkonami. W kamieniu rzeźbiono inicjały i herby właścicieli: kwiaty lilii (symbolizujące króla) i cętki gronostajowe (symbol królowej Anny Bretońskiej). Złota salamandra, zdobiąca komnaty skrzydła Franciszka I, jest także jego herbem.


„Chambord. Perła w koronie”

Zamek w Chambord to największy z zamków nad Loarą - kwintesencja renesansu, ukochane dzieło ekstrawaganckiego króla Franciszka I. Po zdobyciu Mediolanu sprowadził on do Francji włoskich artystów, a wśród nich samego Leonarda da Vinci, któremu przypisywane są wspaniałe, wielkie, spiralne schody zamkowe. Projektantem zamku był Domenico da Crotona.
Pasją Franciszka I były polowania i flirty. \"On zawsze poluje, raz na jelenie, raz na kobiety\" - mawiali współcześni. Może dlatego Chambord był pomyślany wcześniej jako domek myśliwski. Położony pośród rozległych terenów łowieckich, wyróżnia się licznymi wieżami, wieżyczkami i ozdobnymi kominami. Jest w nim 440 pomieszczeń oraz charakterystyczne tarasy, z których można było niegdyś przyglądać się polowaniom i podziwiać elementy dekoracji architektonicznej. Salamandra, herb Franciszka, jako dekoracja pojawia się ponad 700 razy. W teatrze Chambord po raz pierwszy wystawiono sztukę Moliera "Mieszczanin szlachcicem". Od 1724 do 1733 roku właścicielem zamku był Stanisław Leszczyński, któremu posiadłość tę podarował jego zięć, król Francji - Ludwik XV.


„Chenonceau. Zamek kobiet.”

W wodzie leniwie płynącej rzeki Cher odbija się Chenonceau -jeden z najpiękniej położonych zamków w dolinie Loary. W połowie XIII wieku stała tu warownia rodu Mar-ques, ale pozostała z niej tylko cylindryczna wieża. Budowę zamku nadzorowała na początku Katarzyna BricGonnet. Swe piętno odcisnęła także Diana de Poitiers, faworyta Henryka II, której zespół zamkowy zawdzięcza ogród geometryczny i most na rzece Cher. Po śmierci Henryka jego żona, Katarzyna Medycejska, uporządkowała zamek i zwieńczyła most galerią. Rewolucję w 1789 roku zamek przetrwał dzięki Louise Dupin, żonie poborcy podatkowego, którą darzono respektem w okolicy. Gościła tu m.in. Woltera i Monteskiusza, a Rousseau był nauczycielem jej syna. W XIX wieku zamek został odrestaurowany przez Madamme Pelouse.

Warto tu zobaczyć kaplicę zamkową, pokój Franciszka I z portretem Diany de Poitiers, zielony gabinet Katarzyny Medycejskiej oraz czarną komnatę Ludwiki Lotaryńskiej, pomalowaną tak po śmierci jej męża Henryka III.


„Cheverny. Zdrada”

Zamek w Cheverny został wzniesiony na początku XVII wieku w stylu barokowym, choć w jego konstrukcji widoczne są wpływy klasycyzmu. Ta doskonale symetryczna budowla zachowała się do dziś w nienaruszonym stanie ze sprzętami, obrazami i bronią. W Sali Trofeów jest ponad 2000 poroży jeleni, a w galerii wiszą liczne portrety rodzinne właścicieli zamku.


„Chinon. Królewskie gniazdo”

Zamek w Chinon, usytuowany na wysokim wzgórzu nad rzeką Vienne, wzniesiony został przez Henryka II Plantageneta, hrabiego Akwitanii, późniejszego króla Anglii. Wysokie mury otaczają trzy odrębne, po części zrujnowane, zespoły obronne. Na zamku w Chinon Joanna d\'Arc rozpoznała delfina, co przedstawione zostało na XVII wiecznej tapisterii. Skłoniła go do koronacji w Reims i zdobycia Orleanu. Król, który zastosował się do jej rady, zwyciężył przeciwników i objął tron jako Karol VII. Chinon było siedzibą dworu królewskiego. Za panowania Karola VII zamek przeżywał chwile największej świetności.

Później należał on do kardynała Richelieu, jednak jego potomkowie doprowadzili zamek do ruiny. Zrekonstruowano go jednak z dużą pieczołowitością, urządzając komnaty kopiami dawnych mebli. W pobliżu Chinon, w skromnym wiejskim domku, urodził się FrancGois Rabelais, duchowny, humanista i pisarz, autor słynnej powieści "Gargantua i Pantagruel".

„Saumur. Fruwający lis”

Biała rezydencja na lewym brzegu Loary wzniesiona została w XIV wieku przez Ludwika I, księcia Andegawenii, na miejscu starszej warowni. Błyszczące skupiska kominów i pinakli zostały później uproszczone i zmienione na masywniejsze formy wież, zakończonych stożkowymi hełmami. Mimo to sylwetka zamku nadal jest pełna wdzięku. Obronny wygląd
otaczających zamek przybudówek i bastionów przypomina, że później był to bastion protestantów, koszary i więzienie. Z okien zamku rozciąga się widok na płynącą poniżej Loarę.

W zamku urządzono muzea- Muzeum Rzemiosła Artystycznego eksponowany jest zbiór ceramiki, tkanin, rzeźb i meble od XIII do XIX wieku. W Muzeum Konia (Muse du Cheval), mieszczącym się na poddaszu zamku, ukazana jest ewolucja konia i jego związek z człowiekiem od prehistorii po dzień dzisiejszy. Znajduje się tutaj piękna kolekcja siodeł z całego świata. Można też obejrzeć rosyjskie sanie z drewna i skóry oraz szkielet niepokonanego konia wyścigowego Flying Foxa (Fruwającego Lisa).


„Villandry. Geometria”

Renesansowy zamek w Villandry stoi nad Loarą w pobliżu grupy prehistorycznych menhirów. Pierwotnie była to feudalna twierdza. W 1536 roku w miejsce dawnej fortecy zbudowano piękny zamek z arkadowymi portykami, znajdującymi się po obu stronach dziedzińca. Całość otoczona została fosą, a wokół urządzono trójpoziomowy ogród renesansowy. Najwyżej położony ogród wodny obsadzony został starymi lipami. Jest tam także basen w kształcie lustra w pozłacanej ramie.

Taras środkowy, na poziomie zamku to ogrody kwiatowe z ogrodem miłości ( krzewy przycięto tak, by ich kształt symbolizował różne rodzaje miłości: tragiczną, ulotną, czułą i namiętną), labiryntem i ogrodem zielnym. Najniżej, za fosą pomiędzy zamkiem a miastem, leży ozdobny ogród warzywny z 850 gatunków kwiatów i warzyw. Geometryczne wzory dużych
wielobarwnych grządek utworzone są wyłącznie z warzyw. Natura jest pod pełną kontrolą, nawet
grusze przycinane są w kształt regularnych owali.

2. Zabytki Paryża.

Paryż jest wielkim międzynarodowym centrum turystycznym, handlowym, kulturalnym i politycznym, to siedziba licznych przedsiębiorstw oraz instytucji finansowych, miejsce licznych wystaw i targów międzynarodowych (La Foire de Paris). Znajduje się tu jeden z największych w Europie węzłów komunikacyjnych (m.in. międzynarodowe porty lotnicze Orly i Le Bourget). Paryż to również światowa stolica kultury i wielkie centrum rozrywki (liczne rewie oraz kabarety) i mody.


Wieża Eiffla

Olbrzymia budowla na Polu Marsowym w Paryżu, wzniesiona przez G. Eiffela w 1889 z okazji wystawy światowej. Posiada trzy pomosty widokowe na wysokości 57 m, 115m i 274 m. Ogólna wysokość 324 m. Waga konstrukcji 7000 ton. Ostra krytyka środowisk intelektualnych Paryża omal nie doprowadziła do zburzenia wieży Eiffela w 1909. Obecnie stanowi jeden z symboli stolicy Francji.


Muzeum w Luwrze -Musee du Louvre

Jedno z najważniejszych muzeów sztuki na świecie. Znajduje się w renesansowej rezydencji, wzniesionej przez Franciszka I w XVIw. Później wielokrotnie przebudowywanej i powiększanej. Od 1989 roku na dziedzińcu Luwru stoi charakterystyczna szklana piramida (projektu I.M.Pei). Do najbardziej znanych eksponatów Luwru należą: "Mona Lisa" Leonardo da Vinci oraz grecka rzeźba "Wenus z Milo„ znaleziona w 1820 roku na greckiej wyspie Milo. Znajdują się tu także liczna zbiory sztuki Bliskiego Wschodu, Egipskiej, Greckiej i Rzymskiej.

Łuk Triumfalny -Arc de Triomphe

Najsłynniejszy łuk triumfalny na świecie, ukończony w 1836. Położony u zbiegu dwunastu alei na Place Charles de Gaulle. Tutaj też rozpoczynają się słynne Pola Elizyjski (Avenue des Champs Elysees) – najbardziej reprezentacyjna ulica Paryża.
Pod Łukiem Triumfalnym znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza.


Katedra Notre-Dame -Cathedrale Notre-Dame de Paris

Najsłynniejsza paryska katedra. Jej budowa została rozpoczęta około 1150 r. Katedra ma 130 metrów długości i dwie 69 metrowe wieże. Jest arcydziełem sztuki gotyckiej z imponującymi wielkością rozetami o kilkunastometrowej średnicy. Z dostępnych dla zwiedzających wież roztacza się wspaniały widok na zachodnią część Paryża.


Bazylika Sacre-Coeur -Basilique du Sacre Coeur

Bazylika w stylu neoromońsko- bizantyjskim, ukończona w 1914 roku. Jeden z bardziej charakterystycznych zabytków Paryża. Wspaniały punkt widokowy.


Panteon

Monumentalny, klasycystyczny kościół ukończony w 1790 roku. Początkowo był to kościół pod wezwaniem św. Genowefy, obecnie mauzoleum narodowe. Wśród osobistości pochowanych w Panteonie są między innymi: Maria Skłodowska Curie, Emil Zola, Victor Hugo, Jean-Jacques Rousseau, Wolter, Denis Diderot.


PAŁAC INWALIDÓW- HOTEL DES INVALIDES

W 1670 r. Ludwik XIV polecił wybudowanie w pobliżu Sekwany wielkiego pałacu, w którym mogliby znaleźć przytułek francuscy weterani wojenni, często kalecy i bezdomni, żyjący z jałmużny. Następnie na dziedzińcu wybudowany został kościół pałacowy pod wezwaniem Św. Ludwika. Kościół pokryty jest charakterystyczną kopułą, tworzącą niepowtarzalne dzieło w stylu barokowym.


Most Aleksandra III

Most Aleksandra III, łączy Esplanadę Inwalidów z Al. W.Churchila i dalej z Champs lyses. Powstał w ramach wielkich inwestycji przed Wystawą Światową w 1900r., w nawiązaniu do wybudowanych w tym samym czasie i podobnym stylu Grand i Petit Palais. Nazwa mostu to ukłon w stronę sojuszu francusko-rosyjskiego, a kamień węgielny pod budowę mostu położył w 1898 r. syn cara Aleksandra III – Mikołaj II. Most oddano do użytku w 1900r. Ma 108 m długości, szerokość 40m. Most Aleksandra III ma niezwykle bogate zdobienia, jest pełen rzeźb i złoceń.

Pont Neuf
najstarszy z istniejących mostów na Sekwanie

Pont Neuf, wbrew nazwie(Nowy Most) jest najstarszym z istniejących mostów na Sekwanie. Wybudowany został jako piąty z kolei most w historii Paryża w latach 1578-1606. Kamień węgielny pod jego budowę położył król Polski i Francji Henryk III
Walezy, ale budowę ukończono już za panowania Henryka IV – pierwszego króla z dynastii Burbonów. Most ma 275 m długości.


Ogród Luksemburski -Jardin du Luxembourg

To najpopularniejszy ogród w Paryżu. Został zaprojektowany jako oprawa Pałacu Luksemburskiego. Najbardziej charakterystycznym elementem tego ogrodu jest położony w samy środku ośmioboczny basen. W parku znajduje się między innymi pomnik Fryderyka Chopina. Pałac Luksemburski to aktualnie siedziba senatu.


Statua Wolności

Pomnik, noszący oficjalnie nazwę “Wolność oświetlająca świat”, podarowany przez Francję Stanom Zjednoczonych Ameryki w 100-lecie uzyskania niepodległości przez USA i uroczyście odsłonięty przy wejściu do nowojorskiego portu w 1886 r. Autorem liczącej 46 m wysokości rzeźby jest Frdric Auguste Bartholdi, a jej stalowej konstrukcji – Gustaw Eiffel (twórca Wieży). Dzieło pomniejszono dziesięciokrotnie przy pomocy specjalnej maszyny i jego wierna kopia została umieszczona przy moście Grenelle w południowej części Paryża. Inna kopia statuy, jeszcze mniejsza, znajduje się w Ogrodzie Luksemburskim.


Cluny, Muzeum Średniowiecza -Muse National du Moyen Age et des Thermes de Cluny

Cluny, Muzeum Średniowiecza w Dzielnicy Łacińskiej, na rogu Bulwaru St. Michel i ul.Sommerarda. W miejscu tym niegdyś znajdowały się rzymskie termy z II-III w.n.e. Do dziś najlepiej zachowała się hala z basenem na zimną wodę, tzw.
frigidarium, stosunkowo gorzej tepidarium do ciepłych kąpieli i caldarium – gorąca łaźnia powietrzna. Wody do term nie pobierano z Sekwany, tylko doprowadzano akweduktem z Arcueil, miejscowości położonej na południe od Paryża.