Walka o granice państwa polskiego.

1) WIELKOPOLSKA.
26 grudnia do Wielkopolski przybył Ignacy Jan Paderewski. Wojska niemieckie stały się agresywne, zaczęły atakować Polaków. Reakcja Polaków na działania niemieckie przerodziła się w powstanie. Polacy bez przeszkód usunęli władzę niemiecką tam, gdzie dysponowali przewagą liczebną. Ciężkie walki miały miejsce w Chodzieży, Inowrocławiu i Nakle. Do 16 stycznia 1919 wojskami powstańczymi dowodził Stanisław Taczak, a później gen. Józef Dowbór-Muśnicki. Ósmego stycznia Niemcy przystąpili do kontrofensywy; do starć doszło w okolicy Leszna, nad Odrą i Notecią. Dzięki działalności Naczelnej Rady Ludowej, przez pośrednictwo Komitetu Narodowego Polskiego doszło do zawieszenia broni. Obszar wyzwolony znalazł się pod władzą NRL, ale o jego losie miała zadecydować konferencja pokojowa w Paryżu. Traktat Wersalski dał podstawy prawne do przyłączenia Wielkopolski do Polski. Na pewien czas miała zostać zachowana odrębność wielkopolski, jej stopniowym włączeniem do Polski miało się zająć Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej. Pierwszego stycznia sejm uchwalił ustawę o tymczasowej organizacji byłej dzielnicy pruskiej.

2) ŚLĄSK CIESZYŃSKI.
23 stycznia 1919 Czesi weszli na ziemie polskie – zajęli cały obszar dawnego Księstwa Cieszyńskiego, nie przestrzegając podpisanego w listopadzie 1918 r. traktatu lokalnej linii demarkacyjnej. Obrona polska wypadła słabo, bo większość wojska skupiona była na wschodnim froncie. #> lutego w Paryżu podpisano porozumienie, na mocy którego na obszarze Śląska Cieszyńskiego miała być wytyczona nowa linia demarkacyjna do czasu przeprowadzenia plebiscytu. Spór o te ziemie został rozstrzygnięty w trakcie ofensywy bolszewickiej. Na mocy decyzji która zapadła na konferencji w Spa, podjęto decyzję o zaniechaniu plebiscytu i podziale tego regionu: Polska zatrzymała obszar o pow. 1000 km kw. , strona czeska dostała 1300 km kw.

3)WALKI NA WSCHODZIE.
Narodowa Demokracja chciała włączyć do Polski główne terytoria wschodnie, na których inne narodowości, niż polska, stanowiły mniejszość. Józef Piłsudski chciał stworzyć system państa narodowych sprzymierzonych przeciw Rosji (Litwa, Białoruś, Ukraina, Polska).
Od początku 1919 r. trwały walki z Ukraińcami o Galicję Wschodnią. Największe działania zbrojne miały miejsce w okolicy Rawy Ruskiej i Chyrowa (Chórowa wojskami Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej),oraz na Wołyniu (z wojskami Ukraińskiej Republiki Narodowej).Polakom pod dowództwem gen, Edwarda rydza-Śmigłego wyprzeć Ukraińców z Wołynia, ponieważ wojska ukraińskie były tam jednocześnie atakowane przez bolszewików. W połowie lipca po 2 miesiącach walki Polakom udało się opanować całą Galicję wschodnią aż po rzekę Zbrucz.
W lutym 1919 r. polskie siły Frontu Litewsko-Białoruskiego pod dowództwem gen Szeptyckieo podjęły kontrofensywę przeciwko bolszewikom. W marcu udało im się zdobyć Pińsk, a 19 kwietnia wkroczyli do Wilna. Piłsudski wydał wtedy odezwę do ludności Wilna, zapowiadającą stworzenie możliwości samookreślenia politycznego tego obszaru. 26 VII 1919 r. Rada Najwyższa konferencji pokojowej w Paryżu ustanowiła rozdzielenie Polski i Litwy wg Linii Focha, dzieląc Suwalszczyznę i pozostawiając Wilno po stronie polskiej. Na Białorusi Polacy zdołali opanować Mińsk.
Józef Piłsudski zachęcony powodzeniem wojsk polskich na wschodzie chciał zrealizować swoje plany federacyjne, jednak okoliczności nie były ku temu sprzyjające.21 kwietnia 1920 podpisał on porozumienie z ukraińskim rządem Semena Pelury. Polska uznała niepodległość Ukrainy. Petlura zrzekł się pretensji do Galicji Wschodniej i części Wołynia. Razem mieli oni stanąć do walki z Armią Czerwoną. Polsko-ukraińskie wojska weszły na Ukrainę; 7 maja 1920 r. weszły do Kijowa. W dniach 12-15 VIII miała miejsce decydująca bitwa z bolszewikami pod Warszawą. Wojska polskie odparły atak bolszewików. Podczas pogoni za wojskami bolszewików Piłsudski ponownie wkroczył na obszar Wileńszczyzny. Nie przestrzegając traktatu o linii demarkacyjnej z Litwą z 7 IX. Piłsudski postanowił zapewnić samookreślenie tego obszaru pod kontrolą polską. Nakazał gen. Żeligowskiemu upozorowanie buntu i wkroczenie do Wilna. Po wkroczeniu do Wilna wojsk utworzono tam Komisję Rządzącą Litwy, która zapowiedziała przeprowadzenie plebiscytu; w 1922 r. odbyły się tam wybory do Lokalnego Sejmu Wileńskiego, wzięło w nich udział 64% ludności terytorium, reprezentacja lokalna opowiedziała się za przyłączeniem Wileńszczyzny do Polski. Zmagania polsko-bolszewickie zakończyły się podpisaniem pokoju w Rydze, na mocy którego ustalono granicę na linii Dzisna-Dokszyce-Słycz-Ostróg-Zbrucz.

4)POMORZE.
Polska administracja na Pomorzu wschodnim zaczęła być wprowadzana po podpisaniu traktatu Wersalskiego. Wersalskiego listopadzie 1919 Niemcy wycofali wojska z tego obszaru, 10 II 1920 r. gen. Józef Haller dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem.

5)GÓRNY ŚLĄSK.
Zgodnie z postanowieniem traktatu wersalskiego o przynależności górnego śląska miał zadecydować plebiscyt. Wywołało to niezadowolenie wśród ludności zarówno niemieckiej, jak i polskiej. 17 VIII 1919 . wybuchło pierwsze powstanie śląskie, Polacy zostali jednak szybko stłumieni przez oddziały niemieckie. Po I Powstaniu coraz częściej dochodziło do starć między Polakami a Niemcami, 19 VIII 1920 r. wybuchło II Powstanie Śląskie, zorganizowane przez POW. Opanowane zostały powiaty: katowicki i bytomski oraz część tarnogórskiego tarnogórskiego lublinieckiego. 28 VIII działania powstańcze zostały zakończone podpisaniem umowy polsko – niemieckiej o zakończeniu rozruchów. Plebiscyt odbył się 20 III 1921 r. , zostali do niego dopuszczeni wszystkie osoby urodzone na terenie plebiscytowym, co zwiększało szanse Niemców na wygranie plebiscytu. Kiedy okazało się, że ilość głosów niemieckich jest niemal dwukrotnie większa od ilości głosów polskich, a Polsce miały przypaść tylko powiaty: pszczyński i rybnicki, wybuchło III Powstanie Śląskie. Walki trwały do 5 VII, kiedy to podpisano zawieszenie broni. 12 X 1921 r. Rada Ligi Narodów dokonało ostatecznego podziału Górnego Śląska. Polsce przypadły powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, świętochłowicki i tarnogórski o pow. 3,2 tys. km. kw., czyli 29% obszaru plebiscytowego.
6) WARMIA I MAZURY.
O przynależności Warmii i mazur również miał zadecydować plebiscyt. Odbył się on 12 VIII 1920 r. , niestety głosowanie skończyło się dla polski klęską z powodu na alki toczone z bolszewikami w tym czasie. Polsce przyznano tylko niewielkie skrawki terytorium Mazur i Warmii, Rada Ambasadorów uznała dotychczasową granicę Prus Wschodnich.

Odrodzona Polska zajmowała obszar 388,6 tys.km.kw., pod względem wielkości zajmowała szóste miejsce w Europie. Była podzielona na 17 województw. Wybrzeże stanowiło 68 km.