profil

Gabriel Narutowicz - biografia

Ostatnia aktualizacja: 2021-07-30
poleca 85% 440 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Urodził się w Teleszach 17 marca 1865 roku. Rodzina Gabriela Narutowicza pochodziła ze Żmudzi. Ojciec, Jan Narutowicz, był jako sędzia powiatu ziemskiego i właściciel osady wiejskiej ziemianinem postępowym, forsującym politykę uwłaszczania chłopów. Matka natomiast była osobą wykształconą i światłą – była jako pasjonatka idei oświeceniowych oraz patriotycznych zdolna zaszczepić w synu zamiłowanie do wiedzy.

Do gimnazjum chodził na Łotwie. Następnie studia podjął w Petersburgu, później studiował też w Szwajcarii na Politechnice, która mieściła się w Zurychu. Zdobył dzięki temu zawód konstruktora i inżyniera. Spędzał dużą część życia w Szwajcarii, w związku z czym otrzymał w końcu szwajcarskie obywatelstwo. Był konstruktorem budowlanym, zasłynął jako pionier przedsięwzięć elektryfikacyjnych. Pracował nad udoskonalaniem hydroelektrowni w krajach Europy Zachodniej. W efekcie zyskał tytuł profesora tej dziedziny na Uniwersytecie w Zurychu. Był związany z wolnomularstwem (inaczej masonerią, międzynarodowym tajnym ruchem społecznym, mający na celu duchowe doskonalenie człowieka i braterstwa ludzi różnych religii, narodowości i poglądów). W czasie I wojny zabiegał by polska emigracja działała szerzej na rzecz Polski niepodległej Natomiast odnośnie spraw polskich był z czasem coraz bliższy idei Józefa Piłsudskiego. Zakończenie działań I wojny sprawiło, że przyjechał do Polski, by kraj odbudowywać.

Dnia 23 czerwca 1920 został w rządzie utworzonym przez Władysława Grabskiego ministrem robót publicznych, pracując w tych ramach do roku 1922. Później wchodził też w skład rządów Wincentego Witosa oraz Antoniego Ponikowskiego. Wreszcie w roku 1922 został ministrem spraw zagranicznych. Jego też zasługą był sojusz z Rumunią.

Mając poparcie partii PSL "Wyzwolenie", podjął decyzje o wyborczym starcie do fotela prezydenckiego. Miał poparcie lewicy, PSL "Piast" oraz mniejszości narodowych znajdujących się w Sejmie RP. Nieoczekiwanie wybory wygrał. Było to spore zaskoczenie ze względu na większe szanse prawicy i jej kontrkandydata. Narodowa Demokracja zorganizowała wtedy demonstracje przetaczające się ulicami Warszawy. Krytykowały Narutowicza stołeczne tytuły prasowe.

Urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Narutowicz pełnił przez pięć dni. Zaprzysiężenie Narutowicza mające miejsce 11 grudnia 1922. W tym czasie wznoszono hasła zarówno narodowe, jak i głoszono treści antysemickie. Tymczasem Narutowicz nie popierał skrajnych ideałów.

Pierwsze dni po zaprzysiężeniu Narutowicz spożytkował na rozmowy i pertraktacje z przedstawicielami chadecji (partii chrześcijańsko-demokratycznej) oraz Kościoła. Musiał to zrobić, bowiem nie cieszył się poparciem większości sejmowej. Postawił więc na rząd pozaparlamentarny. Tekę ministra spraw zagranicznych podarował Maurycemu Zamoyskiemu, czyli swojemu kontrkandydatowi. Następna złożył wizytę w Belwederze u Piłsudskiego.

Listy z pogróżkami dostawał do samego końca. 16 grudnia 1922 roku, podczas wizyty w galerii "Zachęta" prawicowy radykał śmiertelnie ranił Narutowicza. Uroczystości pogrzebowe pierwszego prezydenta wolnej RP odbyły się 19 grudnia 1922 roku.

Ciekawostki o Gabrielu Narutowiczu


- Zamachowiec, który zabił Narutowicza, został stracony. Nie był jednak typem szeregowego działacza Endecji czyli ruchu polityczny o ideologii nacjonalistycznej), bowiem jako krytyk literacki, był osobą wykształconą i inteligentną.
- Na celowniku grup terrorystycznych, był też Józef Piłsudski. Rozumiejąc te sprawy, Piłsudski zdążył przestrzec Narutowicza, informując o zagrożeniu.
- Józef Piłsudski był bratem ciotecznym żony brata Narutowicza.
- Gabriel Narutowicz był dotąd najlepiej wykształconym, doświadczonym i docenionym zawodowo prezydentem w historii RP.
- Rosyjski wymiar sprawiedliwości ścigał Narutowicza listem gończym, co było związane z jego zaangażowaniem w sprawy polskiej niepodległości.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty

Typ pracy
Historia powszechna
Historia Polski