W dobie romantyzmu poeta miał być przywódcą duchowym narodu, wieszczem i drogowskazem. Był uważany za postać wyjątkowa, obdarzona boskim wzniosłością , pełniącą często rolę bohatera Romantycy poezję określali jako „tajemniczy głos wnętrza”, „nieskończoną siłę”. Podnieśli ją niemal do ideału i uważali ją za coś niesamowitego . Zacierali oni granicę między poezją a naturą, literaturą a życiem. Poetę w epoce romantyzmu uważano za przewodnika narodu, wyróżniającego się spośród innych ludzi darem tworzenia, nowatorstwem, oryginalnym widzeniem zjawisk i natchnieniem. Często bohaterami dla tych poetów byli właśnie inni poeci na przykład: Gustaw, Konrad, Kordian. Uważano , iż poeta potrafił dostrzec więcej niż przeciętny człowiek, mógł tworzyć wizje i za ich pomocą przedstawiać przeszłość i przyszłość. Jednym z autorów mowiących o tej wyższości był Adam Mickiewicz , który wyraził to zjawisko m.in. w „Odzie do młodości”, gdzie motyw lotu jest symbolem wznoszenia się w marzenia ponad świat rzeczywisty. Poeta czuje się przewodnikiem grupy i wskazuje cele działania. W utworze „Romantyczność” Mickiewicz sformułował program artystyczny poety i ukazał jego samego. Była to jednostka szlachetna, która potrafiła sprzeciwić się temu, kto nie rozumiał ludzkiego nieszczęścia. Poeta solidaryzował się z poglądami ludu na świat i życie. Uważał, że nie należy mierzyć wszystkiego miarą nauk, gdyż istnieją jeszcze inne prawdy do zdobycia , które są równie ważne. Woli być po stronie ludu niż wielkich naukowców: Jednak po raz pierwszy na temat poety i poezji wypowiedział się Mickiewicz w poetyckiej powieści „Konrad Wallenrod”. Stworzył tam wzór natchnionego wieszcza Halbana, który mocą swych pieśni nakłaniał do czynu Konrada , wzniecając w nim miłość do litwy .W „Konradzie Wallenrodzie” Mickiewicz przyznaje poezji funkcję pamięci. , dzięki czemu ma ona wartość poezji narodowej - „skarbnicy pamiątek narodowych”. M . i n ma na myśli poezje ludową , która jest źródłem patriotyzmu. Gdyż to właśnie dzięki niej dowiadujemy się o wielkich czynach bohaterów narodowych , a jej celem jest pobudzanie przyszłych pokoleń do naśladowania tych wielkich ludzi.Uważał on , że poezja ludowa jest skarbnicą nie tylko wydarzeń ale również ludzkich myśli i uczuć świadczących o kulturze narodowej. W III części „Dziadów” Mickiewicz również poruszył zagadnienie poezji. Bohater, Konrad uosabia potęgę mocy twórczej która zestawi z mocą Boga. Mówił o sobie, że „się twórcą urodził”. Miał poczucie swego geniuszu. Jednak będąc geniuszem, Konrad był samotny wśród śmiertelników. Zwykli ludzie nie rozumieli go .Poruszony tu jest charakterystyczny problem dla epoki romantyzmu, problem przepaści dzielącej poetę- od zwykłych śmiertelników.
Juliusz Słowacki na temat poety i poezji wypowiedział się m.in. w „Kordianie”, „Beniowskim”. wstęp „Kordiana” to spór Słowackiego z Mickiewiczem przedstawiających rózne koncepcje na temat poezji pod postaciami Trec Oosób . Słowacki uważał, że poeta musi prowadzić naród do walki o wolność. Jednak przyczyn upadku powstania szukał w poezji. Twierdził, że poezja wzywająca do walki stała się nieskuteczna, a więc poeta na bezpośredniego wodza narodu się nie nadaje. Uzasadnieniem tego są dzieje Kordiana - poety, który poniósł klęskę, gdyż działał zbyt poetycznie, a także dlatego, że nie potrafił przemówić do ludu, nie był przez społeczeństwo rozumiany.
Zygmunt Krasiński swoje specyficzne koncpecje na temat poezji i poety przedstawił w „NIE-boskiej komedii ” Jego poglądy na temat poety były po części podobne , gdyż jak pozstali uważał , że jest to wieszcz stojący ponad tłumem. Koncepcja poety ukazuje go jako geniusza przeznaczonego do spełniania określonej funkcji społecznej Jego poezja stanowi natomiast broń w walce o określone ideały. Według Krasińskiego tworzenie poezji to dar. . Jednak autor potępia poetów i samego siebie za miłość do własnych dzieł, a nie ludzi. To potępienie poezji wypływa z faktu, iż romantycy często odrzucali poezję słowa i przekładali nad nią poezję życia. Artysta ze sztuki czyni źródło przyjemności, zamiast czynić z niej źródło moralnego podniesienia życia. Krasiński rozróżnia dwa typy poetów: "fałszywych" i "błogosławionych".W dramacie fałszywym poetą jest Hrabia Henryk , gdyż swoje życie opierał i budował na wzorcach „szatańskiego wcielenia poezji” , w wyniku czego jego życie nie było prawdziwie i szczerze przeżywane . Poetą błogosławionym jest Orcio, który stał się wieszczem z woli matki . Aby być prawdziwym poetą, według Krasińskiego, trzeba cierpieć. Z cierpienia bierze się moc twórcza
Na przykładzie rozumowania jaka jest rola i koncepcja poety i poezji według jednych z ważniejszych twórców epoki romantyzmu możemy wywnioskować , iż uważali oni, że poeta powinien pełnić rolę duchownego przywódcy, a jego poezja to bodziec do walki narodu o wolność. Jednak poeta nie powinien być zbyt marzycielski. Jego twórczość powinna opierać się na faktach rzeczywistych i dotyczyć codziennego życia ludzi i ich problemów. Inaczej bowiem poeta straci z nimi kontakt, nie mogąc im pomóc, a będąc niezrozumialnym, będzie tworzył w osamotnieniu.