Rzesza Niemiecka pod rządami cesarzy Ottonów

1. Stulecie politycznego chaosu.
Trzy królestwa, które wyłoniły się po podziale w Verdun nie były trwałe politycznie. Państwo Lotara rozpadło się pierwsze na kilka niezależnych organizmów państwowych. W państwie Karola Łysego faktyczna władza sprawowana była przez lokalne dynastie, którym udało się w X w stworzyć niezależne księstwa. W 987 r przedstawiciel jednej z takich dynastii, Hugo Capet przy poparciu części możnowładztwa i arcybiskupa Remis wybrany został królem odsuwając ostatecznie od tronu Karolingów.

2. Kształtowanie się Niemiec.
Długie panowanie Ludwika Niemieckiego sprzyjało utrzymaniu się przez dłuższy czas politycznej jedności. Lecz w tym królestwie dochodziło do procesów i dążeń odśrodkowych np. wzrastała rola lokalnych książąt i możnowładztwa, ich pozycja była silna ze względu na żywe ciągłe separatyzmy dawnych państw plemiennych. W księstwach takich jak Bawaria, Saksonia, Frankonia, Szwabia władzę dzierżyły rodzime dynastie książęce, ale pozostawały one jednak częścią Królestwa i uznawały zwierzchnią władzę Karolingów. Silna władza centralna mogła się też odrodzić dzięki powrotowi do starej germańskiej zasady wyboru jednego władcy, która zapobiegała dzieleniu państwa między spadkobierców zmarłego króla. Prawdziwe wzmocnienie jedności przyniosły jednak rządy dynastii saskiej (lata 919-1024). Położyli kres najazdom Normanów i łupieskim wyprawom Węgrów, które zakończyły się na Lechowym Polu w 955 r., zwycięskim dowódcą był Otton I.

3. Ekspansja terytorialna Niemiec.
Dynastia saska przyporządkowała sobie Lotaryngię, na wschodzie trwało podporządkowywanie Słowian, czemu służyła też działalność misyjna. Założono tam marchie (zorganizowane wojskowo okręgi pograniczne), zbudowano umocnienia grodowe oraz stworzono placówkę misyjną w Magdeburgu. Dopiero Otton III zmienił politykę wschodnią. Zawarł przymierze z Bolesławem Chrobrym w 1000 r i uznał niezależność nowych metropolii kościelnych Polski i Węgier. Największym sojusznikiem władców z dynastii saskiej w budowie silnej władzy królewskiej był Kościół, a mianowani przez nich biskupi mieli stworzyć polityczną przeciwwagę dla pozycji możnowładztwa.

4. Cesarstwo Ottonów.
Po koronacji Ottona I władcom z dynastii saskiej przestała wystarczać już elekcja jako jedyne prawne uzasadnienie ich panowania. Wzmocnieniu pozycji władcy służył teraz religijny charakter koronacji. Interwencje Ottona I w wewnętrzne walki w Italii przyniosły mu jeszcze w 962 r tytuł cesarski i władzę nad królestwem Włoch. Władcy niemieccy posiadali trzy tytuły: króla Niemiec, Rzymu i cesarza rzymskiego. Otton I jego następcy byli najpotężniejszymi władcami Europy, ale granice ich państwa nie pokrywały się z granicami państwa karolińskiego. Otton III rozwinął ideę władzy zwierzchniej cesarza nad wszystkimi krajami chrześcijańskiej, łacińskiej Europy. Miejscem koronacji królewskiej stał się Akwizgran, gdzie Otton III kazał odszukać jego grób i wystawił mu okazały grobowiec. Ma całym Półwyspie Apenińskim nowi cesarze nie znaleźli wielu silnych sojuszników. Związane z godnością cesarską panowanie nad Italią zmuszało kolejnych władców Niemiec do prowadzenia wojen na Półwyspie.

Cesarstwo Ottonów
Dziedzictwo Lotara rozpadło się na kilka niezależnych organizmów państwowych (nigdy nie doszło do zjednoczenia). W dawnym państwie Karola Łysego, władzę sprawowały faktycznie lokalne dynastie wyłonione z możnowładztwa, którym udało się w X wieku stworzyć niezależne księstwa. W 987 jeden z nich, Hugo Capet przy poparciu możnowładztwa i a arcybiskupa Reims (ręs) został wybrany królem, odsuwając ostatecznie id tronu Karolingów.

Kształtowanie się Niemiec
Polityczna jedność wschodnich części monarchii karolińskiej spowodowana była długim panowaniem tam Ludwika Niemieckiego. Jednak wzrastała rola książąt i możnowładztwa, którzy często musieli się sami bronić przed najazdami Normanów i Węgrów. Silna władza centralna mogła się też odrodzić dzięki powrotowi do starej germańskiej zasady wybory władcy, który skutecznie zapobiegał dzieleniu państwa między spadkobierców zmarłego króla. Prawdziwe wzmocnienie jedności przyniosły dopiero rządy nowej dynastii saskiej:
a) zdołali położyć kres najazdom Normanów,
b) powstrzymali wyprawy łupieskie Węgrów – rozbicie przez Ottona I oddziałów na Lechowym Polu – 955 rok

Spokój na granicach pozwolił dynastii saskiej powiększyć terytorium królestwa. Włączona została do królestwa: Lotaryngia, na zachodzie trwało podporządkowanie Słowian (chrystianizacja), wcześniej to Sasi zostali brutalnie schrystianizowani przez Karola Wielkiego, a teraz sami podjęli jego dzieło. Stworzono placówkę misyjną w Magdeburgu. Dopiero Otton III zmienił politykę wschodnią. Zawarł przymierze z Bolesławem Chrobrym – 1000 – i uznał niezależność nowych metropolii kościelnych Polski i Węgier.

Dzięki odnowieniu cesarstwa, władcy Niemiec posiadali trzy tytuły:
a) po elekcji stawali się królami Niemiec,
b) po koronacji tytułowali się królami rzymskimi,
c) po odbytej koronacji w Rzymie – cesarzami rzymskimi

Miejscem koronacji stał się Akwizgran, dawna siedziba Karola Wielkiego, gdzie Otton III kazał odszukać jego grób i wystawił mu okazały grobowiec. Nie udało mu się jednak odbudować karolińskiej jedności chrześcijaństwa. Otton III został wygnany z Rzymu, zmarł z dala od stolicy imperium. Panowanie nad Italią zmuszało kolejnych władców Niemiec do prowadzenia wojen na Półwyspie.

Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, istniało od czasów koronacji w Rzymie Ottona I Wielkiego, króla Niemiec, na cesarza w 962. Monarchowie niemieccy używali także tytułów cesarzy rzymskich. Nazwą Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego posługiwano się od XV w. aż do 1806. Miała ona odzwierciedlać dominującą rolę Rzeszy Niemieckiej w ówczesnej Europie i nawiązywała do uniwersalnych tradycji cesarstwa rzymskiego.

Otton II (955-983), z rodu Ludolfingów, król Niemiec od 961, od 967 cesarz, objął tron po śmierci ojca, Ottona I Wielkiego w 973. Ożeniony z księżniczką bizantyjską Teofano. Pokonał i zmusił do płacenia trybutu Danię.
W latach 975, 976 i 977 zorganizował wyprawy przeciw księciu czeskiemu Bolesławowi II, podporządkował Czechy cesarstwu. Pokonał stojącego na czele opozycji wewnętrznej księcia bawarskiego Henryka II zwanego Kłótnikiem. Kontynuując podboje ojca podjął wyprawę zbrojną do Włoch. W walce z Saracenami poniósł dotkliwą klęskę pod Cotrone (982).

Otton I Wielki (912-973), z rodu Ludolfingów, król Niemiec od 936 z dynastii saskiej, cesarz od 962. W 951 podjął próbę opanowania pogrążonych w anarchii wewnętrznej Włoch. Uzyskał hołd lenny od króla Włoch, Berengariusza II z Ivrei. W lipcu 955 odparł najazd Węgrów, w październiku tego roku stłumił powstanie Słowian połabskich, umocnił panowanie Niemiec na ich ziemiach, zakładając organizację kościelną (arcybiskupstwo w Magdeburgu 968).

W 961 zorganizował drugą wyprawę do Włoch, które wypowiedziały zależność lenną. Po szybkim opanowaniu północnej części kraju zdobył Rzym, gdzie 2 II 962 w kościele Św. Piotra odbyła się jego koronacja cesarska. W polityce wewnętrznej podjął kroki mające na celu silniejsze zespolenie ziem niemieckich oraz umocnienie władzy monarszej. Przy realizacji swej polityki oparł się na wyższej hierarchii kościelnej.

Otton III (980-1002), z rodu Ludolfingów, król Niemiec od 983, cesarz od 996. Syn i następca Ottona II. Osobiste rządy objął w 995. Wychowany w kulcie imperium rzymskiego i cesarstwa ottońskiego, kontynuował tradycje rzymskie.

Dążył do utworzenia imperium uniwersalnego, zrzeszające na równych prawach wchodzące w jego skład kraje. W 995 zorganizował wyprawę do Rzymu, pokonał Krescencjuszów, osadził na tronie papieskim swego kuzyna Brunona (Grzegorz V) i w maju 996 odbył koronację cesarską. Spotkał się z opozycją zarówno we Włoszech, jak w Niemczech.

Jeszcze w tym samym roku Grzegorza V wygnano z Rzymu, do władzy powrócili Krescencjusze. Ponownie zajął Rzym w 998, okrutnie rozprawiając się z przeciwnikami. Nie ciesząc się popularnością we własnym kraju, usiłował pozyskać dla swojego programu najwybitniejsze osobistości ówczesnego świata.

Do grona jego najbliższych współpracowników należał Gerbert z Aurillac, którego po śmierci Grzegorza V wyniósł do godności papieża (Sylwester II). Zabiegał o pomoc duchownych autorytetów, m.in. św. Nila, św. Romualda, św. Wojciecha. Na zjeździe w Gnieźnie w 1000 zjednał dla swych planów Bolesława Chrobrego. W 1001 na skutek powstania zmuszony opuścić Rzym.

CESARSTWO OTTONÓW
Tereny monarchii Karola Wielkiego były najeżdżane przez Wikingów i Madziarów. Dotyczyło to również i monarchii wschodniofrankijskiej.(państwo wschodniofrankijskie, które na mocy układu w Verdun otrzymał Ludwik Niemiecki, przeżywało za jego następców okres upadku i wewnętrznego rozbicia ) Władza centralna nie była w stanie zorganizować obrony i bezpieczeństwa, a więc poszczególne części musiały radzić sobie same. W Niemczech doszło do odtworzenia księstw szczepowych. Na ich czele stały wpływowe rody możnowładcze i tak powstały księstwa Bawarii, Saksonii, Frankonii, Szwabii.

W 911 r. wymarła wschodnio- frankijska linia Karolingów. Wtedy książęta wybrali Konrada - księcia Szwabii na króla Niemiec. Nie wszyscy jednak uznali ten wybór. Toczyły się zażarte walki, król umierając na swego następcę wyznaczył Henryka I- księcia saskiego, który panował w latach 919- 936 (był on z dynastii saskiej, która panowała nieprzerwanie do poł. XI w.). Henryk zerwał z zasadą dzielenia królestwa i na następcę wyznaczył drugiego ze swoich synów- Ottona I. Udało mu się także przeprowadzić jego wybór w 929 r. Henryk prowadził aktywną politykę zewnętrzną, przyłączył Lotaryngię, głównym jego osiągnięciem było jadnak pobicie Węgrów nad rzeką Unstrutą w 933 r. Podjął również ekspansię przeciw Słowianom Połabskim, którym narzucił swoje zwierzchnictwo. Jego następca Otton I (936- 973 ) również prowadził politykę centralizacji. Oparł się przy tym na kościele. Wyglądało to w ten sposób, że dobra, które były dotąd nieużytkowane włączył do domeny królewskiej i uczynił z nich nadania dla opactw i biskupstw, oczywiście mając wpływ na wybór tych dostojników. Dzięki temu mógł w jakiś sposób uniezależnić się od świeckich feudałów. Dużym sukcesem Ottona I było powtórne odparcie Węgrów w bitwie na Lechowym Polu w 955 r., a także w tym samym roku stłumił powstanie Słowian Połabskich. Do jego sukcesów należy także to, że władca czeski uznał się jego lennikiem i to, że w roku 951 uzyskał koronę króla Longobardów. Tak więc mógł tytułować królem Franków i Longobardów. Ukoronowaniem jego polityki była ponowna wyprawa do Włoch na wezwanie papieża.( papież miał kłopoty w polityce zew. i wew. ), gdzie 2.II. 962 r. w bazylice św. Piotra władca Franków i Longobardów został ukoronowany na cesarza.