Ery geograficzne

Skamieniałości- szczątki org. żyjących w czasie powstawania badanych osadów, odciśnięte i utrwalone na skałach.
Skamieniałości przewodnie- są bardzo charakterystyczne dla poszczególnych warstw.

Ery prekambryjskie- formowała się skorupa ziemska(archaik)wyst. Silne ruchy górotwórcze, silny wulkanizm. Typowymi skałami są: granit, gnejsy, łupki krystaliczne. Rozpoczęło się życie na Ziemi(w wodzie), bardzo prymitywne rośliny, zwierzęta, glony(sinice), bezkręgowce jamochłony, pierścienice i gąbki.


Era paleozoiczna- bardzo silne ruchy górotwórcze kaledońskie i hercyńskie, obej. Swoim zasięgiem tamtejsze kontynenty. Fałdowanie kaledońskie objęło Appalachy, Szkocję, Skandynawię, śr. Azję. Podczas fałdowania hercyńskiego wypiętrzone zostały obszary śr. Europy aż po Ural, obszary śr. Azji, Appalachy i G. Wododziałowe w Australii. Istniała już bogata fauna morska: skorupiaki, ramienionogi, głowonogi, małże, ślimaki, korale i gąbki. Char. Skamieniałościami przewodnimi tej ery są trylobity i graptolity. W połowie ery pojawiły się pierwotne kręgowce, pierwsze ryby i rośliny lądowe, pod koniec były już ogromne drzewiaste paprocie, skrzypy widłaki, rośliny kwiatowe i szpilkowe. Rozpoczął się rozwój fauny lądowej. Częste były transgresje i regresje morskie.


Era mezozoiczna- wystąpiły silne transgresje morza w jurze i kredzie, pod koniec rozpoczęły się silne ruchy górotwórcze. Ziemię opanowały gady- dinozaury, żyli na lądzie w morzu i powietrzu. Gady morskie: ichtiozaury, plezjozaury, roślinożercy: diplodoki i stegozaury. Drapieżne: tyranozaury. Pierwszy ptak: archeopteryks. Bogata fauna morska: głowonogi, ramienionogi, małże i jeżowce, koralowce i otwornice. Skamieniałości przewodnie: amonity i belemnity. Pod koniec ery nastąpiło zderzenie z ogromnym meteorytem i nastąpiło wymarcie gadów i przekształcenie się ówczesnego świata.


Era kenozoiczna- trwa nadal, dwa okresy trzeciorzęd i czwartorzęd. W trzeciorzędzie wyst. potężne ruchy górotwórcze, które wypiętrzyły najwyższe pasma górskie. Była to orogeneza alpejska. Powstały wówczas: Alpy, Karpaty, Pireneje, Apeniny, Góry Dynarskie, Atlas, Kordyliery, Andy i Himalaje. Ogromny rozwój fauny zaczęły dominować ssaki, na przełomie trzeciorzędu i czwartorzędu istoty ludzkie. Pod konie nastąpiło silne oziębienie klimatu co dało początek epoce lodowcowej w czwartorzędzie. Dzieli się on na dwa okresy zlodowacenia(plejstocen) i współczesny(holocen). W plejstocenie istniało 5 wielkich oziębień klimatu, rozdzielonych okresami ciepłymi. W czasie największego zlodowacenia lądolód pokrywał ogromne obszary Europy, Ameryki Płn. I Azji. Wyginięcie większości roślin i zwierząt sprzed plejstocenu. Pojawiły się: mamuty, nosorożce włochate i ogromne niedźwiedzie. Holocen , ocieplenie klimatu trwa do dziś, liczy kilkanaście tyś. lat. Pojawił się człowiek współczesny i zaczęły się kształtować cywilizacje ludzkie.


Procesy endogeniczne- ruchy izostatyczne, epejrogeniczne, orogeniczne, trzęsienia Ziemi plutonizm, wulkanizm.


Procesy egzogeniczne- wietrzenie, erozja, egzaracja, delfacja, denudacja, transport, akumulacja.