Grecja - warunki geograficzne, najstarsze cywilizacje, ustrój, polonizacja, kierunki kolonizacji, wojny greckie i perskie

1. Warunki geograficzne
a) Położenie: południe Europy, półwysep bałkański, górzyste ukształtowanie terenu, brak żyznych gleb, silnie rozwinięta linia brzegowa
b) klimat: śródziemnomorski czyli ciepłe i suche lato, łagodna i deszczowa zima.
c) bogactwa naturalne: srebro, marmury, glinka ceramiczna
d) zajęcia ludności: słabo rozwinięte rolnictwo z wyjątkiem upraw winorośli, oliwek, drzew figowych, jabłoni i grusz; handel , rzemiosło, zajęcia związane z pracą na morzu.

2. Najstarsze cywilizacje
a) Minojska – rozwinęła się na Krecie na przełomie IV/III-II tys. p. n. e
b) Mykeńska (Achajowie) – zajęli Mykeny na Peloponezie i Kretę. Przejęli sztukę i cywilizację Minojską w II tys. p. n. e
c) Dorycka na XII/XI w. p. n. e – zniszczyli miasta Achajów (kulturę czy cywilizację mykeńską)

3. Ustrój państw Greckich
a) polis – małe organizmy państwowe oparte na formie państw – miast. Obejmowały one obszar miast i terenów przyległych do niego. Ograniczone naturalnymi granicami. Rządzone było przez wszystkich obywateli (mężczyzn), wybierali na roczną kadencję urzędników, mieli obowiązek walki i obrony państwa. Łączyły ich wspólne wierzenia prawa i obyczaje.
b) różne formy ustroju polis:
* tyrania: rządy jednego człowieka, przeważnie arystokraty dążącego do ograniczonej władzy i kontroli wszystkich urzedów
* oligarchia: rządy arystokracji
* demokracja: rządy wszystkich obywateli

4. Polonizacja Grecka
- chęć zdobycia ziemi pod uprawę zbóż i ze złożami surowców
- pozyskanie drewna
- przeludnienie

5. Kierunki kolonizacji
Sycylia (Syrakuzy), Południowa Italia (Neapol), Południowa Francja (Marsylia), tereny nad morzem czarnym, Egipt (Naukratis), Francja, Północne wybrzeże Afryki (Cyrena). Osady zakładane po za macierzystą polis nazywano metropoliami.

6. Znaczenie kolonizacji:
- wpływ kultury i gospodarki greckiej na podbite ziemie
- udoskonalenie budowy okrętów
- rozwój handlu
- upowszechnienie pieniądza
- sprowadzenie taniego zboża i z kolonii do Grecji

7. Ustrój Sparty
a) władza ustawodawcza – zgromadzenie ludowe (wszyscy obywatele, którzy ukończyli 30 lat (mężczyźni)). Przegłosowywali przedstawione ustawy
b) Dwóch Królów – urząd dziedzicy, sprawowany rodziny. Pełnili funkcje kapłańskie, dowodzili armią w czasie wypraw wojennych.
c) władza wykonawcza – władza eforów wybieranych na jeden rok przez zgromadzenie

8. Wychowanie spartańskie
Wychowanie w Sparcie było rygorystyczne. Od momentu urodzin dziecko poddawane zostało opinii rady starszych. To właśnie ta rada decydowała czy przeżyje. Wychowanie miało jeden cel wychować świetnego wojownika. Nie uczono tych sztuk które nie przydadzą się w walce. Do siódmego roku życia chłopiec wychowywany był w domu. Potem zostaje oddany pod opiekę państwa w specjalnych obozach byli szkoleni na świetnych wojowników. Uprawiali ciężkie ćwiczenia fizyczne i wojskowe.

8. Reformy Drakona – 621 r. p. n. e – spisano prawa zwyczajowe aby uchronić ludność Aten od samowoli arystokracji. Późniejszym pokoleniom, prawa te wydały się bardzo surowe.

9. Reformy Solona – 594 r. p. n. e – przyczyną reform były napięcia społeczne, spowodowane niewolą chłopów za długi i utratą przez nich Ziemi.
a) zgromadzenie ludowe
b) rada 400 – wybrana z trzech największych klas, przygotowywana projekty ustaw
c) sąd przysięgłych ateńczyków – ukończone 30 lat, zajmowali się apelacjami od orzeczeń urzędników
d) podział obywateli na 4 klasy
e) monetarna

10. Rządy tyrana Pizystrata – część społeczeństwa była niezadowolona z reform Solona poparła zamach stanu i rządy tyrana. Wprowadził on: rozdał ziemie ubogiej ludności, popierał rozwój osadnictwa, rzemiosła i handlu, rozpoczął bicie monety, wprowadził podatek dochodowy, był mecenasem kultury

11. Reformy Kleistenesa – 508/507 r. p. n. e – jej celem było odebranie arystokracji wpływu na politykę i obalenie tyranii, oraz rozciągnięcie obywatelstwa na wszystkich wolnych mieszkańców attyki.
a) zgromadzenie ludowe
b) rada 500
c) sąd skorupkowy

12. Perykles – V w. p. n. e
a) Zgromadzenie ludowe – mężczyźni którzy ukończyli 20 lat, władza ustawodawcza
b) sądownictwo – do 6000 osób w roku losowo wybieranych

13. Znaczenie demokracji dla Greków
- wolność wypowiedzi, zasada równości w sprawowaniu urzędów
- zasada równości wobec prawa
- identyfikowanie się ze swoim państwem
- rozszerzenie horyzontów myślowych
- wzór do naśladowanie

14. Wojny Greckie
a) Peloponeska – 431 – 404 r. p. n. e – wojna Aten i Sparty o Hegemonię. Ateny dysponowały silną flotą a Sparta armią lądową. Kapitulacja Aten. Na mocy pokoju, ateńczycy wydali Sparcie całą flotę z wyjątkiem 12 okrętów.

15. Wojny Perskie
a) Bitwa pod Maratonem ( 490 r. p. n. e )