Historia eksperymentu, eksperyment "Kłamstwo"

Psychologia społeczna jest nauką empiryczną zajmującą się badaniem wzajemnych
Interakcji zachodzących między ludźmi.Tymi samymi zjawiskami zajmuje się także socjologia i antropologia . Psychologia społeczna nie zajmuje się zjawiskami społecznymi w sensie obiektywnym. Stara się przewidzieć zachowanie człowieka , odpowiedzieć na pytanie na pytania o przyczyny agresji , uprzedzeń ,samotności itp.
Badacz by odpowiedzieć na pytania i rozwiązać wątpilwości , które stawia nauka , potrzebuje szeregu metod badawczych. Do owych metod badawczych stosowanych w psychologii społecznej zaliczany jest między innymi eksperyment(naturalny , laboratoryjny , w terenie)jak również sondaż ankietowy.Ja zajmę się eksperymentem, gdyż ten temat dotyczy mojej pracy i ta forma badania jest w psychologi społecznej stosowana najczęściej.
Ekspeyment umożliwia zbieranie danych w warunkach kontrolowanych , co pomaga w ustaleniu istnienia związku przyczynowo-skutkowego między odpowiednimi zmiennymi.Doświadczenie ,test , badanie , próba , rozważanie , analiza, dociekanie,
poszukiwanie , eksploracja-to tylko niewielka część synonimów tego słowa wypisana ze słownika.Wszystkie te wyrazy wskazują , że eksperyment to pewne działania określonego zjawiska społecznego , nie tylko jego przyczyn powstania , ale również poszczególnych etapów.
Od samego początku idea prowadzenia eksperymentów w celu poznania zjawisk społecznych budzila wiele wątpliwości etycznych i technicznych.Eksperymentami akceptowanymi przez większość badaczy szybko zostały zjawiska zachodzące w wyniku rożnego rodzaju zmian , które nie zostały wywołane umyślnie , dla potrzeb jakiegoś badania(np.osadnictwo na terenach nie zamieszkałych i ich rozwój).Na samym początku takie eksperymebty ograniczały się jedynie do biernej obserwacji badanych.Nie pozwalało to na wlaściwe zanalizowanie wyników obserwacji . Taka postawa ówczesnych badaczy wynikała głównie z dwóch powodów:
-etycznych
-metodologicznych
Uczeni mieli wątpliwości czy mogą poddawać innych przeróżnym próbom badawczym , a jeśli tak to do jakiego stopnia.Zastanawiali się czy owe próby jeśli nawet nie są same w sobie szkodliwe dla badanych , to czy mogą wywołać w ich świadomości szereg zmian i to niejednokrotnie niekorzystnych.To jest tak zwany problem etyczny.
Problem metodologiczny związany jest ze złożonością zagadnienia społecznego oraz z jego dynamicznymi zmianami.Bardzo ciężko jest uchwycić wszystkie aspekty danego zjawiska społecznego zważywszy na jego bezustanny rozwój.
Przeprowadzając jakikolwiek ekspeyment każdy badacz natknie się jeszcze na szereg problemów techniczno-organizacyjnych, które także mogą rzutować na wynik badania.Ponad to przeciwnicy tego badania podkreślają ,żę każdy badany mniej lub bardziej świadomie nastawia się do danego eksperymentu.To także może budzić wątpliwości co autentyczności jego wyników i autentyczności zachowania badanych.
Mimo tych wszelkich wątpliwości ekspeyment jest szeroko stosowany wśród sposobów badania zjawisk społecznych.Wraz z rozwojem tej formy powstało kilka rodzajów eksprymentu:
1 . Eksperyment naturalny – badanie związków przyczynowych między zmiennymi poddanymi integracji badacza w warunkach naturalnych(takich , w których nie nastąpiło wywołane przez zabiegi ekperymentatora odizolowanie od siebie elementów danego eksperymentu.Za zjawisko naturalne można uznać klęski żywiołowe , patologie itp. Ten rodzaj eksperymentu ogranicza badacza do obserwowania zmian zachodzących pod wpływem określonego czynnika.Badacz bada jak zmienia się zachowanie ludzi pod wpływem powstałych niezależnie od nich czynników.Bada on , jak ludzie reagują na te zmiany.Stara się poznać w jaki sposób wpływają one na ich postawy , sposób myślenia i zachowania.Ten rodzaj eksperymentu , mimo Ze prowadzony jest w warunkach naturalnych nie pozwala na określenie wszystkich zmiennych , czynników wpływających na postawy osób w nim uczestniczączych.
2.Eksperyment terenowy-ludzie badani są w względnie naturalnych warunkach. Badzacz przyjmuje ,że wyniki jego badań będą się odnosiły do zachowań innych jednostek w podobnych sytuacjach. Jednak z powodu ”naturalności” otoczenia badacz nie ma wpływu na wszystkie czynniki , jakie mogą oddziaływać na odpowiednie zmienne w sposób trudny do zidentyfikowania. Nazwa tych badań pochodzi od tego ,że badacz przez dłuższy czas przebywa w określonym terenie. Metoda ta polega na traktowaniu pewnego układu społecznego jako pewnej całości. Metoda ta dąży do jak najpełniejszego zanalizowania układu relacji między poszczególnymi częściami tej całości , zasad funkcjonowania oraz dynamiki. Zbieranie danych odbywa się w jednym środowisku(osadzie) , ale wyniki tych badań odnieść można do wszystkich zbiorowości danego typu. Badacz musi się liczyć w tego rodzaju eksperymencie z oskarżeniami ,że nie ma prawa do rozciągania wniosków ze swego badania poza teren , na którym ono przebiegało , gdyż badane przez niego środowisko nie jest podobne pod jakimś istotnym względem do innych środowisk. Badania te dają lepsze rezultaty w badaniu funkcjonowania określonego typu instytucji. W przypadku tych badań wartość zebranych materiałów zależy od przestrzegania kilku reguł .Pierwsza z nich dotyczy wejścia do środowiska .Musi on w danym środowisku być w miarę zaakceptowany. Eksperymenty te są prowadzone we względnie stałych warunkach, co pozwala na rozciągnięcie ich wyników na jednostki. Jednak i tu badacz nie ma wpływu na bodźce działające na daną grupę badawczą.
3.Eksperyment laboratoryjny-umożliwiają sprawowanie ścisłej kontroli nad warunkami , które z założenia nie powinny wpływać na badanie .Badacz może konstruować sytuacje odpowiadające ich projektowi badań Jednak dla wielu sytuacji laboratorium nie jest naturalnym otoczeniem . wyniki otrzymane w laboratorium mogą nie mieć zastosowania w naturalnych warunkach .Jest to również badanie związków przyczynowych między zmiennymi ,poddannymi ingerencji badacza w warunkach laboratoryjnie sztucznie przez niego stworzonych pozwalających na wyeliminowanie wpływu trudnych do kontroli zmiennych występujących w warunkach naturalnych. Badacz tworzy wyizolowaną sytuację. Tworzenie sztucznych sytuacji ma na celu stwierdzenie , czy rzeczywiście zmiany zachodzące w badanej przez nas sytuacji zachodzą właśnie pod wpływem tych , a nie innych czynników ,pozwalają one wykluczyć wpływ innych czynników , niż te które zastosował badacz .Zaletą tych badań jest możliwość kontrolowania każdego kroku podjętego przez siebie badań oraz modyfikowanie warunków podjętego eksperymentu .Aby uniknąć dokonywania zmian w trakcie trwania doświadczenia należy jeszcze przed rozpoczęciem badań ustalić jak najwięcej warunków tego eksperymentu ,by w czasie badań nie przeprowadzać zmian.
Niezależnie od rodzaju eksperymentu ,każdy badacz winien:
· Kontaktować się z jak największą liczbą osób reprezentujących daną grupę
· Nie pomijać osób ,które z racji swego zawodu ,mają kontakt z wieloma ludźmi
· Dostrzec rozbieżność w informacjach o tej samej sprawie oraz wyjaśnianie ich przez odwołanie do danych
· Prowadzić rejestr uzyskanych informacji
· Przestrzeganie zasady anonimowości wypowiedzi
· Unikać zażyłości z ludźmi
· Unikać konfliktów mających miejsce w danym środowisku
Poza opisanymi eksperymentami wyróżnić można jeszcze eksperymenty ex-post – facto, projekcyjne , jednoczesne i sukcesywne.