System partyjny w Wielkiej Brytanii

W Wielkiej Brytanii funkcjonuje system dwupartyjny, co oznacza, że tylko dwie partie spośród wszystkich tam działających mają realne szanse na zdobycie władzy. Są to Partia Pracy oraz Partia Konserwatywna. Początku systemu dwupartyjnego należy się doszukiwać w końcu XVII wieku, kiedy to powstały dwa przeciwległe zgrupowania: abhorrers i petycjoniści.

Nazwa "petycjoniści" wzięła się stąd, że przedstawiciele stronnictwa składali petycje w Izbie Gmin o ograniczenie wykonawczej władzy monarchy. Z kolei słowo "abhorrers" oznacza "oburzający się", ponieważ członkowie tego ugrupowania byli oburzeni owymi postulatami. Z czasem abhorrers przekształcili się w torysów, a petycjoniści w wigów. Torysi opowiadali się za interesami ziemiaństwa, dworu i Kościoła, z kolei wigowie powstali, by sprzeciwić się absolutyzmowi Stewartów. W latach 1688-1689 oba stronnictwa połączyła wspólna walka, która zaskutkowała obaleniem Stewartów, lecz gdy zaczął panować Wilhelm III Orański konflikt odżył.

Następnie w latach 1710-1714 nastąpiły rządy torysów, ale już lata 1715-1762 to czas oligarchii wigów. Dopiero w 1762 roku władza ponownie przeszła we władanie torysów. W roku 1770 król Jerzy III Hanowerski przeforsował powstanie parlamentu torysowskiego. Niepowodzenie, jakim zakończyła się dla Brytyjczyków amerykańska wojna o niepodległość, doprowadziła do jego upadku.

W XIX wieku obie partie uległy przekształceniu. Wigowie stali się Partią Liberalną, z kolei torysi Partią Konserwatywną.

Pod koniec XIX wieku nastąpił wzrost liczby robotników i uzyskanie przez nich praw wyborczych. W sposób naturalny musiało to doprowadzić do powołania do życia partii politycznej reprezentującej ich interesy w parlamencie. Odpowiednia do tego partia powstała w 1900 roku z inicjatywy organizacji robotniczych i związków zawodowych i stopniowo zyskiwała coraz większe poparcie, a co za tym idzie coraz większe znaczenie na brytyjskiej arenie politycznej. Doprowadziło to w 1922 roku do przegrupowania systemu dwupartyjnego. Ostatecznie doszło do wyparcia Partii Liberalnej z układu politycznego. Jej miejsce zajęła Partia Pracy, która od tego momentu rozpoczęła rywalizację z Partią Konserwatywną w Izbie Gmin, po raz pierwszy tworząc rząd mniejszościowy w 1924 roku.

Tak ukształtowany system partyjny funkcjonuje do dziś. Obecnie spekuluje się na temat powrotu liberałów na arenę polityczną. Partia Liberalna ponownie zyskuje coraz większe znaczenie i coraz częściej można spotkać się z głosami mówiącymi, iż koniec systemu dwupartyjnego w Wielkiej Brytanii jest już bliski.