Porównaj świat miasteczka w utworach Mickiewicza i Broniewskiego oraz postaci Ryfki i Karusi. Jak bohaterki postrzegają świat? W jakiej rzeczywistości żyją?

W Mickiewiczowskiej programowej Romantyczności utwór jest chronologicznie osadzony w czasach swojego autora, w realiach dziewiętnastowiecznego małego miasteczka. Klimat tego miasteczka jest swoisty i dobrze skądinąd znany także z innych jego utworów. Miejsce o którym mowa, mogłoby być jakąkolwiek małą kresową mieściną , zamieszkałą od pokoleń przez prostą ludność. Przedstawiona społeczność (poza postacią mędrca), to ludzie z którymi wieszcz w pewien sposób zgadza się, a może nawet utożsamia. Za sprawą czego może on dyskretnie aczkolwiek stanowczo wyrazić swoje poglądy. Pamiętajmy, że „główne założenia filozoficzne i ideowe romantyzmu kształtowały się w sytuacji społeczno-politycznych przemian spowodowanych przez rewolucją francuską oraz w wyniku przewartościowania podstawowych poglądów na świat i człowieka sformułowanych w epoce oświecenia” Romantyzm zanegował m. in. oświeceniowy racjonalizm na rzecz postrzegania zmysłowego. Nie kto inny jak romantycy stworzyli również własną koncepcję narodu, w której zaakcentowali odrębność sytuacji i myśli dziejowych narodów. Przykład stanowi mesjanizm szeroko zakorzeniony w polskiej myśli romantycznej. Broniewski nawiązuje do wieszcza poprzez zaczerpnięty temat i liczne cytaty opisuje zaś bliskie sobie wydarzenia związane z wojną i holokaustem. Pomimo zaczerpniętych motywów autor wprowadza, kolokwialnie mówiąc bardzo słyszalny zgrzyt, tworzy on opozycję, by mocniej zaznaczyć większą brutalność swoich czasów. Czytamy: „nie ma miasteczka, nie ma żywego ducha”, są tylko zgliszcza opuszczone przez ludzi.

U Broniewskiego przestrzeń jest opustoszała, trudno więc mówić o jakiejkolwiek zbiorowości ludzkiej. Nie przypadkowo pojawia się postać Ryfki, Pana Jezusa oraz narratora, resztę stanowią przejezdni, którzy po odegraniu swoich ról opuszczają w pośpiechu to miejsce. Ryfka to trzynastoletnia semitka, symboliczna postać dziecka, będącego niewinną i bezbronną ofiarą wojny. Podobnie, jak główna bohaterka Romantyczności Karusia, tak samo bohaterka Ballad i Romansów na skutek wstrząsu wywołanego stratą najbliższych traci zmysły. U Mickiewicza Karusia kontaktuje się ze zmarłym ukochanym, przez co ściąga na siebie niezrozumienie u ludzi w miasteczku, jest uważana za niespełna rozumu, jest odizolowana przez społeczność.

Skarży się, że jest jej źle w otaczającym ją tłumie, gdyż pozostaje tam samotna, niezrozumiana:
„ Źle mnie w złych ludzi tłumie,
Płaczę , a oni szydzą;
Mówię, nikt nie rozumie;
Widzę, oni nie widzą.”

Dramatyczny los bohaterki romantycznej Karusi można zestawić z losem Ryfki. U Broniewskiego trzynastoletnia ruda, naga dziewczyna została postawiona na tej samej miedzy z Panem Jezusem i rozstrzelana za swoje żydowskie korzenie i wygląd. Wcześniej straciła dom, rodzinę, poczucie wspólnoty z innymi ludźmi. Poznała strach, okrucieństwo, śmierć. Wspólną cechą jest dramatyzm obu postaci, spowodowany nie odwracalnością zbiegu zdarzeń. Ich beznadziejność sytuacji,
z której obłęd jest jedyną drogą egzystencji.