profil

Skamieniałości ich znaczenie w badaniach geologicznych

poleca 86% 103 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Skamieniałości to szczątki zwierząt i roślin lub ślady ich działalności zachowane w naturalny sposób w skałach: szkielety wielkich dinozaurów i drobniutkie organizmy widoczne tylko pod mikroskopem. Większość skamieniałości to twarde części dawnych zwierząt i roślin, takie jak skorupy, kości, zęby czy drewno. Pierwotne substancje tworzące te części mogą być zachowane w nie zmienionym składzie lub też zastąpione przez rozmaite minerały. Proces przechodzenia żywego organizmu w skamieniałość, zwany fosylizacją, trwa miliony lat i jest skrajnie przypadkowy. Zaraz po śmierci organizmu zaczyna się jego rozkład. Muszle, kości i zęby zwierząt albo drewno roślin są bardziej trwałe niż części miękkie, lecz często są rozwłóczane przez zwierzęta, wiatr czy płynącą wodę. Warunkiem utworzenia skamieniałości jest szybkie zagrzebanie szczątków, zanim nie zostaną całkowicie zniszczone. Najczęściej ma to miejsce w osadach przynoszonych przez wodę. Niektóre skamieniałości po pewnym czasie rozpuszczają się, inne zmieniają chemicznie lub są deformowane przez wysoką temperaturę i ciśnienie; niewiele ma szansę przetrwać. Dawne organizmy szczególnie dobrze mogły zachować się w torfie,asfalcie, lodzie i bursztynie. Jaja, odcisk stóp i nory zwierząt też mogą ulegać fosylizacji (skamienieniu). Dzięki skamieniałościom jesteśmy wtajemniczeni w historię Ziemi sprzed setek milionów lat. Badając szczątki zwierząt kopalnych naukowcy są w stanie odtworzyć proces ewolucji ziemskiej flory i fauny.Geologia jest nauka zajmujacą się litosferą .Znaczenie skamieniałości wyznacza nauka zajmująca się nimi . Skamieniałości sa wyznacznikiem przeszłości sa przedstawieniem tego co było.Paleontologia jest to dział nauk zajmujący się badaniem roślin i zwierząt minionych epok geologicznych głównie na podstawie znalezisk kopalnych czyli skamieniałości. Paleontologia dzieli się na:

paleobotanikę - zajmującą się historią świata roślin,
paleozoologię - naukę o zwierzętach poprzednich epok geologicznych.

Naukowe badania skamieniałości rozpoczęto około 300 lat temu, choć niektórzy greccy filozofowie, na przykład Pitagoras, uświadamiali sobie ich prawdziwą naturę już w V w. p.n.e. W średniowieczu wielu przyrodników sądziło, że skamieniałości są wynikiem działania tajemniczej siły plastycznej (vis plastica) formującej je wewnątrz Ziemi. Steno i inni przyrodnicy XVII w. prawidłowo rozpoznali skamieniałości jako pogrzebane szczątki pradawnych zwierząt i roślin. Odtąd okazały się one niezmiernie użyteczne przy oznaczaniu względnego wieku skał. Bez nich nie wiedzielibyśmy nic o pochodzeniu, ewolucji i wymieraniu różnorodnych form życia zamieszkujących niegdyś naszą planetę.Dzięki wiedzy jaką otrzymano od paleontologów jest stworzenie miedzy innymi podziału na ery. Przy pomocy kilku metod, geolodzy ustalili kolejność powstawania poszczególnych skał na całym świecie. Umożliwiło to podział historii Ziemi na okresy, czyli stworzenie tzw. tabeli stratygraficznej.
Skały powstałe wcześniej niż 590 mln lat temu zawierają bardzo niewiele skamieniałości. Te prehistoryczne formacje zostały podzielone na dwie grupy, odpowiadające dwóm okresom. Pierwszy z nich to Archaik — w skałach z tego okresu nie ma żadnych śladów życia. Drugi, charakteryzujący się bardzo skromnymi skamielinami, to Proterozoik. W skałach uformowanych 590 mln lat temu i później, ślady życia na Ziemi są częste. Ten okres dziejow Ziemi geolodzy nazywają Fanerozoikiem.

Skały fanerozoiczne zawierają tak bogaty wachlarz skamieniałości, że trzeba było podzielić je na trzy mniejsze grupy, odpowiadające trzem długim erom. Kolejno po sobie następują:
Paleozoik (rośliny pierwotne), Mezozoik (prymitywne rośliny i zwierzęta). Kenozoik (rozwinięte życie na Ziemi). Każda era podzielona jest na okresy. Pierwszy okres ery paleozoicznej to
Kambr. Współcześni geolodzy przyjmują ten okres za punkt zwrotny w dziejach Ziemi i dlatego czasy wcześniejsze (Archaik i Proterozoik) nazywają Prekambrem. Nazwy poszczególnych okresów pochodzą od terenów, na których po raz pierwszy odnaleziono skały im przypisane. Na przykład Kambr zawdzięcza swą nazwę łacińskiemu słowu określającemu Walię, natomiast Perm to nazwa regionu w Rosji. Jednak Ordowik i Sylur pochodzą od prehistorycznych plemion zamieszkujących niegdyś tereny Wielkiej Brytanii. Jak sama nazwa wskazuje, Karbon i Kreda to pochodne nazw minerałów charakterystycznych dla tych okresów (carbon łać. — węgiel). Co więcej, amerykańscy geolodzy podzielili Karbon na dwie epoki: mississipijską (Dolny Karbon) i pensylwańską (Górny Karbon).

Era kenozoiczna została podzielona na dwa okresy — Trzeciorzęd i Czwartorzęd. Nazwy te są pozostałością starego podziału. Niegdyś geolodzy przypisywali skały do czterech okresów, które nazwali: Pierwszorzęd, Drugorzęd, Trzeciorzęd i Czwartorzęd. Pierwsze dwa terminy wyszły z użycia, dwa pozostałe wciąż są wykorzystywane.
Skały uformowane w Trzeciorzędzie i Czwartorzędzie są tak bogatym źródłem skamieniałości, że okres ten znów podzielono na krótsze odstępy czasowe, zwane epokami. Jeszcze mniejszą jednostką w dziejach Ziemi jest wiek. Przykładem może tu być Wielkie Zlodowacenie w epoce plejstoceńskiej. Tabela stratygraficzna ilustrowała względny wiek skał oraz nazywała poszczególne ery, okresy i epoki, jednak naukowcy wciąż nie byli w stanie określić ile lat, w skali bezwzględnej, każda z tych jedostek trwała.







Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Przeczytaj podobne teksty
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 4 minuty