Astma

Astma jest przewlekłą chorobą zapalną toczącą się w drogach oddechowych (oskrzelach). Rozwijające się zapalenie powoduje, że oskrzela stają się nadmiernie wrażliwe na różne bodźce. Pod wpływem tych bodźców dochodzi do okresowego, często nagłego (napadowego) uogólnionego zwężenia oskrzeli. Mówimy, że oskrzela stają się nadreaktywne, bo reagują zwężeniem na bodźce, które u osób zdrowych nie wywołują żadnej reakcji. To zwężenie oskrzeli jest przyczyną uciążliwych dolegliwości, na które skarżą się chorzy, takich jak kaszel, duszność, świszczący oddech i ciężar w klatce piersiowej. Dolegliwości te ograniczają aktywność fizyczną osoby chorej, utrudniają naukę lub pracę, przerywają sen w nocy, zmuszają do częstych wizyt u lekarza, a czasem są przyczyną pobytu w szpitalu. Te dolegliwości nie muszą być uciążliwe. Można zmniejszyć ich natężenie oraz częstotliwość, a w wielu przypadkach nawet całkowicie wyeliminować. Jest to możliwe, jeśli:
1) poprawnie ocenimy ich znaczenie, co sprowadza się do postawienia właściwego rozpoznania przez lekarza,
2) poznamy czynniki wywołujące objawy choroby, ze szczególnym uwzględnieniem tych, których można uniknąć,
3) wdrożymy odpowiednie skuteczne leczenie zapobiegające występowaniu dolegliwości astmatycznych,
4) nauczymy się kontrolować - za pomocą łatwych do wykonania pomiarów - stan własnych dróg oddechowych i wcześnie rozpoznawać zagrażający napad duszności, co pozwoli uniknąć wystąpienia napadu lub umożliwi szybkie jego przerwanie.
Dlatego każdy chory na astmę powinien jak najwięcej wiedzieć o swojej chorobie, o jej naturze i przebiegu, zasadach leczenia i lekach przepisywanych mu przez lekarza. Chory na astmę powinien aktywnie współpracować z lekarzem w ustaleniu planu leczenia i postępowania w różnych sytuacjach. Takie podejście poprawi skuteczność leczenia i pozwoli zminimalizować zagrożenia.
Pierwsze objawy astmy
Przyjęło się uważać, że astma występuje prawie wyłącznie pod postacią napadów duszności ze świszczącym oddechem. Jednak u wielu osób choroba - szczególnie we wczesnej fazie - nie ma tak dramatycznego przebiegu, dolegliwości są łagodniejsze i mniej charakterystyczne. Nie oznacza to jednak, że mogą być bagatelizowane, gdyż mogą być one wstępem do cięższych postaci choroby. Te łagodniejsze objawy astmy, to:
1) kaszel, przeważnie suchy, nasilający się w nocy, po wysiłku, po ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza lub chłód,
2) świszczący oddech, słyszalny zwłaszcza podczas głębszego oddychania, szczególnie podczas wydmuchiwania powietrza,
3) przyspieszony oddech.
Każdy z tych objawów powinien być wyjaśniony pod kątem przyczyny wystąpienia, co pozwoli wdrożyć odpowiednie leczenie. Utrzymywanie się tych objawów u osób z rozpoznaną astmą wymaga wspólnego z lekarzem przeanalizowania dotychczasowego postępowania i ewentualnej intensyfikacji leczenia.
Co wywołuje napady astmy?
Większość objawów astmy wywoływana jest przez różnorodne bodźce. Należą do nich:
- infekcje układu oddechowego (\"przeziębienie\", grypa, zapalenie zatok obocznych nosa);
- czynniki zwane alergenami: pyłki traw, drzew i chwastów, roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych, sierść psów, kotów i innych zwierząt, pióra; wywołują one objawy astmy tylko u osób uczulonych - stan taki nazywamy alergią;
- zimne powietrze, zmiany pogody, zmienny mikroklimat, na przykład w miejscu pracy;
- pachnące kosmetyki, farby, lakiery i inne lotne chemikalia;
- inne zanieczyszczenia atmosferyczne, zwłaszcza dym tytoniowy i spaliny;
- śmiech, płacz, silne przeżycia psychiczne (stres);
- wysiłek fizyczny;
- aspiryna i inne leki (u niektórych chorych).
Każda osoba, u której występują objawy astmy, powinna wspólnie z lekarzem ustalić, jakie czynniki z tej listy wywołują dolegliwości astmatyczne. W wielu przypadkach ten związek przyczynowy można udowodnić, na przykład wykrywając alergię lub nadwrażliwość na leki. W przypadku wysiłku fizycznego należy ustalić, jakie ćwiczenia wywołują dolegliwości (np. bieg) i wskazać takie, które nie powodują żadnych objawów astmy (np. pływanie
Jakie są cele leczenia astmy?
Podstawowym celem leczenia astmy jest umożliwienie choremu prowadzenia normalnego życia. Pożądane rezultaty leczenia, to: - zmniejszenie częstotliwości i natężenia objawów astmy, w tym dolegliwości nocnych, aż do całkowitego ich usunięcia;
- zredukowanie liczby zaostrzeń choroby wymagających nagłych interwencji lekarskich lub pobytów w szpitalu;
- nieograniczona aktywność życiowa - osiągnięcie i utrzymanie pełnej zdolności do nauki lub pracy;
- zdolność do pełnej aktywności fizycznej;
- możliwie małe uboczne efekty działania leków przeciwastmatycznych.
Powinno się dążyć do osiągnięcia każdego z tych celów. Nie należy akceptować dolegliwości astmatycznych jako nie dających się uniknąć objawów.