Judaizm

Judaizm to najstarsza monoteistyczna religia, prekursor chrześcijaństwa i islamu, narodowa religia Żydów. Równocześnie judaizm jest zespołem wartości, norm i postaw etycznych wynikających z tradycji, obyczaju i religii Żydów. Za założyciela religii judaistycznej, uznającej za jedynego Boga Jahwe, uważa się Mojżesza . Od jego imienia judaizm jest także nazywany religią mojżeszową lub "mozaizmem". W dzisiejszym judaizmie wyróżnia się jeszcze kilka innych odłamów: ortodoksyjny, konserwatywny, reformowany i liberalny.
Symbolami judaizmu są:

1) gwiazda Dawida, zwana także Tarczą Dawida. Jest to sześcioramienna gwiazda utworzona przez dwa przeplatające się trójkąty (heksametr);
2) menora - świecznik siedmioramienny wykonany z jednej bryły metalu, który już w pierwotnej chacie służył do oświetlania świętego miejsca (współcześnie również podstawowy element herbu państwa Izrael).
Miejscem kultu Żydów jest synagoga
Podstawę religii Żydów stanowi:

1) wiara w jednego i jedynego Boga, będącego bytem rzeczywistym;

2) ufność i wiara w posłannictwo religijne Żydów, jako naród wybrany przez Boga.

Zasady religii żydowskiej, będące jednocześnie surowo przestrzeganym prawem, zapisane są w Talmudzie, który jest uzupełnieniem Starego Testamentu.

Doktryna judaizmu określa następujące przymioty Boga:

1) najwyższy byt i stwórca świata, któremu ludzie muszą oddawać cześć;

2) sprawujący opatrzność nad światem;

3) sprawiedliwy i miłosierny;

4) wszechmocny;

5) wszechobecny;

6) bezcielesny (czysty duch), co pociąga za sobą zakaz wyobrażania Boga za pośrednictwem materii - Boga można jedynie przedstawić za pomocą słowa.

Metafizyczną podstawą etyki są przykazania, które ludziom dał Bóg. Kwintesencja etyki judaizmu zawiera się w dwóch sentencjach biblijnych: Będziesz miłował twojego Boga Jahwe z całego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił oraz bliźniego swego jak siebie samego. Ponadto Żydów obowiązuje 613 nakazów i zakazów sformułowanych w Biblii i Talmudzie, szczegółowo regulujących życie Żydów zgodnie z nakazami wiary. Dotyczą one m.in., szabatu, modlitwy, przepisów pokarmowych, świąt, postu, zawierania małżeństwa itd.


Święta żydowskie można podzielić na dwie kategorie: nakazane przez Torę oraz ustanowione później. Do pierwszych należą:
1. Pascha, - zaczyna się na wiosnę 15-go dnia miesiąca trwa 7 i obchodzone jest na pamiątkę wyjścia ludu Izraela z niewoli egipskiej. Jest to najważniejsze i największe święto żydowskie. W czasach istnienia świątyni składano ofiary z baranka, dziś zwyczaj ten zastąpił kawałek pieczonego mięsa podawany podczas uczty paschalnej zwanej seder (porządek). Pierwszego wieczoru Paschy każda rodzina zasiada do uczty sederowej, podczas której najmłodszy z biesiadników zadaje ojcu rodziny cztery pytania związane z historią ucieczki Żydów z Egiptu. Opowieść odczytywana podczas sederu nosi nazwę hagady i przez całe wieki była przepojona ideą wolności i nadzieją powrotu do ziemi przodków.
2. CHAG HAMACOT, czyli Święto Przaśników, które rozpoczyna się po święcie Paschy.
3. SZAWUOT (Święto Tygodni, Zielone Świątki) - odbywa się w 6-tym dniu miesiąca siwan (maj-czerwiec), 50 dni po święcie Paschy i jest w Palestynie świętowaniem żniw, a także rocznicą nadania Tory na Synaju. Stąd zasadniczą częścią modłów w synagogach jest odczytanie dziesięciu przykazań.
4. SUKKOT (Święto Namiotów) - upamiętnia 40-letnią wędrówkę po pustyni po wyjściu z Egiptu, podczas której Żydzi mieszkali w namiotach. Święto rozpoczyna się 15-go dnia miesiąca tiszri (wrzesień-październik), trwa 7 dni i zawiera w sobie elementy radosnego świętowania zbioru plonów. Przez 7 dni Izraelici mieszkają w specjalnie na tę okazję zbudowanych szałasach ozdobionych zielenią. W siódmym dniu odmawia się w synagodze modlitwy dziękczynne za dar Tory, a wieczorem w tanecznym korowodzie obnosi się zwoje Tory wokół synagogi.
5. ROSZ HA-SZANA (Święto Nowego Roku, Święto Trąbek) - obchodzone jest 1-go i 2-go dnia miesiąca tiszri i przypomina o stworzeniu świata i dniu sądu Bożego. Te najbardziej uroczyste dni kalendarza żydowskiego podkreślają duchową więź pomiędzy Bogiem a człowiekiem, zaś trąbienie w róg barani (szofar) rozpoczyna okres pokuty, którego kulminacją jest JOM KIPPUR (Dzień Pojednania, Sądny Dzień). W przeciwieństwie do innych świąt Rosz ha-Szana i Jom Kippur nie upamiętniają żadnego wydarzenia historycznego, lecz uznają Boga za króla wszechświata, a człowiek musi przed nim ugiąć swą wolę. Stąd dęcie w szofar jest wołaniem do Boga o miłosierdzie dla jego stworzeń. Po Rosz ha-Szana następuje 10 dni pokuty (Jamim Noraim. Każdy powinien wtedy starać się przez skruchę i żal za grzechy o przebaczenie. 10-go tiszri nadchodzi wreszcie najbardziej dla Żydów uroczysty dzień w roku, dzień ścisłego postu - Jom Kippur. Jest to dzień, w którym każdy Izraelita może oczyścić się z grzechów i uzyskać odpuszczenie.