Horacy

Znany jest nam tylko jeden dokument przedstawiający biografię Horacego. Jest to tzw. Vita Horatii autorstwa Swetoniusza. Informacje dotyczące poety, zawarte w tym dziele, oparte są w większości na jego własnych wypowiedziach „wydobytych” z jego utworów.

Quintus Horatius Flaccus (bo tak brzmiało jego prawdziwe, trójczłonowe nazwisko) urodził się 8 grudnia 65 r. p.n.e. nad Aufidem w miasteczku Wenuzji (była to wojskowa kolonia rzymska na pograniczu Apulii i Lukanii w południowej Italii). Był synem wyzwoleńca, woźnego przy licytacjach, właściciela niewielkiego folwarku pod Wenuzją. Mimo ograniczonych możliwości finansowych, ojciec starał się zapewnić synowi staranne wykształcenie. Wyjechał wraz z młodym chłopcem do Rzymu, aby ten mógł pobierać nauki z synami ekwitów i senatorów, ponadto uczył go zadowolenia z własnego życia, kazał obserwować ludzkie wady i zalety i na tej podstawie uczyć się, jak godnie żyć, jak postępować w życiu (stąd właśnie charakter
satyr Horacego - nie karciły, ale poprzez ośmieszanie wskazywał dobrą drogę
). Decyzja o wyjeździe związana była również z tym, iż ojciec Horacego pragnął uwolnić się od prowincjonalnych zasad społecznych i towarzyskich, jakie panowały w Wenuzji. Poziom nauczania, jaki zapewniała
szkoła w tym miasteczku, nie zaspokajał ambicji ojca w stosunku do Horacego. Dostrzegał on szczególne zdolności syna i chciał, aby ten je rozwijał.
W roku 55 p.n.e. Horacy przyjechał do Rzymu i rozpoczął edukację w szkole gramatycznej Lucjusza Pupillusa Orbiliusza. Tu zapoznał się z Odyseją Homera (niestety z jednym z gorszych jej przekładów), uczył się języka i literatury greckiej. Iliadę czytał już najprawdopodobniej w oryginale.

Jego ojciec postarał się dla niego również o możliwość studiowania w Atenach. Horacy przybył do tego miasta przed 44 rokiem. Spotkał tam syna Cycerona, Marka, oraz przyszłego protektora poety Tibullę. Poeta uczył się tu filozofii oraz odróżniać dobro od zła. Niewiele wiemy na temat tych studiów. Z pewnością pogłębił on wówczas znajomość literatury greckiej.

Studia przerwała mu wojna. Do Grecji przybyli zabójcy Juliusza Cezara, Brutus i Kasjusz. W Atenach witani byli entuzjastycznie, jako zabójcy dyktatora. Tu rozpoczęli formowanie sił
zbrojnych do walki z triumwirami. Horacy również został zwerbowany do wojska. Dostał dosyć wysoki stopień trybuna wojskowego (dowódca legionu). Prawdopodobnie w roku 43 towarzyszył Brutusowi w misji wojskowej do Azji Mniejszej. Brał udział w bitwie pod Filippi (42 rok), gdzie wraz z innymi, uciekając, rzucił tarczę.
Pierwszy okres twórczości Horacego
Okres ten przypada mniej więcej na lata 40-30 p.n.e. Był to czas tworzenia się przyszłego pryncypatu, ale i ważny okres w dziejach literatury rzymskiej. Wtedy bowiem powstawały pierwsze dzieła tzw. augustowskie. Były to utwory, w których widać było zwrot do dawnej greckiej literatury okresu helleńskiego. Wtedy właśnie Wergiliusz kończył swoje Bukoliki i Georgiki. Horacy natomiast pisał wówczas epody oraz satyry.
Epody nazywane były przez Horacego jambami. Była to manifestacja nowego
klasycyzującego kierunku poezji augustowskiej. Utwory te miały
dwoisty charakter: satyryczny i liryczny. Dedykowane były Mecenasowi.

Satyry Horacy pisał w tych samych latach, co epody. Księga pierwsza powstała między 40 a 35 rokiem, natomiast księga druga w latach 34-30. Podobnie jak poprzednie dzieło poety, satyry dedykowane były Mecenasowi. Pisząc satyry, Horacy kontynuował rzymską tradycję
literacką. Twórcą tego gatunku był Lucilius. Jego satyry (społeczne, polityczne, literackie) znamy tylko z fragmentów. Niektóre z nich zawierały również pierwiastek autobiograficzny. Satyry Horacego różniły się od tych Luciliusa - szły w kierunku moralizatorskiej gawędy. Powodem karcenia i wyśmiewania ludzi przez poetę była miłość do nich. W satyrach przeważała filozofia epikurejska. Niejednokrotnie autor wyśmiewał w nich „stoickie paradoksy”. W utworach tych jest również wiele pierwiastków autobiograficznych. Bywało, iż poeta nazywał swoje satyry gawędami. Często posługiwał się w nich dialogiem, wprowadzając fikcyjnego rozmówcę. Wykorzystywał również parodię.

Liryka wieku dojrzałego
Okres ten przypada na lata 30-23 p.n.e. W 23 roku poeta wydał zbiorek zawierający trzy pierwsze księgi ód. Nie od razu spotkał się z uznaniem
odbiorców, jednak pod koniec tego okresu mógł już pochwalić się niemałą sławą. Był nazywany „pieśniarzem rzymskiej liry”.

Tematyka liryki Horacego skupiała się na sprawach politycznych; widać było w niej ostateczne przejście poety na pozycje augustowskie oraz poparcie polityczne i ideologiczne dla Augusta. Horacy wzorował się na twórczości liryków greckich epoki helleńskiej - Alkajosie, Safonie, Anakreoncie. Horacy w swoich odach najczęściej zwracał się do prawdziwego bądź fikcyjnego rozmówcy. Ody jego są dość krótkie, na ogół nie przekraczają pięciu do dziesięciu strof czterowierszowych, są jednak wyjątki.