Rada Europejska

Rada Europejska

(fr. Conseil européen, ang. European Council)organ Unii Europejskiej mający za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii.

Rady Europejskiej nie należy mylić z Radą Unii Europejskiej ani Radą Europy.
Struktura Rady Europejskiej
Mianem Rady Europejskiej określa się spotkania głów państw lub szefów rządów państw członkowskich (w przypadku Francji i Cypru są to prezydenci, choć zwykle towarzyszą im też premierzy, często prezydent Finlandii zastępuje premiera) oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji.
Konstytucja dla Europy podpisana 29 października 2004 r. przewidywała, że przewodniczący Rady miał być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie raz na pół roku. Traktat lizboński określa, że przewodniczący będzie wybierany raz na 2,5 roku.
Rada Europejska zbiera się zazwyczaj 4 razy w roku, na krótkich, zwykle dwudniowych spotkaniach. Zgodnie z traktatem nicejskim, od momentu rozszerzenia Unii 1 maja 2004 r. wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli.
Uprawnienia Rady Europejskiej
Zgodnie z traktatem z Maastricht Rada Europejska jest ciałem mającym planować kierunki rozwoju Unii i koordynować współpracę w jej ramach. Rada stanowi też forum wymiany poglądów na najwyższym szczeblu politycznym; podejmowane są przez nią problemy o kluczowym znaczeniu dla Unii i jej otoczenia. Podczas spotkań Rady są m.in. opracowywane i podpisywane ostateczne teksty unijnych traktatów.
Szczegółowe kompetencje Rady obejmują przede wszystkim kwestie związane z II filarem UE: wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa. Rada Europejska jest najważniejszym organem w zakresie tej polityki. Od roku 1983 Rada może bezpośrednio włączać się w sprawy znajdujące się w kompetencji Wspólnot Europejskich - działa wtedy jako Rada Unii Europejskiej. Uprawnienie to, obok podobnej nazwy, jest przyczyną częstych kłopotów z odróżnianiem tych dwóch instytucji.
Spotkania Rady kończą się ogłoszeniem wspólnego komunikatu (zwanego konkluzją) przyjętego w drodze konsensusu. Rada jest też zobowiązana do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu szczegółowego raportu z jej obrad. Decyzje podejmowane przez Radę nie mają, co prawda mocy prawnie wiążącej, jednak skład tego organu (jego członkowie są zwierzchnikami ministrów wchodzących w skład Rady Unii Europejskiej) przesądza o przekładaniu się tych decyzji na konkretne akty prawne uchwalane przez odpowiednie organy.
Historia Rady Europejskiej
Rada Europejska wywodzi się z nieformalnych spotkań szefów rządów państw członkowskich Wspólnot Europejskich (tzw. "spotkania na szczycie") odbywanych nieregularnie od 1961 roku. Ich inicjatorem był Charles de Gaulle. W czasie konferencji na szczycie w Paryżu 9-10 grudnia 1974 roku zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotkań i nazwano je Radą Europejską pod silnym wpływem ówczesnego prezydenta Francji (Valery Giscard d'Estaing). Pierwsze posiedzenie Rady miało miejsce w Dublinie w marcu 1975 roku. Spotkania Rady odbywały się odtąd średnio 2-3 razy do roku: raz na pół roku w państwie sprawującym aktualnie prezydencję, zaś ewentualne dodatkowe obrady zwykle w Brukseli.
Kolejnym krokiem w formalizacji spotkań na szczycie była Deklaracja Londyńska przyjęta podczas obrad Rady Europejskiej w 1977 roku. Określono wtedy m.in. liczebność delegacji towarzyszących głowom państw lub rządów, sposób wydawania oficjalnych komunikatów i przygotowywania porządku dziennego obrad. Ważne postanowienia dotyczące Rady zawierała również Uroczysta deklaracja o Unii Europejskiej uchwalona 19 czerwca 1983 r. w Stuttgarcie.
Rada Europejska początkowo nie miała umocowania prawno międzynarodowego. Podstawę traktatową jej funkcjonowania stworzył dopiero Jednolity Akt Europejski, który wszedł w życie w 1987 roku. Traktat z Maastricht ustanawiający Unię Europejską, zmienił umocowanie Rady, która w 1993 r. stała się organem Unii, a nie Wspólnot. Z formalnego punktu widzenia Rada Europejska jest jedynym organem UE - inne główne instytucje są nadal organami Wspólnot Europejskich, z których Unia jedynie korzysta.
Kilku ostatnich przewodniczących
· Angela Merkel, Niemcy (I-VI 2007)
· José Sócrates, Portugalia (VII-XII 2007)
· Janez Janša, Słowenia (I-VI 2008)
· Nicolas Sarkozy, Francja (VII-XII 2008)
· Mirek Topolanek, Czechy (1 I - 8 V 2009)
· Jan Fischer (po zmianie rządu), Czechy (8 V - 30 VI 2009)
· Fredrik Reinfeldt, Szwecja (VII - XII 2009)
Podstawowe różnice pomiędzy Radą Europejską, Radą Europy i radą Unii Europejskiej.

Przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii w jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii.
Skład osobowy, liczba członków Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii Sekretarz Generalny Rady Europy, Komitet Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne, Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy, Instytucje formalnie nie będące organami Rady Europy (Europejski Trybunał Praw Człowieka. ). Członkiem Rady Europy może zostać każde zaproszone przez tę organizację państwo europejskie w posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii
Zadania planuje kierunki rozwoju Unii i koordynuje współpracę w jej ramach planuje kierunki rozwoju Unii i koordynuje współpracę w jej ramach przyjmuje europejskie akty prawne, koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich, zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi, przyjmuje budżet UE, określa kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych.
Cele celem jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami celem jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami celem jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami
Czas działania zmienia się co pół roku zmienia się co pół roku
zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy
Zasady głosowania im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów
Miejsce działania Bruksela Strasburg Bruksela

Konstrukcja organów Wspólnot Europejskich i ich wzajemne zależności są skomplikowane. Mimo że w UE funkcjonyje Rada Unii Europejskiej nazywana też Radą Ministrów UE oraz Parlament Europejski, podział władzy w UE jest bardziej złożony niż mogłoby to wynikać z tych dość złudnych nazw.wpływ polityczny na prawotwórstwo w UE wywiera także Rada Europejska oraz pośrednio państwa członkowskie.
Na dorobek prawny Wspólnot Europejskich składają się prawo pierwotne, czyli traktatowe oraz prawo wtórne, stanowione przez właściwe instytucje Unii Europejskiej. Prawo wtórne tworzą:
- rozporządzenia (mają zasięg ogólny i nie mają sprecyzowanego adresata; nie można ich zmieniać ani uchylać się od ich stosowania, ·- dyrektywy ( są wiążące, co do rezultatu – zobowiązują wszystkie państwa członkowskie do wydania odpowiednich aktów prawnych),
- decyzje (mają charakter indywidualny, w całości są wiążące dla adresata; mogą być kierowane do instytucji jak też osoby fizyczne),
- zalecenia (nie mają mocy wiążącej, sugerują podjęcie określonych działań),
- opinie (nie mające charakteru wiążącego), jak i inne akty organów Unii Europejskiej, także orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje są wydawane przez Radę Unii Europejskiej, nie kiedy przy współudziale Parlamentu Europejskiego. Wyłączna inicjatywa ustawodawcza w tym zakresie przysługuje Komisji Europejskiej. Opinie i zalecenia może wydawać każdy z organów unijnych. Prawo traktatowe ma charakter prawa międzynarodowego publicznego i wszelkie inne akty prawa wspólnotowego muszą by z z nim zgodę, w przeciwnym razie prawo wtórne jest nieważne. W skład dorobku prawnego Wspólnot wchodzą także umowy międzynarodowe zawierane pomiędzy państwami członkowskimi UE a innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Do aktów prawa pierwotnego należą: Traktat Paryski, Traktaty Rzymskie, Jednolity Akt Europejski, Traktat o Unii Europejskiej, Traktat Amsterdamski, Traktaty Akcesyjne, protokoły i deklaracje załączone do powyższych traktatów.


Źródła i bibliografia:
1. Ruszkowski J., Górnicz E.,Żurek M. „Leksykon integracji europejskiej”, Warszawa 2002
2. Leonard D., „Przewodnik po Unii Europejskiej”, The Economist, Warszawa 1998
3. Materiały Komisji Europejskiej http://europa.eu.int