Człowiek

Człowiek jest istotą wyjątkową w całym znanym nam świecie – dzięki bogactwu swej natury rozwija różnorodną działalność (cywilizację, kulturę, sztukę, inżynierię), a skala jego przeżyć jest nieograniczona. Chociaż na świecie żyją miliardy ludzi, każdy z nas jest kimś niepowtarzalnym.
Sami dla siebie stanowimy pod wieloma względami wielką zagadkę. Nie znamy do głębi istoty swego życia, tak ograniczonego, jak uczuciowego i duchowego. Podlegamy tylu sprzecznościom – cieszymy się pięknem świata, miłością bliskich, swoją młodością, pragniemy szczęścia, miłości, majątków, a i tak cierpimy, ranimy się nawzajem, a w końcu i tak umieramy. Przecież dążymy do dobra, a często jesteśmy sprawcami zła, tworzymy dzieła, które mają służyć nam i usprawniać prace, tymczasem mogą być użyte przeciwko nam – całej ludzkości. Jednak przez całe życie staramy się czegoś dowiedzieć, poszukujemy odpowiedzi na pytania o naszą genezę, pochodzenie świata, itd. Zdobytą wiedzę czerpiemy z: doświadczeń, sztuki, przekazów ustnych, pisemnych. Każda z tych dziedzin zajmuje się jakimś fragmentem naszego życia, człowieczeństwa.
„Ciemność błędu i grzechu nigdy jednak nie zdołają do końca zgasić w człowieku światła Boga Stwórcy. W głębi serca stale tęskni za absolutną prawdą i pragnie w pełni ją poznać, czego wymownym dowodem są niestrudzone poszukiwania, jakie człowiek prowadzi na każdym polu i w każdej dziedzinie. Jeszcze dobitniej tego dowodzi jego poszukiwanie sensu życia. Rozwój techniki i nauki dowodzi, bowiem choć stanowi wspaniałe świadectwo inteligencji i wytrwałości człowieka, nie odpowiada jeszcze na ostateczne pytania religijnej ludzkości, ale jest dla niej bodźcem, by podjąć najboleśniejsze i rozstrzygające zmagania, które toczą się w sercu i sumieniu.” Jan Paweł II
Na pytanie o sens naszego życia, o jego pochodzenie i ostateczne przeznaczenie starają się odpowiedzieć filozofowie, mędrcy, ale w szczególności religie. Odpowiada na nie również nasza wiara, czyli chrześcijaństwo, które widząc wyraźnie wielkość i małość człowieka ukazuje nam możliwość osiągnięcia szczęścia wiecznego w Bogu.
1. Pochodzenie – geneza człowieka. W Biblii znajdujemy 2 opowiadania o stworzeniu człowieka przez Boga.
• Pierwsze z nich przedstawia naszą genezę w sposób antropomorficzny na podobieństwo pracy rzemieślnika, który jako Bóg lepi człowieka i tchnie w niego Ducha (Księga Rodzaju). Wskazuje na bliski kontakt człowieka ze światem materialnym(obraz utworzenia go z ziemi)
• Drugie opowiada o stworzeniu człowieka na podobieństwo Bogu. Wskazuje na godność człowieka, związana ze szczególnym powiązaniem z Bogiem, do którego jako jedyni na świecie jesteśmy podobni.
Obydwa opowiadania uzupełniają się, jednak nie ukazują nam, w jaki sposób stworzenie się dokonało, lecz przekazują istotę chrześcijaństwa, czyli podobieństwo samego Najwyższego.
Wyświetlenie początkowych dziejów człowieka – to zadanie nauki , która w miarę rozwoju ludzkości coraz więcej na ten temat potrafi powiedzieć, choć nadal stoi wobec wielu zagadek. Nauka często przyjmuje powstawanie ludzkości w wyniku ewolucji. Kościół jednak wypowiedział się na ten temat np. w Magisterium Kościoła wobec ewolucji, gdzie Jan Paweł II stwierdza:
„Encyklika Humani Genesis, uwzględniając stan badań naukowych swojej epoki, a zarazem wymogi stawiane przez teologię, uznawała doktrynę ,,ewolucjonizmu'' za poważną hipotezę, godną rozważenia i pogłębionej refleksji na równi z hipotezą przeciwną. Dzisiaj, prawie pół wieku po publikacji encykliki, nowe zdobycze nauki każą nam uznać, że teoria ewolucji jest czymś więcej niż hipotezą. Zwraca uwagę fakt, że teoria ta zyskiwała stopniowo coraz większe uznanie naukowców w związku z kolejnymi odkryciami dokonywanymi w różnych dziedzinach nauki. Zbieżność wyników niezależnych badań - bynajmniej niezamierzona i nieprowokowana - sama w sobie stanowi znaczący argument na poparcie tej teorii.”
2. Natura człowieka. Każdy z nas jest istotą duchowo – cielesną. Podlega prawom przyrody; w jego ciele stale dokonuje się przemiana materii – spalanie i przyswajanie pokarmu, budowa nowych komórek. Jego organizm pod wieloma względami podobny jest do organizmu zwierząt: rodzi się, dojrzewa i umiera. A jednak góruje na całą przyrodą przede wszystkim przez to, że poznaje siebi, otaczający go świat, przetwarza go dążąc do piękna i dobra, tworzy kulturę, która pozwala mu żyć we wspólnocie z innymi ludźmi i rozwijać swoje zdolności.
• W filozofii na temat człowieka istnieje wiele odmiennych stanowisk. Materialiści przyjmują, że człowiek jest wyłącznie bytem cielesnym, a spirytualiści, że jest bytem wyłącznie duchowym. W zależności od światopoglądu, jaki wyznają, albo wszystko w człowieku sprowadzają do materii, uważając Zycie duchowe człowieka wyłącznie za jej funkcję, albo tez odwrotnie sądzą, że rzeczywistość jest natury duchowej, a jedynie duch ludzki ujmuje ją, jako cielesną. Są także równorzędne składniki człowieka, które bądź na siebie oddziaływają, bądź rozwijają się równolegle.
• Wiara chrześcijańska podkreśla jedność złożonej natury człowieka. Pismo Św. Wskazuje na pierwiastek duchowy w człowieku mówiąc o jego podobieństwie do Boga, o zdolności poznania, co dobre, a co złe i dokonywania wyboru. Rozumność i wolność ugruntowane są w duchowej naturze człowieka. Pismo Św. Ten duchowy pierwiastek najczęściej nazywa Duszą. Jest on w człowieku najcenniejszy: „Cóż bowiem za korzyść odniesie Człowiek, choćby cały świat zyskał, a na Duszy swojej szkodę poniósł?”(Mt 16,26). Dusza utożsamiana z życiem przeznaczona jest do życia wiecznego. Pismo Św. Nazywa człowieka również ciałem, które choć samo w sobie słabe i podlegające śmierci – zostało stworzone przez Boga, jako dobre i ma kiedyś zmartwychwstać i cieszyć się szczęściem wiecznym u boku Pana.
„Człowiekowi potrzebne jest rozwijanie umysłu i sumienia. Tego często brak ludziom współczesnym. Człowiek jest istota duchową. My wierzący, wiemy, że nie żyjemy w świecie zamkniętym. Wierzymy w Boga. Wielbimy Boga. Szukamy Boga”(Jan Paweł II)
3. Odpowiedzialność moralna i podstawowe prawa człowieka. Wszyscy ludzie pomimo licznych różnic, np. płci, rasy, uzdolnień, posiadają tę samą rozumną i obdarzoną wolnością naturę zostali stworzeni na obraz Boży i odkupieni przez Jezusa Chrystusa. Choć często sami o tym zapominamy i bliźni krzywdzi bliźniego, rodzą sie konflikty zbrojne, musimy pamiętać o tym, że wszyscy są równi swą ludzką godnością i mają te same podstawowe prawa i obowiązki. Pierwszym i najważniejszym jest prawo do Życia i Wolności dla każdego człowieka – inne prawa z nich wynikają, ale są równie istotne.
„Coraz więcej uwagi poświęca się sprawie ludzkiej godności i praw człowieka, które są stopniowo kodyfikowane i stają się przedmiotem prawodawstwa zarówno w poszczególnych krajach, jak i na płaszczyźnie międzynarodowej. Za to powinniśmy być wdzięczni. Nie można jednak zagwarantować rzeczywistego poszanowanie godności człowieka i przestrzegania jego praw, dopóki jednostki i społeczności nie przezwyciężą egoizmu, lęku, chciwości i żądzy władzy.”