Władza wykonawcza RP- prezydent

WŁADZA WYKONAWCZA RP- PREZYDENT

1. Polscy prezydenci:
• Gabriel Narutowicz (1922)
• Stanisław Wojciechowski (1922-1926)
• Ignacy Mościcki (1926-1939)
• Bolesław Bielut (1947-1952)
• Wojciech Jaruzelski (1989-1990)
• Lech Wałęsa (1990-1995)
• Aleksander Kwaśniewski (1995-2005)
• Lech Kaczyński (2005-...)

2. Wybór i odwołanie prezydenta RP.
• Prezydent wybierany jest na 5 letnią kadencję.
• Ta sama osoba może pełnić tą funkcję 2 razy.
• Kandydatem na prezydenta może być osoba, która najpóźniej w dniu wyborów ukończyła 35 lat i uzyskała poparcie przynajmniej 100 tys. obywateli.
• Prezydentem zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnych głosów.
• Ważność wyborów prezydenckich stwierdza sąd najwyższy.
• Kadencja prezydencka rozpoczyna się w dniu złożenia przez niego przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym.
• Kadencja może ulec skróceniu w wypadku śmierci, zrzeczenia się urzędu, stwierdzenia nieważności wyborów, uznania przez Zgromadzenie Narodowe niezdolności do sprawowania funkcji lub orzeczenia Trybunału Stanu, że prezydent złamał konstytucję lub ustawę.

3. Uprawnienia prezydenta.
a) Uprawnienia prezydenta dzielą się na:
• Zwykłe- wymagają kontrasygnaty (podpisu premiera)
• Prerogatyczne- nie wymagają zgody premiera (wymienione w artykule 144 konstytucji)
b) uprawnienia względem parlamentu
• zarządzanie wyborów i zwoływanie pierwszego posiedzenia Izb
• prawo veta(sejm może je odrzucić większością 3/5 głosów)
• podpisywanie ustaw i ich ogłaszanie
• prawo do skrócenia kadencji sejmu, gdy nie uda mu się wyłonić rządu lub nie uchwali budżetu w wymaganym terminie
• występowanie z wnioskiem do sejmuo powołanie prezesa NBP
• prawo zwrócenia się do trybunału konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustaw z konstytucją
c) uprawnienia względem Rady Ministrów
• powoływanie rządu
• dokonywanie zmian w rządzie na wniosek premiera
• zwoływanie w sprawach szczególnej wagi Rady Gabinetowej
• występowanie z wnioskiem do sejmu o postawienie ministra przed Trybunałem Stanu
d) uprawnienia względem władzy sądowniczej
• powoływanie sędziów na wniosek KRS
• powoływanie prezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego oraz jednego członka Krajowej Rady Sądownictwa
e) uprawnienie w zakresie spraw zagranicznych
• reprezentowanie państwa w stosunkach zagranicznych
• ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych
• mianowanie i odwoływanie przedstawicieli Polski w innych państwach lub przy organizacjach międzynarodowych
f) zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi i obronnością
• w czasie pokoju sprawuje władzę za pośrednictwem MON
• w sytuacjach zagrożenia zarządza powszechną lub częściową mobilizację
• wydaje decyzje o użyciu sił zbrojnych dla obrony kraju
• zarządza wprowadzenie stanu wyjątkowego(gdy nie może tego uczynić parlament)
g) tradycyjne uprawnienia
• nadawanie i odbieranie obywatelstwa polskiego
• nadawanie orderów i odznaczeń
• prawo łaski
• nadawanie tytułów profesorskich (profesora zwyczajnego)