Sytuacja społeczna i gospodarcza II RP

II Rzeczpospolita, to kraj, który istniał na mapie Europy przez niecałe 21 lat, od 1918 do 1939 roku. Sytuacja społeczna i gospodarcza państwa nie była stabilna ze względu na wiele czynników zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. II Rzeczpospolita powstała z trzech nierównomiernie rozwijających się zaborów. Jej ludność była niejednolita zarówno pod względem kultury, religii, jak i narodowości. Polska była w okresie międzywojennym państwem demokratycznym do 1926 roku, jak i autorytarnym w okresie rządów sanacji. Wszystkie te czynniki wymuszały szereg działań, które nie zawsze okazywały się jednak skuteczne.
Główną przeszkodą na drodze do zbudowania silnej gospodarki były znaczne różnice w rozwoju regionów należących przed 1918 rokiem do różnych zaborców. Na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego była słabo rozwinięta komunikacja. Gęstość trakcji kolejowych i dróg była nieduża, istniało jedynie kilka ośrodków przemysłowych, a większość ludności była nie dostatecznie wykształcona. Najlepiej rozwinięte były natomiast tereny należące przed 1918 rokiem do Prus. Istniał tam Górnośląski Okręg Przemysłowy, bardzo nowoczesny jak na owe czasy. Ilość analfabetów była niewielka, a gęstość dróg i trakcji kolejowych znaczna. Na ziemiach pochodzących z zaboru austriackiego rozwijało się szkolnictwo, ale wśród mieszkającego w rozdrobnionych gospodarstwach społeczeństwa panowało ubóstwo.
Granice Polski kształtowały się jeszcze przez długie lata po pierwszej wojnie światowej. Trzy powstania śląskie, powstanie wielkopolskie i wojna polsko-bolszewicka sprawiały, że ówczesne społeczeństwo długo musiało czekać na stabilność terytorialną kraju. A gdy wreszcie granice zostały wyznaczone okazało się, że są one bardzo długie i trudne do obrony.
Ludność międzywojennej Polski była zróżnicowana pod wieloma wzglądami. Występowało wiele mniejszości narodowych. Największe z nich to: Żydzi, Ukraińcy, Białorusini oraz Niemcy. Polacy stanowili jedynie około 70% całego społeczeństwa II Rzeczpospolitej. Takie zróżnicowanie prowadziło do licznych przejawów wrogości pomiędzy przedstawicielami mniejszości jak również Polakami. Zróżnicowanie kulturowe stawało się przyczyną wielu konfliktów zarówno na tle religijnym jak i obyczajowym. Nie można oczywiście zapomnieć o tym, że społeczeństwo polskie było podzielone na żyjących w ubóstwie robotników oraz ludzi bardzo zamożnych. Różnica poziomu życia pomiędzy obiema grupami społecznymi stanowiła istotny problem.
Duży wpływ na umocnienie rozwijającego się państwa polskiego miały reformy ministra skarbu i późniejszego premiera Władysława Grabskiego, który stanął na czele Rady Ministrów po upadku odpowiedzialnego za kryzys gospodarczy rządu Wincentego Witosa. Jedną z ważniejszych reform była zamiana Marki polskiej na Złotego polskiego. Jeden Złoty odpowiadał milionowi i ośmiuset tysiącom Marek. Zmiana ta ustabilizowała kurs polskiej waluty w stosunku do dolara i zatrzymała panującą od dłuższego czasu inflację. Kolejne reformy, utworzenie Banku Polskiego, ustabilizowanie budżetu oraz uregulowanie zasad funkcjonowania monopoli państwowych doprowadziły do polepszenia sytuacji gospodarczej kraju oraz wzrostu zaufania społecznego dla działań rządu.
Istotny wpływ na sytuację ekonomiczną gospodarki II Rzeczpospolitej wywarł wielki kryzys lat trzydziestych, który w Polsce miał miejsce w latach 1929 – 1935. Spadek cen produktów rolnych doprowadził do pogorszenia się sytuacji rolników. Wzrastała liczba osób bezrobotnych, gdyż upadło wiele firm. Wpłynęło to na znaczny odpływ zagranicznych inwestorów. Produkcja przemysłowa osiągała jedynie 60% swojej normalnej wielkości. Zaczęły nasilać się strajki i protesty zubożałego społeczeństwa. Konkretne działania zostały podjęte w 1932 roku przez Komitet Ekonomiczny Ministrów, który opracował program walki z kryzysem. Działania polegające głównie na sprzedaży za granice zalegających towarów poniżej kosztów produkcji, czyli dumpingu, organizowaniu robót publicznych oraz wypłacaniu zasiłków bezrobotnym doprowadziły do poprawy koniunktury pod koniec 1935 roku.
W latach 1936-1939 Polska odnotowała wzrost i ożywienie gospodarcze między innymi za sprawą działań ówczesnego ministra polityki i handlu Eugeniusz Kwiatkowskiego. Przyjął on czteroletni plan inwestycyjny. Wybudowano port w Gdyni. Na widłach Wisły i Sanu powstał bardzo nowoczesny Centralny Okręg Przemysłowy, koncentrujący na swoim terenie znaczną część przemysłu kraju. Rozwijały się tam polskie firmy, takie jak Dębica, czy Łucznik, produkujące dobra materialne przeznaczone dla zwykłych obywateli oraz dla armii polskiej. Gdy sytuacja ekonomiczna polepszyła się kraj znów stał się atrakcyjny dla zagranicznych inwestorów. Co doprowadziło w konsekwencji do wzrostu zadowolenia i warunków życia społeczeństwa polskiego.
Na podstawie przedstawionych przeze mnie argumentów można powiedzieć, że sytuacja społeczna i gospodarcza Polski międzywojennej nie była zbyt dobra z wielu powodów. Kraj powstał z trzech zaborów o zróżnicowanym stopniu rozwoju gospodarczego. Społeczeństwo było niejednolite, co powodowało liczne konflikty. Polacy długo walczyli o granice. Kraj dwukrotnie niszczyły kryzysy ekonomiczne, które udawało się przezwyciężyć jedynie dzięki odważnym i skutecznym reformo Władysława Grabskiego oraz Eugeniusza Kwiatowskiego. Należy pamiętać jednak, że II Rzeczpospolita istniała jedynie dwadzieścia lat, czyli bardzo krótko. Pomimo wielu porażek na zawsze jednak stała się symbolem wolności i odrodzenia po stu dwudziestu trzech latach niewoli.