Nałóg
Dramaty alkoholików
Teksty kultury zwykły też opisywać indywidualne dramaty alkoholików. Niektórzy bohaterowie literaccy sięgają po alkohol w chwilach stresu i nim zapijają wyrzuty sumienia, wątpliwości, rozczarowania, bezsens życia. Tytułowy bohater powieści poetyckiej Adama Mickiewicza Konrad Wallenrod pije, bo dźwiga brzemię wielkiej odpowiedzialności: opuścił dom i kochającą żonę, naraził ją na cierpienie i pustelnicze życie, utracił honor, złamał rycerskie słowo – po to, by zgubić Zakon, odwiecznego wroga...
Zemsta na wrogach ojczyzny
Odmienną kategorię stanowi odwet na wrogach ojczyzny. Więźniowie przetrzymywani w celi za działania konspiracyjne w Dziadach cz. III Adama Mickiewicza śpiewają: „Zemsta, zemsta, zemsta na wroga,/z Bogiem i choćby mimo Boga!”. Kordian – tytułowy bohater dramatu romantycznego Juliusza Słowackiego decyduje się na królobójstwo, byle zgładzić cara, który bezprawnie mieni się królem Polski. Z kolei Walter Alf, podszywający się pod rycerza Konrada Wallenroda traci honor, łamie rycerskie słowo,...
Pieniądze – źródłem nieszczęść utracjuszy, hazardzistów, żon modnych
Uzależnienie od wydawania pieniędzy to poważny nałóg, który prowadzi od bogactwa do biedy barona Krzeszowskiego z powieści Lalka Bolesława Prusa. Gdyby nie żona, baron kochający się w wyścigach konnych, hulankach i ekstrawaganckich zakupach, utrzymujący również kobiety, nie miałby prawdopodobnie gdzie mieszkać i za co żyć. Powraca bowiem po wyprowadzce z domu do żony bez żadnych bagaży, kompletnie zrujnowany. Naturę utracjusza mają także inni bohaterowie: syn Barbary i Bogumiła...