Odpowiadają na pytania:
• wo? (gdzie?) i określają miejsce
Hallo Jan, ich bin hier unten. (tu na dole)
Die Kinder gehen nach draußen. (na zewnątrz)
• wohin? (dokąd?), woher? (skąd?) i określają kierunek
Ich bin gerade von dort gekommen. (stamtąd)
| Wo? | Wohin? nach/-hin |
Woher? von/-her |
|
| außen (zewnątrz – po zewnętrznej stronie) |
nach außen (na zewnątrz) |
von außen (z zewnątrz) |
Die Tasse ist außen und innen vergoldet. (zewnątrz i wewnątrz) |
| da (tu, tam – wskazuje na obecność) |
dahin (tam) |
von da/ daher (stamtąd) |
- Hallo Anne, ist Bernd da? - Tut mir Leid, er ist nicht da. Erist noch in der Schule. |
| dort (tam) |
dorthin (tam, w tamtą stronę) |
von dort/ dorther (stamtąd) |
- Wie kommst du dorthin? - Ich weiß noch nicht. |
| draußen (na zewnątrz– poza budynkiem /na dworze, na ulicy) |
nachdraußen (na zewnątrz) |
vondraußen (z zewnątrz) |
Die Kinder sind von draußen gekommen. - Wo ist Michael? - Er steht draußen und sprichtmit unserer Nachbarin. |
| hier (tutaj) |
hierhin (tutaj) |
von hier (stąd) |
- Wo ist hier das Rathaus? - Ich weiß nicht. Ich bin nicht von hier. |
| links (po lewej stronie) |
nach links (w /na lewo) |
von links (z lewej strony) |
- Gucke mal! Wer hat Vorfahrt an der Kreuzung? Ein Auto kommt von rechts und eine Straßenbahn von links. - Ich glaube, die Straßenbahn. |
| rechts (po prawej stronie) |
nach rechts (w / na prawo) |
von rechts (z prawej strony) |
|
| oben (na górze) |
nach oben / hinauf / aufwärts (na / w górę) |
von oben (z góry) |
- Ich möchte noch hier unten im Garten bleiben. - Ich nicht. Ich gehe nach oben und mache uns Kaffee. |
| unten (na dole) |
nach unten/ hinunter/ abwärts (na / w dół) |
von unten (z dołu) |
|
| vorn (z przodu, na przedzie) |
nach vorn /vorwärts (do przodu) |
von vorn (z przodu, od przodu) |
- Ist das deine Familie auf dem Foto? - Ja, vorn stehen meine Geschwister und hinten meine Eltern und Großeltern. Und ich stehe vorne rechts. - Echt! Das hätte ich nicht gedacht. |
| hinten (w tyle, na końcu) |
nach hinten/ rückwärts (w tył, do tyłu) |
von hinten (z / od tyłu, od końca) |
| außen | <-> | innen | - Hast du meinen Autoschlüssel gesehen? Ich suche ihn überall, aber ich kann ihn nirgendwo finden. - Ich habe ihn irgendwo im Wohnzimmer gesehen. - Hallo Eva! Weißt du, wo Julia ist? - Hallo Paul! Sie steht da drüben mit Max. |
| draußen | <-> | drinnen | |
| oben | <-> | unten | |
| links | <-> | rechts | |
| vorn | <-> | hinten | |
| irgendwo (gdziekolwiek, gdzieś) |
<-> | nirgendwo (nigdzie) |
|
| überall (wszędzie) | |||
| drüben (po drugiej stronie) | |||
Częścią składową przysłówków, przyimków i czasowników mogą być słówka -hin i -her. Przy ruchu skierowanym do mówiącego stosujemy -her, a od mówiącego -hin:
Wo geht ihr denn hin? (Gdzie idziecie?)
Wo kommt ihr denn her? (Skąd wracacie?)
-hin / -her + czasownik
Czasowniki z -hin i -her są czasownikami złożonymi rozdzielnie
| hin- | her- |
| Kannst du mich morgen zu Marie hinfahren? (Czy możesz mnie jutro zawieźć do Marie?) Setzen Sie sich hin! (Proszę usiąść) |
Wie lange bist du hergefahren? (Jak długo tutaj jechałaś?) Setzen Sie sich her zu uns! (Proszę usiąść obok nas!) |
-hin / -her + przyimek + czasownik
| hin- | her- |
| Das Kind geht die Treppe hinauf. (Dziecko idzie po schodach na górę. – Mówiący znajduje się na dole.) Martin geht ins Kino hinein. (Martin wchodzi do kina. – Mówiący znajduje się na zewnątrz) |
Das Kind geht die Treppe herauf. (Dziecko idzie po schodach na górę. – Mówiący znajduje się u góry.) Komm herauf! (Chodź na górę!) Martin geht ins Kino herein. (Martin wchodzi do kina. – Mówiący znajduje się wewnątrz.) Komm herein! (Wejdź!) Herein bitte! (Proszę wejść!) |
W mowie potocznej dochodzi do ujednolicenia form -hin i -her
| rein | hinein – herein (oznacza kierunek do środka) |
Kommt rein! (Wejdźcie!) |
| raus | hinaus – heraus (oznacza kierunek na zewnątrz) |
Möchtet ihr kurz rausgehen? (Chcielibyście wyjść na chwilę?) |
| rauf | hinauf – herauf (oznacza kierunek do góry) |
Wir sind hier oben im Dachgeschoss. Kommt doch mal rauf! (Jesteśmy na strychu. Wejdźcie na górę!) |
| runter | hinunter – herunter (oznacza kierunek w dół) |
Anne! Steig sofort vom Tisch runter! (Anne! Zejdź natychmiast ze stołu!) |
| rüber | hinüber – herüber (oznacza kierunekw tamtą / w tę stronę) |