profil

Sługa

poleca 60% 15 głosów

Pewnego razu w okresie generalnych porządków zjawiła się niespodzianie Adela w państwie ptasim ojca. Stanąwszy we drzwiach, załamała ręce nad fetorem, który unosił się w powietrzu– oraz nad kupami kału, zalegającego podłogi, stoły, meble.Szybko, zdecydowana, otworzyła okno, po czym przy pomocy długiej szczotki wprawiła całą masę ptasią w wirowanie. Wzbił się piekielny tuman piór, skrzydeł i krzyku, w którym Adela, podobna do szalejącej Menady, zakrytej młyńcem swego tyrsu, tańczyła taniec zniszczenia. Razem z ptasią gromadą ojciec mój, trzepiąc rękoma, w przerażeniu próbował wznieść się w powietrze. Z wolna przerzedzał się tuman skrzydlaty, aż w końcu na pobojowisku została sama Adela, wyczerpana i dysząca, oraz mój ojciec z miną zafrasowaną i zawstydzoną, gotów do przyjęcia każdej kapitulacji.
(Bruno Schulz, Sklepy cynamonowe)

Służący – na ogół postaci epizodyczne – stanowią bogatą galerię, jeśli nie charakterów, to typów ludzkich. Niekiedy są wiernymi kopiami swych panów, niekiedy ich przeciwieństwem. Różny jest też ich stosunek do panów i panów do nich. Faktem pozostaje, że bez nich niemożliwa by była niejedna intryga w dramacie czy powieści. Niekiedy stanowią też niezbędne tło w szlacheckich czy mieszczańskich domach.

poleca 32% 29 głosów

Sługa wierny

Najczęstszą kreacją sługi w literaturze jest chyba sługa wierny. Ucieleśnieniem wiernej służącej i przyjaciółki jest Brangien z Dziejów Tristana i Izoldy . Zna ona sekrety swojej pani, dba o jej bezpieczeństwo. Gdy okazuje się, że przez jej nieuwagę Tristan i Izolda napili się czarodziejskiego płynu z butli przeznaczonej dla Izoldy i króla Marka, Brangien rozpacza nad nieszczęściem swej pani i nad własnym. By chronić Izoldę, jako dziewica zastępuje ją w małżeńskiej królewskiej sypialni w...

poleca b/d

Skrzywdzona sługa

Warto też wspomnieć o sługach skrzywdzonych. Uboga Hanka z Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej zostaje w domu pani Anieli uwiedziona, zachodzi w ciążę i wówczas traci posadę, po macoszemu, w wyniku interwencji matki chrzestnej, potraktowana odszkodowaniem przez niedoszłą teściową, Dulską.

poleca b/d

Mezalians sługi z panem

W Dolinie Issy Czesława Miłosza szlachcic Romuald Bukowski żeni się z usługującą mu chłopką Barbarką i jest bardzo szczęśliwy, choć w okolicy związek ten traktowany jest jako mezalians. Także w Bożej podszewce Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz Maria Jurewiczowa swata swoją romansującą ze wszystkimi służącą ze zubożałym starym szlachcicem – Mickiewiczem, mieszkającym w bardzo zaniedbanym gospodarstwie.

poleca b/d

Głupi sługa

Inną kreację stanowi sługa głupi. Słudzy tacy występują w nieukończonym dramacie Juliusza Słowackiego Horsztyński (np. Sforka) czy Zemście Aleksandra Fredry – nie najmądrzejszy jest Papkin, ale jeszcze głupszy Dyndalski – flegmatyczny ubogi szlachcic, nieumiejący nawet napisać dyktowanego mu listu (słynna scena ze słowem „mociumpanie”). Opowieści o głupich służących, np. Bogutowej, stanowią też rozrywkę pań z towarzystwa: Cecylii Kolichowskiej i jej przyjaciółek z Granicy Zofii...

poleca 13% 8 głosów

Sprytny sługa

Przeciwieństwem sługi głupiego jest sługa sprytny. Taki jest chciwy Rzędzian, umiejący wpłynąć na swego pana tak, by był dla niego hojny. Tacy są również Kiemlicze, bohaterowie Potopu , służący, gdy trzeba, ojczyźnie i Kmicicowi, którego ratują z opresji. Jednakże przede wszystkim przyświeca im pieniądz,są chciwi i sprytni. Na swój sposób sprytny jest też niedołęga Papkin – bohater Zemsty Aleksandra Fredry, dość tajemnicza, komiczna postać służąca Cześnikowi. Głupota i tchórzostwo nie...

poleca 40% 5 głosów

Sługa – cień swego pana

Dość często występującą kreacją jest też sługa będący cieniem swego pana.Występuje on np. w Mieszczaninie szlachcicem Moliera, gdzie służąca Lucylli i sługa Kleonta kopiują gesty, słowa i zachowania swoich państwa, są w sobie zakochani, tak jak ich państwo, i ostatecznie się pobierają. Los swego sąsiada, a potem pana dzieli też Sancho Pansa z powieści Don Kichot Miguela de Cervantesa Saavedry. Jako giermek towarzyszy mu w wędrówce, ale też w odróżnieniu od swego pana ma więcej rozsądku,...

poleca b/d

Dyskusja sługi z panem

Dyskutuje ze swym panem Kubuś Fatalista, tytułowy bohater oświeceniowej powiastki filozoficznej Diderota. Często wypowiada słowa: „wszystko, co nas spotyka na świecie, zapisane jest w górze”. Chętnie opowiada panu o swych amorach. Ma niewątpliwy talent opowiadacza i zacięcie filozoficzne. Ze swym panem próbuje też dyskutować sługa z Don Juana Moliera, bardzo się jednak asekuruje, boi się bowiem otwarcie krytykować postępowanie swego pana uwodziciela, który igra sobie z uczuciami kolejnych...

poleca b/d

Służąca rządząca w domu

Interesującą postacią jest Adela ze Sklepów cynamonowych Brunona Schulza. Ma ona nad ojcem bohatera, a także i samym chłopcem władzę ze względu na to, że jest atrakcyjną kobietą i bardzo im się podoba. Jest w domu ucieleśnieniem erotyzmu, ale też kobiety silnej, damskich rządów – to ona nieraz upokarza ojca, przerywa fanaberie związane z hodowlą ptactwa, wielką miotłą sprząta dom, przywracając w nim porządek, ale i odzierając go z magii. Wyrzuca Księgę, która fascynuje chłopca, choć...

poleca 34% 3 głosy

Lokaje i „stara sługa chustkowa”

Na uwagę zasługuje też służba w utworach Witolda Gombrowicza. Lokaje z Operetki czy służba z Pornografii jest pokorna, ale panowie traktują ją tak, jakby tylko czyhała na to, by dokonać rewolucyjnego przewrotu. Właśnie dlatego państwo odgradzają się od niej murem rytuałów, obyczajów, formułek, manifestują przed służbą swą pobożność (hierarchia kościelna i religijne rytuały sprzyjają utrzymaniu władzy nad chłopstwem i służbą– Pornografia ). W Ferdydurke ujawnia się fascynacja parobkiem...

poleca b/d

Swawolna służąca

Warto też wspomnieć o kreacji swawolnej służącej. Niewątpliwie taka jest,zdaniem swojej pani, baronowej Krzeszowskiej, jej służąca, epizodyczna bohaterka Lalki Bolesława Prusa. Surowa baronowa jest przekonana, że studenci mieszkający nad nią bałamucą jej sługę, podobnie zresztą jak inne służące i kucharki. W imię moralności żąda ich usunięcia z kamienicy, rażą ją bowiem chichoty służących i kucharek oraz obyczajowa swoboda tego „niższego” świata.

Podoba się? Tak Nie
Więcej informacji: