goły jak święty turecki
‘bardzo ubogi, biedny; taki, który w danej chwili nie ma ani grosza przy duszy’ albo ‘nagi’; wyr. określ., liter. Goły jak święty turecki to goły jak derwisz, muzułmański asceta i mistyk. Porównanie zaczerpnięte prawdopodobnie z XVI-wiecznej „Peregrynacji do Ziemi Świętej” Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła; przełożona na łac., a z niej z powrotem na pol., stała się bardzo popularną lekturą.; Jęz.
gołymi rękami/rękoma
bez pomocy żadnych narzędzi’; wyr. określ.; (…) żeby pozbyć się degenerata, normalni, spokojni ludzie muszą zatłuc go gołymi rękoma? – „Angora”.
Gomora
gonić resztkami sił
‘robić coś resztkami sił, słabnąć’; zwrot; (…) goniąc resztkami sił, Monika dokończyła swoją trasę koncertową. – „Fakt”.
gonić w piętkę
‘tracić sprawność umysłową, postępować w sposób przeczący rozsądkowi, mylnie rozumować’; zwrot; w jęz. łowieckim gonić w piętkę to gonić zwierza w kierunku przeciwnym niż prowadzą tropy; (…) waćpan już zupełnie w piętkę gonisz! – H. Sienkiewicz, Trylogia.
gorąca miłość
‘namiętna, płomienna, żarliwa miłość’; wyr. rzecz.; Ich gorąca miłość wzbudziła zazdrość kolegów. – „Fakt”.
gorąca/burzliwa dyskusja
‘dyskusja bardzo emocjonalna, prowadzona z dużym zaangażowaniem’; wyr. rzecz.; Przez media przetoczyła się gorąca dyskusja na temat nowych matur, zobaczymy, co z tego wyniknie. – Internet.
gorący temat
‘zagadnienie aktualne, na czasie, świeża sprawa będąca przedmiotem dyskusji, sporów’; wyr. rzecz.; Gorące źródła stały się gorącymi tematami. – TVN.
Gordyjski
Gorycz
gorzka pigułka
‘nieprzyjemność, przykrość, rzecz przykra’; wyr. rzecz., medyc.; Dodał jeszcze z kamienną twarzą, że „przecież mamy czas”, co dla Jechanurowa musiało być gorzką pigułką do przełknięcia.
gorzka prawda
gorzka prawda
‘przykra, bolesna prawda, nieprzyjemne, dotkliwe słowa’; wyr.rzecz.; Mamy do czynienia z Łysiakiem – publicystą (…), który nie szczędzi gorzkich prawd bliźniemu swemu. – W. Łysiak; Zamiast schlebiać, powie czasem Polakom parę słów gorzkiej prawdy.
Gorzki
gorzki jak piołun
gorzki jak piołun
‘bardzo gorzki; także o słowach: cyniczny, urągliwy, szyderczy’; wyr. określ., przyr. piołun to posp. w Polsce nazwa chwastu, z którego wyrabia się gorzką nalewkę – piołunówkę; stosowany był też kiedyś jako przyprawa oraz w medycynie; w większych ilościach trujący;
gorzki smak czegoś
‘nieprzyjemne uczucie, którego ktoś doznaje w związku z jakąś sprawą, przykrość’; wyr. rzecz., doznania zmysłowe; Póki nie jest jeszcze za późno, siądźcie do stołu i spróbujcie się porozumieć! Inaczej zostanie gorzki smak rozczarowania. – „Ozon”
Gorzko
gorzko żałować
gorzko żałować
‘wyrzucać sobie nieetyczne postępowanie, niewłaściwą decyzję, odczuwać żal, skruchę’; zwrot; Gorzko może żałować ten, kto wysłuchawszy takich wstępnych pochwał, zacznie myśleć o czym innym.
Gość
Górka
gra nie warta świeczki
gra nie warta świeczki
‘sprawa błaha, niezasługująca na zajmowanie się nią’; wyr. rzecz.; Wydaje mi się, że nie jest to gra warta świeczki, nie ma sensu w to dalej wchodzić. – Internet.
gra warta świeczki
gra warta świeczki
gra warta świeczki
‘sprawa ważna, zasługująca na to, aby się nią zajmować, mogąca się opłacić’; wyr. rzecz.; Czy gra jednak była warta świeczki? Budajczakowie po długotrwałej batalii z urzędniczą machiną odczuwają raczej gorzką satysfakcję. – „Angora”.
grać (główną) rolę
‘spełniać poważne zadanie, mieć wielkie znaczenie’; zwrot, teatr.; Kto w naszej klasie, choć nie aktor, lubi grać główną rolę, chociaż nie muzyk, lubi grać pierwsze skrzypce i kłamać jak z nut, choć nie matematyk, zawsze wtrąci swoje trzy grosze, choć nie fryzjer, lubi dzielić włos na czworo, choć nie ogrodnik lubi obiecywać gruszki na wierzbie. O kim mowa? – AG1; Pieniądze nie grają roli. – „Nowy Dzień”.
grać do kotleta
‘grać, przygrywać w podrzędnych restauracjach, marnując swój muzyczny talent’; zwrot; Jakbym miała ciebie przetłumaczyć, to po prostu grałeś do kotleta. – TVN.
grać komedię
‘udawać coś, maskować się, zachowywać się obłudnie’; zwrot, teatr.; Nie grała komedii, nie udawała lepszej niż była w istocie.
grać komuś na nerwach
‘denerwować kogoś, wyprowadzać kogoś z równowagi’; zwrot; Przepraszam że jestem taki niedelikatny/że obecny/że gram Ci na nerwach/powtarzając ja, o mnie, ze mną. – J. Twardowski.
grać pierwsze skrzypce
grać pierwsze skrzypce
‘być najważniejszym, mieć duże znaczenie, decydujący wpływ na coś, przewodzić komuś, czemuś, dominować, rządzić’; zwrot, muz.; Kto w naszej klasie, choć nie aktor, lubi grać główną rolę, chociaż nie muzyk, lubi grać pierwsze skrzypce i kłamać jak z nut, choć nie matematyk, zawsze wtrąci swoje trzy grosze, choć nie fryzjer, lubi dzielić włos na czworo, choć nie ogrodnik lubi obiecywać gruszki na wierzbie. O kim mowa?
grać w otwarte karty
grać w otwarte karty
‘rozmawiać, przedstawiać sprawę otwarcie, uczciwie, niczego nie ukrywać’; zwrot, karty; Kiedy wreszcie nasi politycy zaczną grać w otwarte karty. To chyba nigdy nie nastąpi . – Internet.
grać/działać na zwłokę
‘dla własnej korzyści opóźniać załatwienie jakiejś sprawy, podjęcie decyzji itp.’; zwrot; Internet.
grać/zagrać komuś na nosie
‘lekceważyć, ignorować kogoś; okazać, okazywać komuś lekceważenie, brak szacunku’; zwrot;
Grek
grobowa cisza
grobowa cisza
‘złowroga, pełna napięcia emocjonalnego’; wyr. rzecz.; (…) wreszcie wyciągnął notes i wśród grobowej ciszy wywołał kogoś do odpowiedzi.
grobowe milczenie
grobowe milczenie
‘uporczywe milczenie; niewyjawianie żadnych tajemnic, sekretów’; wyr. rzecz.; (…) żąda hołdów i pełnego wtórowania lub przynajmniej postawy „morda w kubeł”, czyli grobowego milczenia. – W. Łysiak
Grobowy
Groch
groch z kapustą
groch z kapustą
‘bałagan, nieporządek, zamieszanie’; wyr. rzecz.; łac. cicer cum caule ;