Polska - rok 1956

W 1956 pierwszy raz Polacy dali otwarty wyraz swojemu niezadowoleniu z komunistycznych rządów. Dokładnie było to 28 czerwca, kiedy robotnicy Zakładów Cegielskiego w Poznaniu ogłosili strajk i ruszyli pod budynek Komitetu Wojewódzkiego partii i Urzędu Bezpieczeństwa. Padły strzały, w mieście wybuchły walki.Rozruchy stłumiły oddziały wojska. Wiele osób zginęło, a jeszcze więcej zostało aresztowanych. Władze zapowiedziały surowe represje przeciwko uczestnikom. Wydarzenia poznańskie były początkiem zmian. Punktem kulminacyjnym były obrady VIII Plenum KC PZPR (19-21 października), podczas którego wybrano na I sekretarza Władysława Gomułkę. Społeczeństwo dostrzegało w nim człowieka niezależnego, poddanego represjom w okresie stalinowskim, pokrzywdzonego przez system. W trakcie obrad toczyły się równoległe rozmowy z przybyłym do Warszawy kierownictwem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (z N.S. Chruszczowem na czele), zaniepokojonym sytuacją w Polsce.
Jednocześnie w kierunku Warszawy przesuwały się wojska radzieckie ze stacjonującej w Polsce tzw. Północnej Grupy. Ostatecznie jednak ZSRR nie zdecydował się na zbrojną interwencję. Zwolennicy demokratyzacji organizowali wiece poparcia dla W. Gomułki (największy odbył się 24 października na Placu Defilad w Warszawie z udziałem 400 tys. ludzi).
Rezultatem polskiego października były istotne przemiany społeczne: uwolnienie kardynała S. Wyszyńskiego (28 października), odwołanie ministra obrony narodowej K. Rokossowskiego (13 listopada) i in. generałów oraz wyższych oficerów radzieckich w Wojsku Polskim, zaniechanie kolektywizacji rolnictwa, masowe rehabilitacje ofiar prześladowań politycznych, ograniczenie działalności Służby Bezpieczeństwa oraz ustalenie korzystniejszych dla Polski zasad polsko-radzieckiej współpracy gospodarczej, a także wznowienie repatriacji Polaków z ZSRR.