Przekaźnictwo nerwowe

PRZEKAŹNICTWO NERWOWE: procesy zachodzące w synapsie.

Wyróżniamy 2 typy synaps
A) ELEKTRYCZNE - przekaz jest natychmiastowy. Szczelina synaptyczna jest tak wąska, że fala depolaryzacyjna przeskakuje na drugą błonę. Te synapsy są nieznużalne i szybkie, mogą przewodzić impulsy w dwóch kierunkach. Występują w OUN.
B) CHEMICZNE - przekaz sygnału z jednej komórki na drugą odbywa się przy pomocy substancji chemicznej tzw. mediatora chemicznego. Gdy fala depolaryzacji dotrze do błony prosynaptycznej, drażni pęcherzyki synaptycznej, a te wydzielają mediator np. acetylocholinę, noradrenalinę, dopaminę. Proces ten jest uzależniony od jonów Ca 2, których stężenie w kolbce chwilowo narasta. Mediator szybko dyfunduje przez szczelinę synaptyczną i łączy z błoną postsynaptyczną. Powoduje to szybkie wnikanie jonów Na i K przez błonę postsynaptyczną i powstanie potencjałów zwanych postsynaptycznymi. Są one lokalne, nie rozprzestrzeniają się i sumują w czasie. Jeżeli suma potencjałów postsynaptycznych przekroczy próg pobudliwości, powstaje potencjał czynnościowy, który jest przewodzony do następnej synapsy. Ten typ synaps przewodzi jednokierunkowo. Wadą synaps chemicznych jest dość słabe tempo przekazywania sygnału - zapas mediatora wyczerpuje się, a na syntezę trzeba czasu.

Ze względu na efekt synapsy chemiczne można podzielić na
a) pobudzające - transmitery wywołują w błonie następnej komórki potencjały pobudzające. Nie zawsze pobudzenie synapsy daje pobudzenie następnej komórki. Takie właściwości mają błony dendrytów perikarionów. Daje to bardzo ważną możliwość sumowań pobudzeń;
b) hamujące - wydzielane w nich transmitery wywołują w błonie postsynaptycznej potencjały hamujące. Błona postsynaptyczna ulega hiperpolaryzacji - staje się mniej wrażliwa.

Procesy hamowania i pobudzania odgrywają w układzie nerwowym dużą rolę, ponieważ umożliwiają dokonywanie selekcji przepływających informacji, eliminują przewodzenie impulsów powodowanym działaniem bodźca o małym znaczeniu biologicznym oraz wzmacniają impulsację w przypadku działania bodźców o dużym znaczeniu biologicznym, np. uszkadzających.