Konkursy Chopinowskie

Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina jest jednym z najstarszych i najbardziej prestiżowych konkursów muzycznych na świecie. Należy również do nielicznej grupy monograficznych konkursów pianistycznych, poświęconych wykonawstwu muzyki jednego kompozytora. Pierwszy Konkurs Chopinowski odbył się w 1927 roku w Filharmonii Warszawskiej. Jego inicjatorem był wybitny polski pianista, pedagog i kompozytor - Jerzy Żurawlew. Kolejne konkursu odbywały się - z założenia co pięć lat - w 1932 i 1937 roku. Czwarty konkurs, już powojenny został zorganizowany w 1949 roku, a piąty - w 1955. Od tegoż roku Konkursy im. F. Chopina odbywają się regularnie co pięć lat. Organizatorem trzech pierwszych imprez była Wyższa Szkoła Muzyczna przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Po wojnie konkursy powstawały przy współudziale władz państwowych, tj. Ministerstwa Kultury i Sztuki, które było bezpośrednim zleceniodawcą i koordynatorem prac przygotowawczych. Od 1960 do 2005 roku głównym organizatorem konkursu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Szesnasta edycja w 2010 roku przygotowywana jest przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.

Konkurs Chopinowski od 1957 roku należy do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Genewie.
Grę pianistów ocenia międzynarodowe jury, którego przewodniczącymi byli tacy wybitni chopiniści, jak: Witold Maliszewski (1927), Adam Wieniawski (1932, 1937), Zbigniew Drzewiecki (1949, 1955, 1960, 1965), Kazimierz Sikorski (1970, 1975), Kazimierz Kord (1980) oraz Jan Ekier (1985, 1990 i 1995). W 2000 i 2005 funkcje przewodniczącego pełnił prof. Andrzej Jasiński. Konkurs jest imprezą wieloetapową, od 1970 do 1995 roku ustaloną jako czteroetapową. W pierwszych trzech etapach pianiści wykonywali nokturny, etiudy, ballady, scherza, polonezy, walce, mazurki i sonaty, a w finale - jeden z koncertów Chopina. Regulamin XV Konkursu w 2005 roku wniósł zasadnicze zmiany. Po raz pierwszy bezpośrednio przed konkursem (we wrześniu) zorganizowano w Warszawie eliminacje obowiązujące dla wszystkich kandydatów. Ze względu na bardzo dużą liczbę zgłoszeń (350) przesłuchania eliminacyjne odbywały się równolegle w dwóch salach koncertowych - Akademii Muzycznej i Pałacu Kultury i Nauki. Zasadniczy Konkurs przeprowadzono natomiast w dwóch etapach i finale. W pierwszym etapie uczestnikom pozwolono na większą dowolność. Obok obowiązkowych form muzycznych trwających ok. 20 minut pianista dobierał sobie z podanej listy inne utwory, tak żeby cały recital trwał 40 - 45 minut. Na liście wybieranych najczęściej kompozycji znalazły się m.in.: trzy grupy preludiów (po 6 każda) od nr 7 do 24, Preludium cis-moll op.45, Ronda Scherza, Bolero, Tarantela, Impromptus, nie wykonywane walce, etiudy i inne. W II etapie obok mazurków i sonaty należało wykonać jednego z wielkich polonezów. Koncert w finale jak zwykle zamykał przesłuchania.

Regulamin konkursu przewiduje nagrody główne oraz szereg nagród specjalnych: Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków, Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie za najlepsze wykonanie poloneza oraz Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu.

Konkursom Chopinowskim towarzyszą liczne imprezy - koncerty okolicznościowe, spotkania i dyskusje panelowe, wystawy. Od 1975 roku do stałych imprez towarzyszących konkursom należą obchody rocznicy śmierci Fryderyka Chopina. Dzień 17 października jest włączony do kalendarza konkursu i uznany dniem hołdu składanego kompozytorowi. Z tej okazji w Kościele Św. Krzyża w Warszawie odprawiona zostaje uroczysta msza, podczas której wykonywane jest Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Konkurs im. Fryderyka Chopina jest przeznaczony dla pianistów w wieku od 17 do 28 lat.

Laureaci

1927
I nagroda - Lew Oborin (ZSRR)
II nagroda - Stanisław Szpinalski (Polska)
III nagroda - Róża Etkin-Moszkowska (Polska)

1932
I nagroda - Alexander Uniński (USA)
II nagroda - Imre Ungar (Węgry)
III nagroda - Bolesław Kon (Polska)

1937
I nagroda - Jakov Zak (ZSRR)
II nagroda - Roza Tamarkina (ZSRR)
III nagroda - Witold Małcużyński (Polska)

1949
I nagroda - ex aequo: Halina Czerny-Stefańska (Polska) i Bella Dawidowicz (ZSRR)
II nagroda - Barbara Hesse-Bukowska (Polska)
III nagroda - Waldemar Maciszewski (Polska)

1955
I nagroda - Adam Harasiewicz (Polska)
II nagroda - Władimir Aszkenazi (ZSRR)
III nagroda - Fu T?Sung (Chiny)

1960
I nagroda - Maurizio Pollini (Włochy)
II nagroda - Irina Zarickaja (ZSRR)
III nagroda - Tania Achot-Haroutounian (Iran)

1965
I nagroda - Martha Argerich (Argentyna)
II nagroda - Arthur Moreira-Lima (Brazylia)
III nagroda - Marta Sosińska (Polska)

1970
I nagroda - Garrick Ohlsson (USA)
II nagroda - Mitsuko Uchida (Japonia)
III nagroda - Piotr Paleczny (Polska)

1975
I nagroda - Krystian Zimerman (Polska)
II nagroda - Dina Joffe (ZSRR)
III nagroda - Tatiana Fiedkina (ZSRR)

1980
I nagroda - Dang Thai Son (Wietnam)
II nagroda - Tatiana Szebanowa (ZSRR)
III nagroda - Arutiun Papazjan (ZSRR)

1985
I nagroda - Stanisław Bunin (ZSRR)
II nagroda - Marc Laforet (Francja)
III nagroda - Krzysztof Jabłoński (Polska)

1990
I nagroda - nie przyznano
II nagroda - Kevin Kenner (USA)
III nagroda - Yukio Yokoyama (Japonia)

1995
I nagroda - nie przyznano
II nagroda - ex aequo: Philippe Giusiano (Francja) i Alaxei Sultanov (Rosja)
III nagroda - Gabriela Montero (USA)

2000
I nagroda - Yundi Li (Chiny)
II nagroda - Ingrid Fliter (Argentyna)
III nagroda - Alexander Kobrin (Rosja)

2005
I nagroda - Rafał Blechacz (Polska)
II nagroda - nie przyznano
III nagroda - ex aequo: Dong Hyek Lim i Dong Min Lim (Korea Południowa)

2010
I nagroda - Julianna Awdiejewa
II nagroda - Lukas Geniušas oraz Austria Ingolf Wunder
III nagroda - Daniił Trifonow

2015
I nagroda - Cho Seong-jin
II nagroda - Charles Richard-Hamelin
III nagroda - Kate Liu

2021
I nagroda - Bruce Liu
II nagroda - Alexander Gadjiev oraz Japonia Kyōhei Sorita
III nagroda - Martín García García