Technopolie w Polsce

Wiek XX stał się początkiem rozwoju zaawansowanych technologii w branży: chemicznej, farmaceutycznej, zbrojeniowej, lotniczego i rakietowej, elektromaszynowej, precyzyjnej i elektrycznej. Specyfika tych gałęzi wymagała powstania technopolii. Rozumie się przez nią koncentracje w pewnych obszarach działalności innowacyjnych pod względem technologicznym. Są one miejscem generowania wielu wynalazków i innowacji. Do najbardziej znanych Technopolii zalicza się: Dolinę Krzemową, Drogę 128 koło Bostonu, Tokijski Okręg Przemysłowy. Natomiast na obrzeżach Berlina powstaje Centrum Kooperacji Wschód-Zachód-(najnowocześniejsza technopolia w Europie). Również Paryż i Londyn należą do światowych ośrodków wysokiej technologii. Do technopolii zalicza się także parki technologiczne. Są to ośrodki innowacyjne zlokalizowane w dużych miastach, celowo otoczone terenami zielonymi. Parki technologiczne zajmują się wprowadzaniem osiągnięć naukowych do produkcji wyrobów high-tech. Przemysł zaawansowanych technologii obejmuje produkcję artykułów o nadrzędnym przeznaczeniu i znajdujących zastosowanie we wszystkich działach gospodarki i w codziennym życiu. Największe jednak znaczenie zyskała elektronika, a od momentu wykorzystania tranzystorów i wkładów scalonych –mikroelektronika. Przemysł high-tech jest niezwykle kapitałochłonny, co wynika głównie z bardzo wysokich kosztów badań naukowych, leżących u podstaw gałęzi przemysłu Koszty funkcjonowania zakładów podwyższane są dodatkowo przez ciągłą modernizacje i unowocześnianie produkcji, niezbędne ze względu na dużą konkurencję. Kolejną charakterystyczną cechą przemysłu wysokiego przetwarzania jest rozległa kooperacja często z kilkudziesięcioma zakładami. Charakteryzuje go również zatrudnienie wysoko wykwalifikowanej kadry nie tylko w produkcji, lecz także w działach zbytu i serwisowej obsłudze sprzedanych już wyrobów. Generalnie wszystkie przemysły tej grupy zużywają niewielkie ilości surowców. Ponadto przynoszą one zyski znacznie szybciej niż przemysły tradycyjne. Wymienione cechy decydują o specyficznych (innych niż w przeszłości) warunkach lokalizacji przemysłów zaawansowanych technologii.

Wśród czynników lokalizacji na czoło wysuwają się:
- Bliskie sąsiedztwo wyższych uczelni i innych placówek naukowo-badawczych prowadzących badania innowacyjne i kształtujących kadry.
- Kooperacja z zakładami podobnych branż.
- Duże nakłady na badania podstawowe modernizacja produkcji , testowanie nowych wyrobów.
- Dobra infrastruktura komunikacyjna, ułatwiająca szybki kontakt konstruktorów z innymi ośrodkami –lotniska
- Czyste środowisko niezbędne w procesach technologicznych np. produkcja półprzewodników (czyste powietrze), produkcja krystalicznego kremu (czysta woda)
- Atrakcyjny krajobraz wpływający na intensywność i efektywność pracy umysłowej.

Wymienione czynniki lokalizacji sprawiają, że przemysły zaawansowanych technologii znajdują najlepsze warunki rozwoju na dalekich peryferiach wielkich aglomeracji okręgów przemysłowych albo na terenach rolniczych, dobrze skomunikowanych z dużymi ośrodkami miejskimi. Wysokie koszty własne powodują, że przemysł ten powstaje przede wszystkim w krajach wysoko rozwiniętych, posiadających duże zasoby kapitałowe i naukowe. Jednakże na skutek wyraźnego zróżnicowania etapów procesu produkcyjnego wystąpiły zmiany w zasadach lokalizacji zakładów. W krajach wysoko rozwiniętych pozostaje nadal pierwszy etap tj. badania naukowe oraz opracowanie materiałowej, a także początkowe fazy produkcji. Natomiast automatyczne wytwarzanie półproduktów, ich montaż i testowanie często odbywa się w tania siłę roboczą krajach słabo rozwiniętych. Przykładem są państwa Azji Południowo-Wschodniej, będące obecnie w świecie największą „montownią” elektroniki użytkowej.

Ze względu na czynniki lokalizacji w Polsce mogłyby powstać technopolia na peryferiach Okręgu Warszawskiego oraz Górnośląskiego i Krakowskiego Okręgu przemysłowego. Jak wiemy Warszawski Okręg Przemysłowy jest oparty na aglomeracji warszawskiej. Znajduje się tam dużo wyższych uczelni min. Politechnika Warszawska, Uniwersytet i SGH, oraz placówka naukowo badawcza Polska Akademia Nauk. W obrębie aglomeracji znajdują się zakłady przemysłowe branż przemysłu: elektromaszynowego, metalurgicznego, chemicznego, mineralnego, drewno papierniczego, lekkiego i spożywczego czyli spełniony jest następny warunek jakim jest kooperacja z zakładami podobnych branż. Również mocno rozwinięta bankowość sprzyja lokalizacji. Bardzo wielkim plusem jest infrastruktura komunikacyjna: znajduje się tam międzynarodowe lotnisko „Okęcie”, główne drogi krajowe A1-północ południe i druga łącząca wschód z zachodem (A6)oraz ważny węzeł kolejowy. Również Wisła może być wykorzystana do transportu wodnego, gdyż w stołecznym mieście znajduje się śródlądowy port na Pradze. Te czynniki są głównym powodem do umieszczenia na peryferiach Warszawy technopolii, ale również sprzyja temu czyste i mało zdegradowane środowisko oraz atrakcyjność pobliskich terenów. W Warszawie jest również małe bezrobocie (rynek wchłonąłby ludzi z okolic Łodzi, Radomia, Białegostoku i innych większych miast) i co ważne bardzo dobrze wykwalifikowana siła robocza.

Druga technopolia mogłaby być zlokalizowana na peryferiach komunikacji Górnego Śląska oraz aglomeracji krakowskiej. W Krakowie znajduje się najlepsza uczelnia techniczna w Polsce: Akademia Górniczo-Hutnicza oraz inne wyższe szkoły w dawnej stolicy, na Górnym Śląsku oraz we Wrocławiu oddalonym o 200 km Politechnika Wrocławska znana ostatnio z wynalezienia Cyborga. Dogodne połączenie komunikacyjne sprzyja lokalizacji technopolii. W Krakowie znajduje się lotnisko „Balice”, a w GOP-ie „Pyrzyce”. Silnie zagęszczona sieć linii kolejowych i dróg oraz Kanał Gliwicki łączący Odrę z GOP-em jak i Wisła przepływająca przez Kraków to kolejny czynnik który w tym przypadku znacznie ułatwia lokalizację technopolii. Jedynym problemem aby umieścić w tym miejscu technopolie jest stan środowiska. W samym Śląsku jest ono silnie zdegradowane, ale już na peryferiach sytuacja nie jest tak tragiczna. Atrakcyjność pobliskich terenów jest natomiast wielkim plusem, na „wypady” naukowców doskonale nadaje się Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Puszcza Niepołomicka oraz leżący na południu od tych dwóch okręgów przemysłowych Beskid Zachodni. Innym wielkim plusem jest to, że między Krakowem a Katowicami znajduje się autostrada A4. W okręgach tych podobnie jak w Warszawskim Okręgu Przemysłowym jest duży potencjał energii elektrycznej co jest warunkiem nie tylko powstania technopolii ale w ogóle przemysłu. W Okręgu Krakowskim podobnie jak w Górnośląskim znajdują się wszystkie znane gałęzie przemysłu od górnictwa po lekki i chemiczny. Również wiele zakładów znajduje się w pobliżu planowanej technopolii co znacznie ułatwi kooperacje z technopolią.

Podsumowując w Polsce technopolie te umieściłabym głównie ze względu na:
- Dobrze wykwalifikowaną siłę roboczą oraz bliższe sąsiedztwo wyższych uczelni.
- kooperacje z zakładami podobnych branż.
- Bardzo dobra infrastrukturę komunikacyjna.
- W miarę czyste środowisko.
- Atrakcyjny pobliski krajobraz.