Defragmentacja - to operacje układające pliki na dysku komputerowym tak, aby system miał do nich szybszy dostęp. Najczęściej jest to poukładanie bloków jednego pliku po kolei, kiedy są one rozrzucone po całej partycji.
Zależnie od sprzętu, systemu plików oraz stopnia fragmentacji plików na dysku defragmentacja może trwać od kilku minut do wielu godzin. Niektóre systemy plików takie jak HPFS nie muszą być defragmentowane, gdyż są zaprojektowane tak, aby fragmentacja partycji była jak najmniejsza. Dzięki defragmentacji zwiększa się wydajność systemu plików.
Każdy plik zapisywany na dysku w postaci sektorów o ściśle określonym rozmiarze. Czasem zdarza się tak, że kolejne części pliku są zapisywane w oddalonych od siebie sektorach, mówi się że pliki ulegają fragmentacji. Można temu zaradzić dokonując defragmentacji co nie tylko poprawi rozmieszenie danych na dysku, ale przy okazji przyspieszy działanie całego komputera. Wbudowany w system program do defragmentacji to Defrag.exe, który choć dobrze spełnia powierzoną rolę, całą operację wykonuje bardzo długo, a ważne opcje ma ukryte przed niedoświadczonym użytkownikiem.
Aby uruchomić defragmentację dysku należy:
Krok 1: Wejdź w "Mój Komputer", kliknij prawym przyciskiem myszy na jednym z dysków i wybierz "Właściwości".
Krok 2: Następnie kliknij zakładkę "Narzędzia"
Krok 3: W sekcji Defragmentacja naciśnij "Defragmentuj"
Krok 4: Wybierz dysk (partycję) do defragmentacji
Krok 5: Po wyborze dysku (partycji) naciśnij "Defragmentuj
Teraz należy uzbroić się w cierpliwość. Czas jaki potrzebny jest na zdefragmentowanie dysku zależy od wielkości defragmentowanego obszaru, szybkości dysku, ilości zapisanych danych itp. Na samym dole okna pokazywany jest postęp operacji (w %).
Krok 6: O zakończonym procesie defragmentacji zostaniemy poinformowani następującym komunikatem. Naciskamy "Zamknij"
Krok 7: Dysk (bądź partycja) jest już zdefragmentowany. Warto zrobić to samo ze wszystkimi dyskami (partycjami).
Do defragmentacji dysku można także użyć defragmentatorów np. Diskeeper 10 Professional, Q&Q Defrag,
Fragmentacja - niekorzystne zjawisko, zachodzące w systemie plików, polegające na pojawianiu się nieciągłości obszarów zapisanych i niezapisanych na dysku twardym komputera. Ich przyczyną jest niedoskonała budowa systemu plików, usuwanie i dodawanie nowych plików oraz zmiany, polegające na dopisywaniu i skracaniu plików już istniejących. Niektóre systemy plików wykazują bardzo małą odporność na fragmentację. Wynika to z mało przemyślanych algorytmów, sterujących alokacją danych na sektorach dysku twardego. Przykładem takiego systemu plików jest FAT.
Fragmentacją określa się także zapisywanie poszczególnych plików na oddalonych od siebie sektorach, co powoduje duże opóźnienia w czasie ich odczytu lub zapisu.
Skutki fragmentacji
Najpoważniejszym skutkiem fragmentacji systemu plików jest spadek wydajności operacji na plikach. Duża fragmentacja zmusza do częstej kalibracji głowicy dysku twardego, co jest czasochłonne.
Scandisk to program Microsoftu, dostępny w systemach MS-DOS i Windows, umożliwiający sprawdzanie dysku twardego w poszukiwaniu błędów. W systemie Windows 2000 zastąpiony narzędziem chkdsk (Checkdisk).
Program narzędziowy w Windows. Za jego pomocą możliwe jest sprawdzenie powierzchni nośnika danych w celu odnalezienia ewentualnych błędów oraz ich naprawienia. Błędy najczęściej pojawiają się po zawieszeniu się systemu i ponownym jego restarcie. Aby uruchomić Scandisk w Windows 9x,
- kliknij na przycisk Start
- wybierz menu Programy
- wybierz podmenu Akcesoria
- wybierz podmenu Narzędzia systemowe
- wybierz polecenie ScanDisk.
Natomiast w nowszych Windows-ach jest troche inaczej,
- Kliknij Start a następnie Mój komputer
- Wybierz dysk który chcesz przeskanować w poszukiwaniu błędów
- Naciśnij prawy przycisk myszy
- Następnie wybierz Właściwości
- Kliknij zakładkę Narzędzia a następnie w sekcji "Sprawdzanie dysków" naciśnij przycisk Sprawdź.
W Windows od wersji 95 OSR2, Scandisk uruchamia się automatycznie po niewłaściwym zamknięciu systemu, a także po zresetowaniu komputera.