Charakterystyka stosunków gospodarczych z Rosją

Dzieli nas historia, nie najlepiej układa się też polityka, ale łączą interesy ekonomiczne i kultura - łączą nas partnerskie stosunki i wzajemna zależność w gospodarce. ??Większość surowców energetycznych potrzebnych UE pochodzi z Rosji i zostanie tak jeszcze co najmniej przez 20 lat. Dla Rosji to sytuacja niesłychanie wygodna, bo unijny odbiorca jest pewny, a eksport na Wschód, do Chin i Indii, nie jest jeszcze możliwy na taką skalę, aby było to opłacalne??

Dwustronne stosunki miedzy Polska a ZSRR rozpoczęły się 10 października 1990 roku, kiedy podpisano ?Deklarację o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy szybko podjęto prace nad nowym traktatem międzypaństwowym i 10 grudnia 1991 parafowano ?Traktat o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy?. Po rozwiązaniu ZSRR traktat ten stał się przedmiotem dalszych prac. Władze rosyjskie podpisały go ostatecznie 22 maja 1992 roku. Od tej chwili rozpoczęła się nowa epoka w stosunkach polsko ? rosyjskich. Jej podstawą jest zasada wzajemnego poszanowania suwerenności. Państwa-strony uznały nienaruszalność swoich granic i wyrzekły się roszczeń terytorialnych. Zadeklarowały też gotowość do pokojowego rozstrzygania sporów oraz wyrzekły się agresji we wzajemnych stosunkach. RP i Federacja Rosyjska przyjęły zobowiązania dotyczące rozwoju wzajemnych stosunków gospodarczych, naukowych i kulturalnych, z uwzględnieniem zwrotu dóbr kultury. Przedmiotem kolejnych punktów traktatu były zagadnienia dotyczące współpracy regionalnej.

Po uregulowaniu stosunków z Rosja, Polska zmieniła swój główny cel polityki zagranicznej. Nowy priorytet, to dążenie do członkostwa w NATO. Wprawdzie początkowo nie spotkało się to ze sprzeciwem ze strony Rosji, ale już wiosną 1993 roku Rosja zaczęła protestować przeciwko rozszerzeniu NATO na wschód. W latach 1994 ? 1995 nastąpiło pogorszenie stosunków polsko ? rosyjskich. Rosja zaczęła zdecydowaną kampanię przeciwko rozszerzeniu NATO. Do dalszego pogorszenia wzajemnych stosunków doszło gdy Polska skrytykowała rosyjska agresję w Czeczenii.

Mimo problemów politycznych, stosunki gospodarcze były dobre. W trakcie wizyty Borysa Jelcyna w Polsce, 25 sierpnia 1993 roku, podpisano porozumienie o budowie nowego gazociągu tranzytowego tzw. Jamał ? Europa, który przebiegał przez terytorium Polski. Zawarto też umowę na dostawę rosyjskiego gazu do Polski.
W styczniu 1995 roku uregulowano tez problem wzajemnego zadłużenia na zasadzie opcji zerowej oraz 20 mln dopłaty dla Polski. Nie udało się jednak rozstrzygnąć sporu o podział majątku po byłej RWPG.

W latach 1996 ? 1997 władze polskie przyjęły nową strategie: oddzielono kwestie bezpieczeństwa od innych dziedzin wzajemnych stosunków, przede wszystkim gospodarczych. W 1996 roku podpisano kontrakt na dostawy rosyjskiego gazu na 25 lat. W Polsce kontrakt ten był krytykowany. Zarzucano, że układ jest niekorzystny dla Polski, gdyż wprowadza złe warunki dostaw gazu i ogranicza inne źródła pozyskania tego surowca. W efekcie porozumienia o regulacji kwestii wzajemnego zadłużenia nastąpił wzrost wzajemnych obrotów handlowych. Kwestia rozszerzenia NATO na wschód nie wpływała już tak negatywnie na stosunki polsko- rosyjskie.
W latach 1998 ? 1999 doszło do destabilizacji politycznej w Rosji, co w znacznym stopniu ułatwiło wejście Polski do NATO, ale osłabiło kontakty handlowe miedzy obu krajami.
Z biegiem czasu stosunki polsko-rosyjskie ulegały stałemu pogorszeniu. Jednym z podstawowych powodów tego stanu rzeczy było polskie poparcie dla ukraińskiej ?pomarańczowej rewolucji?. doszło do krótkotrwałej przerwy w dostawach gazu do Polski. Co prawda oficjalnym powodem były naciski Rosji na władze w Mińsku, ale szantaż gazowy Moskwy wobec Białorusi ugodził też rykoszetem w Polskę.
Wobec wzrostu cen ropy naftowej i gazu ziemnego gospodarka rosyjska rozwijała się szybko, toteż władze ?putinowskie? nabrały pewności siebie i dążyły do wzmocnienia pozycji Rosji na arenie międzynarodowej. Jednym z tego przejawów była agresywna retoryka, Polska zaś stawała się w niej jednym z głównych celów ataków.

W listopadzie 2005 roku Rosja wprowadziła zakaz importu polskiego mięsa, co było ewidentną szykaną w stosunku do naszego kraju. Wkrótce Kreml rozszerzył embargo na inne polskie artykuły spożywcze, co poważnie ograniczyło wymianę towarową Polski i Rosji. W styczniu 2006 roku Rosja poważnie ograniczyła z powodów politycznych dostawy gazu na Ukrainę, co również uderzyło w polskich odbiorców tego surowca.

Kiedy ówczesny minister obrony Sikorski zdecydował się odtajnić agresywne plany Układu Warszawskiego sprzed wielu dziesięcioleci, władze rosyjskie zareagowały nerwowo, a kiedy w Warszawie zaczęto rozważać możliwość zainstalowania amerykańskiej ?tarczy antyrakietowej?, Moskwa nie ukrywała już swojej wrogości do Polski.

Obecnie, mówi się o minimalnym ociepleniu stosunków polsko-rosyjskich, po tym jak Donald Tusk poleciał z jednodniową wizytą do Moskwy, gdzie spotkał się z Władimirem Putinem.

Po dojściu Platformy Obywatelskiej do władzy, Rosja zniosła embargo na polskie mięso.
Z pewnością jeśli stosunki polityczne nadal będą złe, relacje gospodarcze szybko się pogorszą. Jeżeli dojdzie do politycznej odwilży, pogorszenie im nie grozi.

?Sprawa jest jasna, ze kto by nie zasiadał na Kremlu to zawsze będą zadry miedzy Polska a Rosja, o winach nie ma co mówić, po obu stronach granicy każdy ma swoje racje?