Antyk

Nie ma chyba takiej epoki, która nie byłaby zafascynowana antykiem. Tematy i motywy mitologiczne inspirują nie tylko poetów i pisarzy, ale również rzeźbiarzy i malarzy. Wiele związków frazeolgicznych zadomowiło się w naszym języku: pięta Achillesa, nić Ariadny, puszka Pandory, syzyfowa praca... Mit jest wciąż żywy, bo jego treść jest uniwersalna. Wyraża on odwieczne, niezmienne uczucia i myśli. Historie ludzi starożytnych pełnią różne funkcje. Opowieści dawnych społeczności mają charakter metaforyczny i symboliczny, i dlatego niosą treści ponadczasowe.


- Teatr grecki wywodzi się z obrzędów ku czci Dionizosa, jego początki sięgają VI w. p.n.e. Dionizyje Wielkie (Miejskie) dały początek tragedii, Dionizyje Małe (Wiejskie) - komedii

"ANTYGONA" SOFOKLES:
Antygona oparta jest na micie Labdakidów, a dokładniej na micie tebańskim.
W skrócie: Antygona jest córką Edypa, siostrą Polinejksa i Etoklesa oraz Ismeny, narzeczoną Hajmona, syna Kreona, władcy Teb i Eurydike. Jej bracia pomordowali się w walce o Teby. Kreon każe pochować Etoklesa, a zakazuje chować Polinejksa (niby, że zdradził, bo poprosił państwo Argos na pomoc w przejęciu władzy po ustalonym roku panowania Etoklesa, który nie dotrzymał obietnicy). Antygona jednak dokonuje pochówku brata i zostaje skazana na powolną śmierć w lochu. Finisz: samobójstwa Antygony, Hajmona i Eurydike.

- mit o Syzyfie

"SYZYFOWE PRACE" STEFAN ŻEROMSKI:
Mit o Syzyfie wykorzystuje Stefan Żeromski w powieści "Syzyfowe prace". Nieefektywny, bezowocny wysiłek Syzyfa (nieustanne wtaczanie głazu na szczyt góry i staczanie się go z wierzchołka) wprowadza pisarz w tytule powieści jako metaforę. Ma ona pokazać daremność wysiłku rusyfikatorów, którym nigdy nie uda się zrusyfikować młodzieży polskiej. Widzimy to na przykładzie Marcina Borowicza. Zdawałoby się, że już uległ rusyfikacji, jednak jedna lekcja języka polskiego, a zwłaszcza recytacja "Reduty Ordona" przez Bernarda Zygiera sprawia przemianę duchową Marcinka. Zrozumiał on, że jest Polakiem i świadomie podjął walkę z rusyfikacją. Wyjątkowo często do kultury antycznej sięga Stanisław Wyspiański - wielki erudyta w tej dziedzinie.

Zeusa, ten rozgniewał się na niego i posłał do niego boga śmierci, aby ten zabrał Syzyfa ze świata. Syzyf uwięził boga śmierci. Wówczas bogowie wysłali Kresa ,aby uwolnił boga śmierci i Syzyf musiał umrzeć, ale przed śmiercią zakazał małżonce grzebania jego zwłok. Dusza jego nie mogła, więc wejść do krainy cieniów i błąkała się po świecie. Bogowie zlitowali się i pozwolili Syzyfowi zejść na trzy dni na ziemi aby ukarał żonę. Syzyf poszedł ale po trzech dniach nie wrócił, bogowie o nim zapomnieli a on żył cicho starając się nie zwracać na siebie uwagi. Dopiero po wielu latach przypomniano sobie o uciekinierze i przyszli, aby zabrać go do Hadesu. Został skazany na wieczne wtaczane na wysoką górę ciężkiego głazu, który przy samym szczycie znowu spadał w dół. Syzyf musiał zaczynać pracę od nowa i bez skutku.


- mit o Dedalu i Ikarze

"IKAR" JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA
Inspiracją do napisania krótkiego opowiadania ?Ikar? przez Jarosława Iwaszkiewicza, był obraz Bruegla oraz wydarzenie jakie zaobserwował autor pewnego wieczoru w okupowanej Warszawie.

Szedł on najprawdopodobniej od Bednarskiej, dość nierozważnie, gdyż wyszedł zza ruszającego tramwaju. Młodzieniec stanął na małej wysepce która znajdowała się na środku drogi. Przed nim była jezdnia, a za nim ruch uliczne. Zaczął powoli iść w stronę ulicy nie odrywając oczu od czytanej książki i nie zwracając uwagi na to co dzieje wokół niego.
Nagle rozległ się pisk hamulców i opon. Auto gwałtownie zmieniło kierunek, zatrzymało się przed rogiem Trębackiej i cudem uniknęło wypadku. Narrator zobaczył, iż była to karetka gestapo i się tym zaniepokoił.

Dla niego Michaś i Ikar to tacy sami bohaterowie. Obydwoje zginęli w bezsensowny sposób. Dla Michasia książka, która czytał, była jak skrzydła dla Ikara. Pozwoliła mu oderwać się od tragicznej okupacyjnej codzienności. Chłopiec czytając książkę, czuł się wolny, okrutny świat wokół nie istniał. Tak samo Ikar, wzbijając się w powietrze, zapomniał o przestrogach ojca i dał ponieść się marzeniom. Tak Michaś, jak i Ikar, zginęli przez nikogo niezauważeni, a ich śmierć była niepotrzebna.

- "KASKADERZY" TADUSZ ŚLIWIAK

Tadeusz Śliwiak w wierszu ?Kaskaderzy? nazywa Ikara ? patronem kaskaderów, świętym ludzi chorych na ryzyko?. Tytułowi bohaterowie nie chcą dożywać sędziwej starości ?trzystu jałowych lat?, wolą żyć krótko i mocno .Obce są im rozważne i przemyślane działania, nużą przygotowania, sprawdzanie zabezpieczeń.

Zadziwiająca jest żywotność antyku, jego nieprzemijająca aktualność. Za każdym razem mit służy do powiedzenia czegoś ważnego o świecie, ojczyźnie, sztuce, człowieku, jego dążeniach, obowiązkach i uczuciach. Już sam mit jest wskazówką, co powinno być dla nas ważne - starożytni stworzyli system wartości uniwersalnych. Dziś jednak mity nabierają dodatkowego znaczenia, chciałoby się powiedzieć, że stają się bardziej aktualne.