Fauna i flora województwa Śląskiego

Plan

1.Wprowadzenie
2.Szata roślinna
3.Świat zwierzęcy
4.Podsumowanie
5.Bibliografia


Wprowadzenie.

Śląsk położony jest w Polsce południowo – zachodniej. Jego powszechnie przyjęty i zakorzeniony w świadomości obraz, nie tylko mieszkańca ziemi śląskiej to wizerunek krainy silnie zdegradowanej przez przemysł .Krajobraz ziemi śląskiej utożsamiany jest z hałdami i wysypiskami śmieci .Województwo śląskie jest terenem bogatym w skarby natury . Stale wydobywa się tu węgiel , rudy ołowiu , cynku , a kiedyś także i srebra . Ze względu na zasoby energetyczne rozwinął się tu przemysł ciężki . Jednak w ostatnim dziesięcioleciu jego rozwój ograniczono , został on zahamowany, mimo tego liczne tereny zabudowy przemysłowej, zwałowiska i hałdy zajmują nadal ogromne powierzchnie. Stopień zniszczenia i zdegradowania środowiska naturalnego jest bardzo różny . Są takie miejsca , gdzie z powodu nagromadzenia toksycznych odpadów zanikły prawie wszystkie formy życia .( hałdy hut , wysypiska). Śląsk nie ma tylko negatywnych cech.Jest to równocześnie piękny i bogaty region. Znajdują się tu rzadkie gatunki zwierząt , roślin i grzybów.
W granicach województwa występuje wiele typów krajobrazów, reprezentowane są prawie wszystkie , jakie spotykamy w Polsce począwszy od krajobrazów górskich po nizinne.
Celem tego referatu jest ukazanie różnorodności gatunkowej organizmów żyjących w tym regionie .

Szata roślinna



Flora Śląska jest bardzo bogata . Liczba 1500 gatunków (obok warzucha polska )roślin wyższych stwierdzonych aktualnie na obszarze regionu stanowi prawie połowę liczby gatunków składających się na florę Polski . Jest to 7 gatunków widłakowatych , 8 skrzypowych , 25 paprociowych , 7 nagonasiennych , i 1253 okrytonasiennych ( dane z 1997 r ) .
1. Endemity , rośliny rzadkie i chronione
Jak wcześniej wspomniano , ziemie śląskie są siedliskiem wielu unikalnych gatunków roślin .Poniżej przedstawiam kilka przykładowych organizmów (po lewej wilczomlecz pstry)
Niewątpliwie najcenniejszą rośliną w naszym regionie jest przedstawiciel jedynego gatunku endemicznego – warzucha polska . Na uwagę zasługuje także bardzo rzadki gatunek storczyka – koślaczek stożkowaty . Szereg organizmów posiada na obszarze województwa granice swych zasięgów , poza którymi nie występuje . Tak więc granicę (po prawej róża francuska) północną występowania osiągają tu m.in. : wierzba śląska, jarząb brekinia, rzeżusznik Hallera , cieszynianka wiosenna , wilczomlecz pstry , omieg górski; granica wschodnia : róża francuska , czartwa pośrednia ; południowa: wierzba czerniawa, , mącznica lekarska .
2.Zespoły roślinne
Rośliny rzadko występują w odosobnieniu , z reguły tworzą skupiska , w których znajdują się zespoły. Na terenie województwa znajduje się wiele takich właśnie zespołów .Można je podzielić na 3 grupy : leśne i zaroślowe, nieleśne naturalne i nieleśne pochodzenia antropogenicznego. Ponadto występują zespoły endemiczne – mają one największą wartość przyrodniczą.
a. zespół endemiczny
Najważniejszym zespołem endemicznym pomijając warzuchę polską , jest zespół oleśnika górskiego – murawa naskalna z oleśnikiem górskim i pięciornikiem wiosennym. . Występuje na Wyżynie Częstochowskiej i stanowi zbiorowisko zastępcze dla innej murawy naskalnej z kostrzewą bladą .(po lewej cis pospolity)Często temu zespołowi towarzysza także zanokcice murowa i skalna , czyścica (obok cis pospolity )drobnokwiatkowa, świetlik wyprężony, wiechlina spłaszczona. Omawiany zespół wykształcił się na wystających ponad ścianę lasu skałkach wapiennych .
b. zbiorowiska leśne i zaroślowe
Drzewostan tych zespołów to głównie sosna pospolita , krzewy kruszyny i jałowca . Runo natomiast tworzą krzewinki , mchy i trawy : mietlica pospolita, śmiałek pogięty , kostrzewa owcza, borówki, orlica pospolita . Ponadto występują tu gruszyczki , pomocnik baldaszkowy , korzeniówka pospolita , widłaki i szczodrzyńce . (po prawej grążel żółty)W zespołach bagiennych borów trzcinkowych (np. okolice Rybnika) runo pokryte jest cienką warstwą torfu , występuje tu często trzcinnik owłosiony , trzęślica modra , żurawina błotna, borówka bagienna, bagno zwyczajne. (po lewej omieg górski) W lasach występują organizmy takie jak turzyca kulista, żywiec dziewięciolistny , czosnek niedźwiedzi , kokorycz pusty , szczyr twardy , przytulia wonna, zawilec gajowy i żółty , pszeniec gajowy , czyściec leśny, tojad dzióbaty, ciemiężyca zielona, jesion, olsza,.
c. zbiorowiska zaroślowe

Rośliny tworzące ten zespół to wierzba szara, wiciowa, trójpręcikowa, purpurowa, bez czarny ,
d. zbiorowiska nieleśne nienaturalne
Do tej grupy należy roślinność błotna , szuwarowa, torfowiska, mszarniki. Znajdują się tu grążel żółty, grzybień biały , rosiczka okrągłolistna, bobrek trójlistkowy , żurawina błotna szczotlicha siwa , strzęplica sina
e. zbiorowiska nieleśne pochodzenia antropogenicznego
Do tej grupy zaliczają się łąki ,zbiorowiska chwastów zbożowych i okopowych ( roślinność segetalna ) – powstająca z woli człowieka i roślinność ruderalna – powstaje mimo woli człowieka , które określane są mianem roślin synatropijnych . Roślinność tych terenów to pełnik europejski, kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, goryczka wąskolistna, kukułka szerokolistna, kłosownica pierzasta , maki , przetaczniki, złoć łąkowa, rolnica pospolita, miłek letni, czechrzyca grzebieniowa , tobołki przerosłe, wierzbówka . Są to tylko niektóre z nich , jednak nie ma większego sensu wymieniać wszystkich.

Świat zwierzęcy


Fauna województwa śląskiego jest stosunkowo bogata i różnorodna . Owa różnorodność wynika z uwarunkowanego historycznie , bogactwa siedlisk występujących na terenie województwa oraz działalności człowieka. W tym przypadku jest ona pozytywna . Jej efektem jest nie tylko wprowadzenie gatunków użytkowych , pożytecznych , czy hodowlanych , ale także powstawanie na przekształconych obszarach mikrosiedlisk kształtujących warunki bytowania wielu innym gatunkom zwierząt .
1. Wśród bezkręgowców występują owady ( ważki, chruściki , kałużnice)pasikonik zielony, świerszcz polny , pijawki, ślimaki, małże ( szczeżuja wielka , skójka malarska) , raki (rzeczny, stawowy , pręgowany) . Rzadkie owady : paź królowej ,torkuć podjadek , kozioróg dębosz, jelonek rogacz, trzmiele, biegacze, tęczniki, mieniaki, szerszeń .Spośród pająków występują tu : tygrzyk paskowany , oraz pospolite krzyżaki , kwietniki, osnuwik pospolity
2. Ryby występujące na ziemiach śląskich występują w górskich odcinkach rzek . Są to : lipienie, miętusy , pstrągi, minog strumieniowy , strzebla potokowa, różanka. Do stawów rekreacyjnych wpuszcza się narybek sandacza ,szczupaka, węgorza. Ponadto introdukowany z Azji amur biały, karp, lin, śliza,
3. Płazy są reprezentowane przez niemal wszystkie gatunki znane w Polsce salamandra plamista, traszka karpacka ( występuje wyłącznie w Karpatach), traszka górska, kumak górski , grzebiuszka ziemna , ropuchy – szara , zielona , paskówka , rzekotka drzewna , żaba śmieszka , trawna, moczarowa.
4. Gady mają na Śląsku 6 przedstawicieli : jaszczurki : zwinka , padalec zwyczajny, zaskroniec zwyczajny, gniewosz plamisty i żmija zygzakowata . Niegdyś występował tu także żółw błotny
5. Ptaki . Ornitolodzy wymieniają 262 gatunki ptaków lęgowych spośród 392 z całej Polski .Bardzo znane gatunki to wróbel , skowronek , bażant, Największe skupiska tworzą gatunki wodno – błotne związane z licznymi zbiornikami błotnymi. Często spotyka się tu stada łabędzi , kaczek , łysek , perkozów, mew. Kaczka krzyżówka , czapla biała, mewa śmieszka , perkoz dwuczuby – to ptaki lecące ze Skandynawii , Niemiec, Pomorza na południe Europy .Ponadto : bąk , bączek , czapla purpurowa , rycyk , cyranka, krakwa, rybitwy, kureczki wodnik , kormoran.
Inne ptaki to bocian biały, europejski , bocian czarny ( w okolicach Rybnika) , myszołów, jastrząb gołębiarz, krogulec, kobuz, pustułka, kania ruda, sokół wędrowny, oraz bielik , sowy , kuropatwy , głuszec, cietrzew
6. Ssaki – Na 63 gatunki ssaków występujących we wszystkich jednostkach województwa śląskiego , 36 to formy rzadko spotykane w Europie . Są to : kret, ryjówki – aksamitna , górska, średnia,rzęsorki, spośród gryzoni – smużka, darniówka tatrzańska, koszatka , popielica, orzesznica, bóbr europejski , suseł moręgowany . Ponadto wydra, ryś, wilk, niedźwiedź brunatny, borsuk , gronostaj , łasica , tchórz , kuny, lisy, jenoty, sarny, dzik , tumaki.



Podsumowanie :

Mimo swych wielu negatywnych stron , region śląski jest piękny , urzekający i zasobny przyrodniczo .Śląsk to kraina o wielkiej różnorodności gatunkowej , jednak stopniowa degradacja środowiska powoduje wymieranie wielu unikatowych organizmów.


Bibliografia:
„Przyroda województwa katowickiego” pod redakcją Krzysztofa Rostańskiego
„ Osobliwości przyrodnicze województwa śląskiego”
„ Geografia . Podręcznik , klasa III gimnazjum”
„ Śląsk” M. Korzycki
Ponadto korzystano z zasobów internetu i encyklopedii multimedialnej.