Dziura ozonowa. Gazy CFE

Ozon – O3, alotropowa odmiana tlenu; od zwykłego tlenu różni się tym, że tworzy cząstkę trójatomową, jest gazem o charakterystycznym orzeźwiającym zapachu; o barwie niebieskawej (w stanie stałym prawie czarny); temperatura wrzenia 111,5o, temperatura topnienia - 192,7o.
Około 15 razy lepiej, niż tlen rozpuszcza się w wodzie. Ozon powstaje z tlenu pod wpływem wyładowań elektrycznych (podczas burzy).
W latach 80-tych XX wieku zaobserwowano zmniejszenie się o 50% zawartości ozonu nad Antarktydą. W 1989r. stwierdzono to nad Arktyką.
Co to są gazy CFE?
Jest go grupa gazów używana do produkcji lodówek, aerozoli, pianek izolacyjnych oraz rozpuszczalników chemicznych. Występują w atmosferze w bardzo małych ilościach, jednak ich działanie można łatwo zaobserwować, ponieważ zatrzymują promieniowanie dwa i pół tysiąca razy efektywniej niż dwutlenek węgla.
Chlorofluorowęgle są odpowiedzialne za poważne uszkodzenia warstwy ozonowej Ziemi. Delikatna warstwa ozonowa chroni Ziemię przed szkodliwym promieniowaniem ultrafilotetowym. Zniszczenie warstwy ozonowej doprowadza nie tylko do ocieplenia klimatu, ale również wystawia bezbronne formy życia na niebezpieczne działanie promieni ultrafioletowych.
Warstwa ozonowa w stratosferze chroni nas pochłaniając nadfioletowe promieniowanie słońca. Jednak wskutek powszechnego działania chlorofluorowęglowodorów (CFCs) – w pojemnikach aerozolowych, w lodówkach, w środkach czyszczących i tworzywach – do atmosfery trafia więcej tych gazów, niż jest ona w stanie ich wchłonąć. W skutek ich rozkładu powstaje chlor, który „atakuje” ozon.
Po raz pierwszy donieśli o tym badacze z zAntarktydy, kiedy w 1985r. utworzyła się dziura w warstwie ozonowej nad częścią półkuli południowej. Naukowcy uważają, że może dojść do zmniejszenia warstwy ozonowej także w innych rejonach Ziemi. Niestety w 1995r. naukowcy stwierdzili obecność takiej dziury w warstwie ozonowej nad Arktyką i częścią północnej Europy.
Najnowsze dane wskazują, że nigdy – od czasów rozpoczęcia pomiarów tj. od 30 lat – spadek ozonu nie był aż tak alarmujący. Ozon zanika nie tylko nad Antarktydą, ale również nad niższymi szerokościami geograficznymi na obu półkulach. Dziura ozonowa nad Antarktydą jest największa z dotychczas obserwowanych. Mierzy obecnie 26 milionów km2. Obecnie jednak ozon zanika praktycznie na całym obszarze kuli ziemskiej, z wyjątkiem pasa tropików. Zwiększona ilość promieni ultrafioletowych przedostających się na ziemię z powodu zaniku warstwy ozonowej może zwiększyć u ludzi liczbę zachorowań na raka i zaćmę, zmniejszyć zbiory niektórych upraw rolnych i zagrozić życiu w morzach.
Dla ozonu zabójcze są freony. Jedna cząsteczka freonu może zabić nawet 100 tysięcy cząsteczek ozonu. Ozon niszczą także: tlenki azotu, halony (materiały gaśnicze), metan, bromek metylu. Naukowcy przypuszczają, że problem dziury ozonowej będzie bardzo ostry przez najbliższych 10-20 lat, a następnie sytuacja zacznie się poprawiać. Pełne odtworzenie warstwy ozonowej, w sprzyjających warunkach, nastąpi około 2050 roku. Zmiany klimatyczne z pewnością opóźnią ten proces.