"Zbrodnia i Kara" - filozofia poza dobrem i złem

W współczesnym świecie postawa wynikająca z filozofii „poza dobrem i złem”, jest coraz bardziej popularna. Te pojęcia moralne stają się obecnie względne. Nie ma obecnie jednoznacznej definicji co jest dobre, a co jest złe. Dekalog staje się spisem tylko pustych frazesów, skoro działania łamiące te podstawowe zasady znajdują usprawiedliwienie okolicznościami, w jakich miały miejsce.

Czy zbrodnia w imię wyższych ideałów, nie jest równa tzw. zbrodni pospolitej? Każdy z nas próbuje znaleźć dla swoich czynów, wykroczeń jakieś usprawiedliwienie, okoliczności łagodzące. Działanie to ma na celu pozbycia się poczucia winy. Raskolnikow, w swojej wypowiedzi usprawiedliwia wszelkie działanie, które mogłoby pomóc wprowadzeniu w życie jakiejś idei. Lecz, czy takie podejście nie jest tylko szukaniem sposobu na uspokojenie gnębiącego sumienia? W dzisiejszych czasach dla każdego przestępstwa można znaleźć usprawiedliwienie. Jednak okoliczności łagodzące nie czynią z złego czynu, dobrego. Zbrodnia jest zawsze zbrodnią. Każde przestępstwo musi mieć swoją karę mniejszą, lub większą. Co do jej wielkości, mogą być brane pod uwagę okoliczności łagodzące.

Poruszając kwestie kary, należałoby wspomnieć o karz śmierci. Czy mamy jakiekolwiek prawo odbierać komuś życie? Naszą celem, tutaj jest zemsta, więc według Raskolnikowa – tak, bo przecież „cel uświęca środki”. Ale kto dal nam takie prawo? Odpowiedź jest prosta – nikt, jedyną Osobą, która jest do tego upoważniona, jest Bóg.

Filozofia „poza dobrem i złem” jest oparta na nitheniźmie i podobnie jak ona wprowadza podział, na „ludzi wyższych” i „ludzi niższych”. Jak się okazuje, wszelkie podziały zawsze prowadzą do konfliktów. Wystarczy cofnąć się w niedaleką przeszłość, do lat 30-stych, do Drugiej Wojny Światowej. Jednakże Raskolnikow twierdzi, że przynależność do klasy „ludzi niższych” nie jest niczym poniżającym, lecz te jednostki zawsze będą się oni czuły gorsze i spór jest tutaj nie unikniony.

Podejście Raskolnikowa do zbrodni, nie jest słuszne. Bohater ten jest skłonny uniewinnić, każde, nawet najbardziej okrutne przestępstwo, które ma związek z jakąś ideą. Taka postawa niestety nie jest dobra, ponieważ każda zbrodniarz, popełniając wykroczenie, ma cel.