Na podstawie znanych Ci z otoczenia podmiotów gospodarczych ocen znaczenie monopolu w gospodarce i nazwij ograniczenia jakie z powodu jego praktyk nas determinuja.

MONOPOL - CECHY CHARAKTERYSTYCZNE
Monopolem nazywamy sytuację rynkową, w której istnieje tylko jeden dostawca danego towaru lub usługi. Może mieć charakter państwowy w sytuacji, gdy przepisy prawne danego kraju pozwalają świadczyć określone usługi tylko jednemu podmiotowi. Istnieje także monopol wymuszony, kiedy jeden producent danego towaru lub usługi osiąga taką pozycję na rynku, że pozostali bankrutują. Wyróżniamy jeszcze monopol naturalny wynikający z natury dostarczanej usługi bądź towaru, gdy ze względów np. technicznych konkurencja jest niemożliwa albo utrudniona. Przykładem takiej sytuacji mogą być następujące monopole : kolej żelazne, dostarczanie prądu elektrycznego i gazu, telekomunikacje. Aby zmienić taką sytuację potrzebne jest odpowiednie prawo stwarzające odpowiednie warunki do powstania i rozwoju konkurencji.
Konkurencja na rynku występuje wówczas, gdy jest na nim wielka ilość producentów i równie wielka ilość kupujących. Kiedy ma się możliwość wyboru podobnego produktu.
To producent powinien zadbać aby jego produkt był trakcyjny, dobrej jakości i przystępny cenowo. Takie cechy na pewno zachęcą do jego kupienia. Konkurencja jest bardzo zdrowym przejawem i zawsze oferuje podobny produkt, tylko w innym opakowaniu. To ludzie wybiorą, który produkt kupią i rozmowa o różnicach czy wyższości jednego nad drugim jest zasadzie tylko elementem marketingowym.
Moim zdaniem tylko konkurencja daje większe możliwości, jest na pewno lepsza niż monopol dyktujący tylko własne warunki. Dzięki konkurencji mamy wolny wybór ? możemy zapoznać się z produktem, ocenić, zadecydować czy nam odpowiada, kupić lub nie.
CECHY MONOPOLU
-Produkowany wyrób nie ma substytutów.
-Istnieje wyłączność produkcji i sprzedaży.
-Producent ma doskonałą wiedze o rynku.
-Ograniczone wejście na rynek.
-Występuje słabość odbiorców.
-Niemogących wpłynąć na cenę ustaloną przez producenta.
-Celem działania jest maksymalizacja zysku.
-Siła monopolowa to pojęcie przeciwstawne pojęciu konkurencji jest to zdolność firmy do podnoszenia cen swoich wyrobów poprzez zmniejszenia wielkości produkcji.
Monopol nie ma jednak pełnej swobody działania, jego produkt napotyka barierę w postaci istniejącego popytu.
ŹRÓDŁA SIŁY MONOPOLOWEJ
-Opanowanie źródeł i zasobów podstawowych czynników produkcji.
-Opłacalna skala produkcji (jedna firma zaspakaja popyt na cały kraj).
-Siła ekonomiczna umożliwia zastosowanie niskich cen.
-Opanowanie kanałów dystrybucji np. licencje urzędowe patenty.

FORMY POROZUMIEŃ MONOPOLISTYCZNYCH - OLIGOPOL
Szybkim, lecz nie długotrwałym i kosztownym sposobem osiągnięcia pozycji monopolistycznych są fuzje, czyli łączenie się przedsiębiorstw mające one charakter krótkotrwały lub trwały
FORMY MONOPOLIZACJI
Pull albo Ring - luźne porozumienie w celu realizacji konkretnych przedsięwzięć - charakter krótko trwały
Kartel - powstaje w celu ograniczenia konkurencji między przedsiębiorcami należącymi do branży - wspólne dyktowanie cen, produkcji, rynków zbytu
Syndykat - wspólne przedsięwzięcie mających jedno biuro handlowe, które zajmuje się polityką cen lub zbytu
Trust - zrzeszone w nim przedsiębiorstwa tracą osobowość prawną i niezależność ekonomiczną wspólne kierowanie dzieli zyski
Koncern - Związek przedsiębiorstw działających pod wspólnym zarządem jako całość gospodarcza należąca do jednego gospodarza
Konglomerat - porozumienie monopolistyczne, które pod jednym kierownictwem obok podstawy działalności prowadzi działalność uboczną. Spowodowane jest to pozbawieniem ryzyka zabezpieczenie się o działalność monopolistyczna
Holding - to spółka akcyjna, która posiada akcje różnych przedsiębiorstw, najczęściej z jednej branży ilości zapewniające jej kontrole gałęzi produkcji
PRZYCHODY FIRMY MONOPOLISTYCZNEJ
Przychód całkowity to jest iloczyn ceny ilości produktu
Przychód krańcowy
Przychód przeciętny
Równowaga monopolu - jest osiągana dla takiej wielkości produkcji, przy której monopol osiąga największe zyski, czyli wtedy, gdy przychody krańcowe są równe kosztom końcowym
Zysk całkowity jest to różnica pomiędzy przychodami całkowitymi, kosztami całkowitymi
PODMIOTY GOSPODARCZE - GOSPODARSTWO DOMOWE I JEGO FUNKCJE
Gospodarka rynkowa składa się z milionów różnych podmiotów takich jak: gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwa, instytucje finansowe, administracja państwowa i władze lokalne
Podmiotem nazywamy pewną formę organizacji podejmującą samodzielną decyzje kierującą się własnym interesem i związanym z tym ryzykiem
Gospodarstwo domowe jest dobrowolnym związkiem ludzi wspólnie zamieszkujących podejmujących decyzje finansowe np. sposobu zarobkowania i wydawania zarobionych pieniędzy
Warunkiem istnienia gospodarstwa domowego jako jednostki konsumpcyjnej jest praca zarobkowa przynajmniej jednego członka lub inne źródło dochodu
Członkowie rodziny wynajmujący swoją usługi pracodawcy otrzymują dochody przeznaczają je na bieżącą konsumpcje, inwestycje, oszczędności, naukę
PRZEDSIĘBIORSTWO: POJĘCIE I PODZIAŁ
Przedsiębiorstwo nazywamy podmiot gospodarczy prowadzony na własny rachunek, działalność produkcyjną lub usługowa w celu osiągnięcia określonych korzyści
Przedsiębiorstwo zatrudnia różnorodne, pracę kapitał, ziemię,wytwarzają określone dobra, wyświadcza usługi, które sprzedaje się na rynku innym podmiotom
Główny cel działalności przedsiębiorstwa to maksymalny zysk
Przedsiębiorstwo jest uzależnione od popytu oraz od innych czynników np. możliwości uzyskania kredytu
PODZIAŁ PRZEDSIĘBIORSTW
-przedsiębiorstwo państwowe,
-przedsiębiorstwo komunalne,
-przedsiębiorstwo samorządowe,
-przedsiębiorstwo spółdzielcze,
-jednoosobowy właściciel,
PAŃSTWO JAKO PODMIOT REGULUJĄCY
Ważnym podmiotem gospodarczym ze względu na zakres działania w gospodarce narodowej jest państwo reprezentowane przez rząd, jego agendy.
Oparty na działaniu praw popytu i podaży konkurencyjny system rynkowy jest mechanizmem, który w sposób doskonały umożliwia wydajną alokację zasobów ekonomicznych. Kieruje je do produkcji tych dóbr i usług, które są najbardziej pożądane przez społeczeństwo. Skłania ponadto do stosowania najbardziej wydajnych technik organizujących produkcję oraz stymuluje postęp technologiczny. Umożliwia w ten sposób uzyskiwanie z dostępnych zasobów maksymalnej ilości dóbr, które służą poprawie materialnego bytu przynajmniej części społeczeństwa, bez uszczerbku dla kogokolwiek. W tej sytuacji jedyną funkcją, jaką państwo powinno pełnić w gospodarce, jest ochrona i podtrzymywanie funkcjonowania systemu rynkowego.
Mechanizm rynkowy ma wiele niedostatków lub braków, które uzasadniają interwencję państwa w sprawy gospodarcze, a do najważniejszych zalicza się: 1) nierówny podział dochodu, 2) nieskuteczność konkurencji, 3) niepełne wykorzystanie zasobów, 4) nieuwzględnianie kosztów i korzyści zewnętrznych, 5) niedoskonałość w produkcji dóbr publicznych.
Jeśli podział dochodów nie odpowiada społecznym kryteriom równości, to państwo, które reprezentuje całe społeczeństwo, może dokonać redystrybucji tych dochodów i doprowadzić do bardziej równomiernego ich podziału. Czyni to stosując różnego rodzaju politykę fiskalną oraz programy ekonomiczne. Do najważniejszych sposobów należą płatności transferowe, interwencja oraz polityka podatkowa.
Pierwszy polega na dokonywaniu przez państwo transferów pieniężnych z budżetu na rzecz osób biednych, zależnych, kalekich czy upośledzonych. Należą do nich również zasiłki dla bezrobotnych oraz pomoc finansowa dla emerytów i rencistów w ramach systemu opieki społecznej i lekarskiej. Państwo może również dokonać redystrybucji dochodów przez zastosowanie interwencji rynkowej. Ustanowienie cen minimalnych dla rolników czy też płac minimalnych stanowi przykład interwencji państwa, mającej na celu podniesienie dochodów. Wreszcie przez odpowiednią politykę podatkową państwa może następować przekazywanie dochodów od osób dużo zarabiających osobom mniej zarabiającym.
Polityka redystrybucyjna państwa może jednak prowadzić do osłabienia bodźców zachęcających do wzmożonego wysiłku lub podejmowania ryzyk. Prowadzić więc może do osłabienia wydajności czynników produkcji i tym samym mniejszej produkcji dóbr i usług. Dlatego państwo stoi zawsze przed trudnym do rozwiązania dylematem: bardziej równy podział dochodów i mniejsza wydajność zasobów czy mniej równy podział i większa wydajność zasobów. Problemu tego nie jest w stanie rozwiązać ekonomia. Społeczeństwo samo musi określić swe preferencje w procesie politycznym. Powinno jednak zawsze pamiętać o wymianie zachodzącej między równością a wydajnością.
System rynkowy nie gwarantuje pełnego wykorzystania dostępnych zasobów ekonomicznych. Przejawia się to głównie w występowaniu bezrobocia i niepełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych oraz inflacji. W celu zapobieżenia tym negatywnym skutkom systemu rynkowego zachodzi konieczność ekonomicznej interwencji państwa. Pełne wykorzystanie w gospodarce czynników produkcji wymaga odpowiednio wysokiego poziomu całkowitych wydatków w skali kraju. Pozwolą one na zwiększenie produkcji i tym samym pełniejsze zaangażowanie nie wykorzystanych zasobów. Interwencyjna rola państwa sprowadza się tu do zwiększania wydatków publicznych oraz obniżenia podatków w celu stymulowania wydatków prywatnych. W przypadku wystąpienia inflacji, spowodowanej nadwyżką całkowitych wydatków nad produkcją, przy pełnym zaangażowaniu czynników produkcji, ekonomiczna rola państwa sprowadza się do likwidacji tej nadwyżki. Czyni to zmniejszając wydatki prywatne.
Braki konkurencyjnego systemu rynkowego mogą być usuwane przez ekonomiczną interwencję państwa. Aby wyeliminować niekorzystne efekty zewnętrzne, produkcja oraz konsumpcja dóbr i usług, powodujące owe skutki, powinny obejmować wszystkie koszty, a nie tylko te, które uwzględnia rynek. Wyższe koszty produkcji powodowałyby spadek podaży oraz hamowałyby alokację w tych dziedzinach. Państwo może korygować nadmierną alokacją zasobów w dwojaki sposób: w formie legislacyjnej oraz odpowiednią polityką podatkową. Może więc ustanowić prawo nakazujące poszczególnym producentom, którzy, na przykład, zanieczyszczają powietrze, instalowanie odpowiednich filtrów wchłaniających dym. W ten sposób producenci zostaną zmuszeni do ponoszenia wszystkich kosztów produkcji. W drugim przypadku państwo może nałożyć na przedsiębiorstwa podatek równy kosztom zewnętrznym. Dojdzie w ten sposób do ustalenia na rynku nowej, wyższej ceny równowagi i tym samym do wyeliminowania nadmiernych zasobów.
Państwo może korygować niedostateczną alokację zasobów, związaną z istnieniem korzyści zewnętrznych, w dwojaki sposób, a mianowicie przez oddziaływanie na popyt lub podaż. Pierwszym przypadku państwo może powodować wzrost popytu na rynku przez zwiększanie siły nabywczej konsumentów, to znaczy przez udzielanie stypendiów uczniom i studentom lub subwencjonowanie rodziców posiadających dzieci w szkole lub na studiach. Innym rozwiązaniem może być oddziaływanie państwa na podaż. Może ono subsydiować na przykład szpitale lub przychodnie lekarskie. Subsydia wpływają na wzrost podaży. W obu przypadkach dojdzie do rozłożenia kosztów korzyści zewnętrznych na wszystkich członków społeczeństwa, którzy z nich korzystają. Źródłem subwencji tak popytowych, jak i podażowych są bowiem podatki płacone przez to społeczeństwo.

Źrodła:
"Podstawy Ekonomii''
E.Nojszewska,
''Ekonomia"
J.Beksiak